In de vorige post had ik het over de overeenkomst tussen Griekenland en de geldschieters. In principe kan de nieuwe schijf van de noodlening er komen in ruil voor nieuwe maatregelen. Die maatregelen dienen niet meteen te worden genomen: ze worden van kracht na 2018. En ze gaan pijn doen. Er is overeengekomen dat de grens op het belastingsvrij inkomen zal worden gezet op 5.681 euro per jaar. Dat betekent dat iemand die rond de 450 euro per maand verdient, daar ook belastingen zal op moeten betalen. Gezien het feit dat de lonen steeds maar zakken en meer en meer mensen een deeltijdse job hebben (meestal met tijdelijke contracten), betekent dit dat meer en meer Grieken dus belastingen zullen moeten betalen en het nog moeilijker zullen krijgen om de eindjes aan elkaar te knopen. De belastingsbasis verbreden, zo heet dat.

Verder moeten de winkels ook op zondag open blijven. In een eerste fase zullen alle winkels in toeristische gebieden (en welke zijn dat niet) 30 zondagen per jaar open MOETEN zijn. Een “structurele hervorming” die voor economische opleving moet zorgen. Met alsmaar dalende lonen, is het niet zeker of de Grieken nu meer zullen gaan uitgeven omdat ze nu ook op zondag kunnen gaan winkelen. En of de toeristen, die vooral met een all-in formule naar Griekenland komen, voor een grotere omzet zullen zorgen, durf ik ook te betwijfelen. Bovendien is Griekenland een land van kleine winkeltjes, en de eigenaars moeten hun personeel extra betalen op zondagen. Dat is voor een groot deel onder hen niet leefbaar. Ze vrezen dat er niet genoeg omzet zal zijn om open te blijven op zondag. Het sop is de kool niet waard. Als reactie wordt er morgen, zondag, gestaakt. Normaal gezien zouden namelijk de winkels open blijven op 7 mei, maar dat lijkt nu wel twijfelachtig. Het lijkt er op dat de maatregel om zondag open te blijven voornamelijk gunstig is voor grote, vaak internationale, winkelketens.

Maar de ultieme structurele hervorming, is dat er weer in de pensioenen wordt gesneden (om de puntjes op de i te zetten: vanaf 2019). Op dit moment telt Griekenland iets meer dan 2,65 miljoen gepensioneerden, op een bevolking van iets meer dan 10 miljoen. Er zijn nog ongeveer 3,5 miljoen mensen die een baan hebben, maar de bijdragen aan de pensioenkassen (die worden in Griekenland nog steeds gespijsd door de werkende bevolking) gaan voortdurend naar beneden (ook een maatregel die door de leenheren is opgelegd: werkgevers moeten minder bijdragen betalen) want de meerderheid van die werkende bevolking heeft nog slechts een deeltijdse baan, en wordt soms ook met coupons betaald (belastingsvrij uiteraard) in plaats van met een normaal loon. De situatie is niet houdbaar en de penisoenkassen staan onder enorme druk. De oplossing is daarom dat de pensioenen voortdurend naar beneden moeten. Toegegeven: het systeem was relatief genereus, maar het is niet zo dat Grieken op hun 50ste op pensioen gingen, zoals in de buitenlandse media wel eens werd gezegd. De Grieken gingen gemiddeld op hun 61ste op pensioen (niet eens zo verschillend van andere EU-lidstaten). Ondertussen staat dat op 59 omdat oudere werknemers in grote getale ontslag hebben genomen of op straat zijn gezet. Een gevolg van de crisis.

Het Griekse Verenigde Netwerk van Gepensioneerden heeft afgelopen week bekeken hoe zwaar er al in de pensioenen is gesneden de voorbije 7 jaar (zo lang wordt Griekenland al “gered”). Volgens het Netwerk heeft het snijden in de pensioenen de Griekse gepensioneerden al ongeveer 50 miljard euro gekost. In totaal is er al 22 keer gesneden in de pensioenen. Alle “structurele hervormingen” betreffende de Griekse pensioenen op een rijtje:

1. In april 2010, net voor het eerste memorandum met de leenheren werd ondertekend, besloot de regering Papandreou de 13de maand en het vakantiegeld van de ambtenaren af te schaffen. Niet enkel van de ambtenaren: ook de gepensioneerden zagen 2 van hun 14 maandelijkse pensioenen in rook opgaan.
2. In 2011 werden de pensioenen van de gepensioneerden onder 60 jaar (Griekenland kent geen brugpensioen of andere stelsels, zoals België) met 6 tot 10% gekort. Meer bepaald: pensioenen boven de 1.700 euro, worden met 6% gekort. Pensioenen van boven de 3.000 euro worden met 10% gekort.
3. Nog in 2011 werden de gepensioneerden verplicht een solidariteitsbijdrage te betalen. Die bedroeg 3 tot 13% van hun pensioen, voor pensioenen boven de 1.400 euro. Tegelijkertijd werden de aanvullende pensioenen gekort met 3% voor de aanvullende pensioenen boven de 300 euro, en met 10% voor de aanvullende pensioenen boven de 650 euro.
4. Nog in 2011 werd er nog maar eens in de pensioenen gesneden, nu voor de recent gepensioneerden. Gepensioneerden onder de 55 zagen hun pensioen opeens met 40% verminderen, als dat pensioen meer bedroeg dan 1.000 euro. Gepensioneerden tussen 54 en 60 zagen hun pensioen met 20% gekort, als ze meer dan 1.200 euro pensioen per maand hadden.
   Ook werd er nog eens gesneden in de aanvullende pensioenen: een vermindering van 15 tot 30% voor aanvullende pensioenen boven de 150 euro.
5. In 2012 werd, met terugwerkende kracht, een vermindering opgelegd aan de hoge pensioenen. Zo werden bijvoorbeeld pensioenen boven de 1.300 euro met 12% gekort. Ik herhaal: met terugwerkende kracht. Met dezelfde structurele hervorming werden de aanvullende pensioenen nog maar eens onder handen genomen. Alle aanvullende pensioenen boven de 250 euro werden met 10% gekort. Aanvullende pensioenen tussen 251 en 300 euro werden met 15% verminderd, en aanvullende pensioenen boven de 300 euro werden met 20% verminderd.
6. Nog in 2012 werden de basispensioenen en de aanvullende pensioenen samen geteld om op basis van de som een nieuwe vermindering door te voeren. Als de som van de pensioenen tussen de 1.000 en 1.500 euro lag, dan werd het bedrag met 5% gekort. Lag de som van de pensioenen tussen de 1.500 en 2.000 euro, dan werd er met 10% gekort. Van 2.000 tot 3.000 euro werd er 15% ingehouden, en pensioenen boven de 3.000 euro werden met 20% verminderd. Kerst- en paasbonussen werden compleet afgeschaft.
7. In 2014 werd er horizontaal in alle pensioenen gesneden: elke gepensioneerde moest nog eens 5,2% inleveren.
8. Nog in 2014 werd er gesneden in de laagste pensioenen in de privé sector en de openbare sector.
9. Voortijdige pensioenen werden in 2014 ook nog eens met 10% verminderd voor gepensioneerden van de privé sector.
10. Bij 250.000 gepensioneerden wordt voor 40% in de aanvullende pensioenen gesneden.
11. Nog eens 160.000 gepensioneerden met de laagste pensioenen, zien een solidariteitsbijdrage afgeschaft.
12. De gepensioneerde politieke bedienden (een speciale categorie in Griekenland), ziet 45% van het dividend van hun pensioenkas in rook opgaan.
13. In 2016 worden de pensioenen voor de nieuwe gepensioneerden op een andere basis berekend, via de wet Katrougkalos, waardoor de pensioenen 30% lager uit komen.
14. In oktober wordt het plafond voor een individueel pensioen (som van het basispensioen en het aanvullend pensioen) op 2.000 euro gelegd. Wie er boven zit, moet met terugwerkende kracht pensioenen terugbetalen.
15. Strengere criteria voor weduwenpensioenen. Enkel weduwen boven de 55 zullen nog een pensioen voor het leven krijgen. Als een weduwe nu 52 is, zal ze nog 3 jaar pensioen krijgen, daarna krijgt ze niets meer tot haar 67. Als ze onder de 52 is, zal ze voor 3 jaar een pensioen krijgen, behalve als ze nog minderjarige kinderen heeft. Dan kan ze nog een pensioen krijgen tot de kinderen meerderjarig zijn, of tot het kind afgestudeerd is (maximum op zijn 24ste).
16. Nog in 2016: een vermindering van 60% van het pensioen voor het geval de gepensioneerde er tegelijk nog een baantje op nahoudt om de eindjes aan elkaar te knopen.
17. Nog in 2016: vermindering van de vervroegde pensioenen.
18. Nog in 2016: vermindering van 15 tot 20% van het forfaitair bedrag dat sommige gepensioneerden krijgen.
19. Vanaf mei 2016: flinke vermindering van de invaliditeitspensioenen.
20. Toename van de bijdrages voor gezondheidszorg van 4 tot 6%. Deze maatregel zorgde indirect voor een vermindering van het beschikbare pensioengeld voor 2,6 miljoen gepensioneerden. De maatregel ging van kracht op 1 juli 2015 met terugwerkende kracht. Op deze manier werd 532 miljoen euro de facto overgeheveld van de pensioenkassen naar de gezondheidszorg.
21. Alle aanvullende pensioenen dienden nog eens 6% extra bij te dragen aan de gezondheidszorg. Ook deze maatregel werd met terugwerkende kracht ingevoerd. 178 euro werden zo naar gezondheidszorg versast. 1,2 miljoen gepensioneerden zagen daardoor hun beschikbare inkomen verminderen.
22. 650.000 boeren moesten dit jaar 14% van hun aangegeven inkomen afstaan
23. En nu dus een nieuwe vermindering tot 18% voor de basispensioenen en de aanvullende pensioenen vanaf 2019.

Nog even ter vervollediging: de pensioenkassen zaten vroeger op rekeningen bij de Ethniki Trapeza, en er zat geen rente op. Het geld werd door de verschillende regering aangesproken om andere uitgaven mee te bekostigen. Vanaf Konstantinos Mitsotakis aan de macht kwam, werd er met een deel van het geld gespeeld op de financiële beurzen. Konstantinos Simitis deed ook met het spel mee. Na een beurscrisis in 1999, verloren de pensioenkassen zo ongeveer 3,5 miljard euro. Nadien is heel wat geld van de kassen naar “structured bonds” gegaan, een product bij uitstek van het casinokapitalisme, en ook daar is flink wat geld verloren gegaan.