De prefectuur van Attica, de rijkste provincie van Griekenland, heeft een aantal maanden geleden een onderzoek laten uitvoeren naar de arbeids- en leefomstandigheden van de werknemers in de prefectuur. De resultaten van de bevraging zijn afgelopen week voorgesteld en bieden geen mooi beeld. Heel veel inwoners verdienen minder dan 500 euro per maand, de werkgevers betalen de lonen veel te laat uit, en inwoners kunnen ook vaak hun rekeningen niet betalen of hun huizen verwarmen. Niet echt nieuws, zou je zeggen, want deze problemen bestaan al langer, maar het wordt nu ook nog eens officieel gemaakt. En dit gebeurt in het rijkste deel van Griekenland. Je kunt je voorstellen hoe erg de situatie elders is.

De bevraging vond plaats van 22 november tot 15 december 2017, en 1501 mensen werden bevraagd. Het ging om mensen tussen 18 en 65 jaar oud, werknemers in de privésector en openbare sector, maar ook om werklozen. 1001 van hen hadden een baan. 500 waren werkloos. Gepensioneerden werden niet bevraagd

• 57% van de bevraagden die de afgelopen 12 maanden een baan hebben gevonden, werken deeltijds. 70% van de loontrekkenden in de privésector werken voltijds, de rest deeltijds. 41,1 % van de vrouwen hebben een deeltijds contract. 41,5% van de jongeren (18 tot 34 jaar) werken eveneens deeltijds.
• 32% van de bevraagden geeft aan in een andere branche te werken dan diegene waarvoor hij heeft gestudeerd of waarvoor hij is opgeleid.
• 82,7% van de werkenden gaf aan volledig verzekerd te zijn. 10,3% is gedeeltelijk verzekerd door de werkgever en 6,1% geeft aan niet verzekerd te zijn (en werkt dus wellicht in het zwart).
• 1 op 4 werknemers onder 35 is niet volledig verzekerd. 16% van deze leeftijdscategorie is gedeeltelijk verzekerd, en 9,3% onder hen werkt zonder verzekerd te zijn.
• Vooral kleinere bedrijven houden zich niet aan de wetgeving inzake verzekering van hun werknemers. Tijdens de laatste 3 jaren van de crisis heeft 1/4 verzuimd om zijn voltijdse werknemers ook voltijds te verzekeren (wat dus betekent dat het bedrijf aan de sociale zekerheid aangeeft dat hun werknemers minder uren presteren dan dat ze in werkelijkheid werken).
• Het percentage deeltijdse werknemers die niet verzekerd zijn voor het aantal uren dat ze werken, of die gewoon niet verzekerd zijn, loopt op tot 38%.

Wat de lonen betreft:

• Gemiddeld verdienen de bevraagden 806 euro per maand, waarbij vrouwen en jongeren de laagste lonen hebben. 1 werknemer op 5 verdient minder dan 500 euro.
• 31,5% van de bevraagden onder 35 jaar oud verdienen minder dan 500 euro.
• 42,1% van de werknemers die in de laatste 12 maanden een baan heeft gevonden, verdient eveneens minder dan 500 euro.
• 35% van de bevraagden zegt dat ze niet uitbetaald worden voor overuren. Het verschijnsel komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
• 57% geeft aan dat ze hun loon op tijd ontvangen. 42,5% zegt dat er problemen zijn met de uitbetaling van de lonen. 33% zegt dat het loon vaak te laat wordt uitbetaald, en 9,3% zegt dat het loon stelselmatig te laat wordt uitbetaald. Vertraging bij de uitbetaling zien we meer bij vrouwen (45,3%) dan bij mannen (39,6%). Bij vertraging wordt het loon meestal een maand later uitbetaald.
• 6 op de 10 bevraagden zei dat ze in het verleden meer dan 2 jaar werkloos zijn geweest.
• Slechts 1 op de 10 werklozen geeft aan een werkloosheidsuitkering te krijgen.

De helft van de bevraagden verplaatst zich met het openbaar vervoer (wat relatief goed uitgebouwd is in Attica). 41,2% neemt de auto (en heeft dus nog een auto) en 7,2% verplaatst zich op 2 wielen.

Hoe staat het verder met de leefomstandigheden van de bevraagden?

• 43% kan zijn huis niet voldoende verwarmen. 60% van de werklozen kan het niet, en 34% van de werknemers kan het eveneens niet.
• 1 op 2 gezinnen heeft moeilijkheden om de rekeningen voor elektriciteit, water, telefoon of huur te betalen.
• Bij de werklozen ligt dat percentage op 60%, bij de werknemers op 44%.
• 52,1 % van de bevraagden zegt niet de mogelijkheid te hebben om een onvoorziene uitgave tot 500 euro te doen.
• 49,5% kan zich als gezin geen vakantie permitteren, niet eens 1 week.
• 57% heeft de middelen niet om naar een theatervoorstelling, de bioscoop, een concert te gaan.

Tegelijkertijd werd afgelopen week duidelijk dat het aantal werkende armen (working poor) in Griekenland stevig is toegenomen. Het Ergani-systeem van het ministerie van tewerkstelling (dat de data bijhoudt van alle werknemers in heel Griekenland) maakte duidelijk dat in januari 2018 vooral flexwerkers zijn aangenomen: 53,25% van de nieuwe aanwervingen zijn deeltijdse contracten of flexarbeid. Het percentage voltijdse arbeid staat op 46,75%. In 2014 was dat nog net andersom (54,47% voltijdse arbeid, 45,53% deeltijdse arbeid). In januari 2018 nam de werkloosheid overigens met 2,66% toe.

Cijfers van EFKA, de Verenigde Sociale Zekerheidsinstelling, tonen het volgende aan: 636.000 loontrekkende Grieken werken deeltijds en krijgen gemiddeld een loon uitbetaald van 327 euro. Dat is lager dan de werkloosheidsuitkering van 360 euro (die je weliswaar maar voor 12 maanden krijgt – daarna krijg je niets meer). In totaal zijn er in Griekenland 2,1 miljoen loontrekkenden.

Maar het gaat beter met Griekenland, hoor! Het ratingbureau Moody’s heeft de Griekse economie een rating van B3 gegeven. Het land zal wellicht dit jaar niet langer aan het geldinfuus hangen en zal dus weer op de financiële markten kunnen lenen. Dat mag allemaal positief klinken, maar daar heeft de gemiddelde Griek werkelijk niets aan. De situatie van de werknemers zal er heus niet door veranderen.