(Deze zomermaanden heeft Bruno veel werk voor de Belgische televisie en radio – zie de rubriek “In de Media” rechtsboven. Daarom helpt Hans tijdelijk een handje op ‘Reilen en Zeilen in Griekenland’. We hopen dat u er evenveel plezier aan beleeft).

Het meisje aan de kassa kan niet meer dan 12 jaar zijn. Maar echt hard werken hoeft ze niet. De rij is kort. En wie erin staat is geduldig, ontspannen. Iedereen weet dat ze wel op hen zullen wachten. We slenteren naar twee zitjes aan de rechterkant van de gang, naast een tafeltje, met een plantje erop. Basilicum. Ik ga naar de bar voor een watertje en een ijskoude Fix, het recent terug uitgebrachte bier van Athene – maar elders gebrouwen, niet meer in de de oude brouwerij aan die afzichtelijke Syngrou-avenue. De jongen achter de bar – een jaar of 15 – komt me bekend voor; de jongensversie van het meisje aan de kassa. En ook de vijftiger die daar zwetend boven een rooster met sissende souvlakis hangt, geurende rook walmend over het publiek, is een zichtbaar deel van de clan. Waar zou de mama zijn? Aan de spoelen wellicht, de film aan het terugdraaien. En zou het gerimpelde besje op de witte plastic stoel in de hoek de giagia kunnen zijn?

Het is nog niet echt donker wanneer het scherm aanfloept; de kleuren zijn dan ook wazig, en het geluid staat zacht. Ik hoor de buren roepen door de open ramen in de appartementsblokken die dit veldje langs drie kanten omgeven, ik hoor kinderen basketten, ik hoor de krekels hun vleugeltjes lam tjirpen op zoek naar de beste wijfjes in de bomen en de planten die hier door de uitbaters zijn aangeplant, ik hoor een scheurende motor op de weg, één van de velen, met een bestuurder in blinkende blote bast, gespierd van de gym, gebruind van de zon, zonder helm, ook hij tjirpend, van testosteron, op zoek naar gewillige prooien voor achterop zijn machine. Ik ruik de basilicum, de walm van de souvlakis, de muggenspray van de dame achter mij, de sigaret van de heer naast mij, en de bittere geur van de Fix als ik het flesje tegen mijn lippen druk. De kerel voor mij is lang, het veldje is plat, en dus vult zijn achterhoofd het halve scherm. En daar begint de film al, ‘Before Midnight’, ik zie de luchthaven van Kalamata op het scherm, ik zie het hoofd van Ethan Hawke, of toch een deel ervan. Het is een zomerse zaterdagavond in Athene, en ik geniet.

“Heb jij dan niks beter te doen op een zomerse zaterdagnacht in Athene”, hoor ik u al denken, “zien en gezien worden in de beach clubs, op de tafels dansen in de bouzoukis, lekker eten in Pireus, of een romantische wandeling langs het strand”?  Ja, misschien wel, maar ik heb nu eenmaal een zwak voor de Atheense zomercinema’s. Zomercinema’s zijn openluchtcinema’s. Zonder dak dus, soms ook zonder al te veel muren. Er moeten er nog enkele tientallen zijn, verspreid over heel Athene, en ze komen in alle maten en gewichten. De meesten zijn onafhankelijke familiebedrijfjes, met een honderdtal zitjes, met tafeltjes, omringd door wat groen en kleurige bloemen, een redelijk groot scherm en boxen, en een kraampje met drank en popcorn. Dikwijls liggen ze midden in woonbuurten, en kijken de buren gratis mee vanop hun balkons; drie keer per dag dezelfde film weliswaar. Het programma bestaat vooral uit herhalingen van de kaskrakers van de voorbije winter, maar er zijn er ook die zich op een cinefiel publiek richten; sommige spelen nu ook de nieuwste films, en weer andere draaien vooral klassiekers – zo heb ik Never on Sunday voor het eerst gezien ergens op een dakterras in het centrum van Athene. De enige klanten waren we toen.

De sfeer is er altijd ontspannen, en de organisatie eerder… euh … flexibel. In de zomercinema in mijn buurt wachten ze soms een poosje tot er wat meer stoeltjes bezet zijn en iedereen zijn drankje besteld heeft.
Zoals met veel andere dingen in Griekenland, is er ook hier weer veel nostalgie mee gemoeid: vlagen van herinneringen aan lange zomerse avonden op het dorpsplein, de cinema als sociale ontmoetingsplaats, het Athene van de jaren ’60, dat ook nog zowat dagelijks op televisie te zien is in Griekse films uit die tijd. Misschien ook wel daarom zie je veel vijftigers en zestigers in de zomercinema’s; even terug in een rustiger, groener, vriendelijker Athene.

De openluchtcinema’s kwamen enige jaren geleden in de verdrukking door de opkomst van de grote ketens, die de kleine onafhankelijke spelers vaak de toegang tot de nieuwste films weigerden. Velen hebben hun deuren moeten sluiten. Maar op nogal wat plaatsen zijn de gemeenten ingesprongen en baten die nu zelf, veelal eerder primitieve openluchtcinema’s uit.
Voor de overblijvers is er toch nog een groot publiek. En daarvan maak ik graag deel uit: de zomercinema’s zijn voor mij een van de grootste attracties van de Atheense zomer. En als de film tegenvalt, is er nog steeds de open lucht, en de souvlaki, en een extra Fix natuurlijk.