Er is de laatste tijd heel wat te doen rond de aanwezigheid van fossiele brandstoffen in de Middellandse Zee. Zo zouden er gasvelden en misschien zelfs petroleumvelden in de zeebodem rond Cyprus en Griekenland zitten.
Begin dit jaar heeft het bedrijf Exxon Mobil proefboringen gedaan ten zuidwesten van Cyprus. Daar zou gas zijn ontdekt, maar het is niet duidelijk of de hoeveelheden groot genoeg zijn en of de kwaliteit voldoende hoog is om het gas commercieel te gaan uitbuiten. Toch heeft Exxon Mobil, samen met Qatar Petroleum, een verdrag ondertekend met de Republiek Cyprus om gas te gaan ontginnen in het zogenaamde Blok 10. Cyprus hoopt met de verkoop van de rechten flink wat geld op te strijken.
Sinds een paar weken is ook Turkije proefboringen aan het doen ten oosten van Cyprus. Volgens Ankara is dat in de territoriale wateren van Turkije, maar Cyprus en Griekenland zijn het daar niet mee eens. Turkije bezet sinds 1974 een deel van Cyprus en beschouwt dat deel als Turks grondgebied. Die mening wordt door geen enkel land gedeeld. Premier Tsipras waarschuwde Ankara al dat het moest ophouden met de proefboringen, maar Turkije heeft ondertussen een tweede schip naar de regio gestuurd, waarop Tsipras in Brussel ging aankloppen om de EU te vragen stelling in te nemen tegen de Turkse boringen. Afgelopen week veroordeelde Brussel de illegale proefboringen in sterke bewoordingen.
Ook in Griekenland is er een en ander te doen rond proefboringen. Zo zal er worden geboord in het prachtige, bijna ongerepte Epirus nabij Ioannina. Maar voor de westkust van Griekenland zou ook koolwaterstof in de bodem zitten. Er zouden proefboringen worden gedaan voor de kusten van Patras, maar ook nabij Arta en Preveza. Griekenland hoopt dat er voldoende hoeveelheden koolwaterstof zal worden gevonden om op die manier geld te verdienen dat kan worden gebruikt om de schulden af te betalen. Buitenlandse investeringen, weet u wel. Het WWF is niet blij met deze plannen, zoals kon worden verwacht. Er is zelfs een online petitie die oproept om de boringen te stoppen. The Guardian publiceerde eerder deze maand een stuk over het feit dat de boringen een gevaar betekenen voor het leven in zee.
Afgezien van feit of het een goed idee is om te gaan boren naar fossiele brandstoffen in een seismologisch actief gebied, kunnen er vraagtekens worden gesteld waarom Griekenland inzet op fossiele brandstoffen, terwijl het land perfect geschikt is voor hernieuwbare energiebronnen, zoals zonne-energie of windkracht (ik breng even in herinnering dat voormalig minister Papakonstantinou ooit een ambitieus project HELIOS uit de grond wou stampen, dat heel Europa van energie zou voorzien. Het project is een stille dood gestorven).
Verder zullen de boringen ongetwijfeld ook een impact hebben op de Griekse natuur. En het is afwachten of het toerisme – de zware motor van de Griekse economie – met dergelijke activiteiten gebaat is. Zo zagen toeristen op de stranden van Zuid-Kefalonia afgelopen week een drijvend platform voorbij komen. Het is nog niet duidelijk wat de functie van dat platform is, maar er zijn geruchten dat het weldra met proefboringen zou beginnen.
Het houdt hier niet op. Afgelopen week heeft premier Tsipras aangekondigd dat de Griekse regering een akkoord zal ondertekenen met Exxon Mobil voor proefboringen ten zuidwesten van Kreta. Volgens Tsipras gaat het om het ten gelde maken van de energierijkdommen. Tsipras zegt dat hij van Griekenland een wereldspeler wil maken. Aan de overkant van de oceaan wrijvt men zich in de handen.
Amerikaans ambassadeur Geoffrey Pyatt zei afgelopen vrijdag dat de Verenigde Staten de economische wederopstanding van Griekenland steunen, vooral door er voor te zorgen dat Amerikaanse bedrijven zo veel mogelijk voordeel hebben bij de komende privatiseringen die Griekenland moet doorvoeren (de noodleningsprogramma’s zijn dan wel voorbij, de voorwaarden blijven verder wel gelden). Pyatt ziet mogelijkheden in de privatiseringen van havens en in de sectoren van energie en onderwijs (iets wat oppositieleider Mitsotakis graag wil privatiseren), en uitte kritiek op het feit dat het Eldorado Gold zo moeilijk wordt gemaakt om goud te delven in Chalkidiki. Het project in de mijn van Skouries wordt geplaagd door allerlei milieuproblemen.
Wat die privatiseringen betreft: Griekenland moet ook de openbare elektriciteitsmaatschappij DEI privatiseren. Dat bedrijf heeft de hele energiecyclyus in handen: van de ontginning van brandstof tot de distributie in de Griekse huizen. Er zijn de voorbije jaren al meerdere nieuwe spelers op de markt (je ziet door de bomen nauwelijks nog het bos), maar DEI moet ook lignietmijnen en elektriciteitscentrales verkopen. De vraag is maar wie in godsnaam nu nog in bruinkoolmijnen wil investeren. Deutsche Welle maakte een korte documentaire over de bruinkoolmijnen in noord-west Griekenland.
Ondertussen doen geruchten de ronde dat DEI zo goed als failliet is en dat het bedrijf voor de rand van de afgrond staat. DEI ontkent zelf in alle toonaarden, maar het is toch wel merkwaardig dat dit soort geruchten net nu opduiken. De waarden van de aandelen van DEI zijn gekelderd, waardoor een investeerder hier wellicht weer een super koopje kan doen. De oude luchthaven van Elliniko, de haven van Piraeus en de spoorwegen zijn al voor een habbekrats verkocht. Volgt DEI in dat spoor?