De besloten videoconferentie

Op 19 juni vond, zo onthult de krant “Nea Kriti”, een besloten videoconferentie plaats met aan de ene kant Michael Luhan, de woordvoerder van de OPCW, Dominique Anelli, de verantwoordelijke van de OPCW voor de operatie op het Amerikaanse schip de “Cape Ray”, en Dr. Ralf Trapp, onafhankelijke wetenschapper en expert inzake chemische wapens en de technologie van de vernietiging van chemische wapens. Deelnemers aan deze kant waren wetenschappers en vertegenwoordigers van milieu-organisaties uit Griekenland, Italië, Malta, Duitsland en Frankrijk. De videoconferentie kwam er onder druk van hoogleraar in de toxicologie aan de Universiteit van Kreta Aris Tsatsakis, die tevens voorzitter is van de European Society of Toxicology EUROTOX. Tijdens de videoconferentie die een uur duurde, kwamen met uitzondering van de heer Tsatsakis ook Nikos Charalambidis, hoofd van de Griekse afdeling van Greenpeace, en de vertegenwoordiger van het Instituut Archipelagos tussenbeide. Ook kregen vertegenwoordigers van milieu-organisaties uit Frankrijk, Italië, Duitsland en Malta het woord. Het interview met Prof. Tsatsakis over deze conferentie is te beluisteren op youtube. Het valt op dat er weer geen enkel officieel persbericht te vinden is op de website van de OPCW of op de website van de “joint mission” tussen de OPCW en de VN.

 

De onthullende dialogen

De Kretenzische wetenschapper Aris Tsatsakis wierp meteen de vraag op wanneer, waar en hoe zij voornemens zijn de Syrische chemicaliën in de Middellandse Zee te neutraliseren en welke maatregelen zij hebben genomen in geval van een onverwacht ongeval. Dominique Anelli antwoordde dat de kwestie is geclassificeerd als militair geheim en dat hij daarom geen specifieke antwoorden kan geven.

Op de vraag van de heer Tsatsakis of het project vertraging heeft opgelopen, antwoordde deze dat de moeilijkheden in Syrië hebben geleid tot achterstand op het schema, de aanvang van de operatie zal naar verwacht voor midden juli plaatsvinden. Op de vraag van de professor toxicologie hoeveel tijd het totale proces in beslag zal nemen, verzekerde de heer Anelli dat de neutralisatie 60 dagen zal duren, terwijl Dr. Ralf Trapp betoogde dat de operatie tot 90 dagen kan duren, en hij merkte op dat de afvoer van het afval met containers en de complete inactivatie in Finland, Engeland, Duitsland en de VS tien maanden in beslag zal nemen. De verantwoordelijkheid voor de operatie op de “Cape Ray” wordt gedragen door de VS aangezien het schip in internationale wateren vaart onder Amerikaanse vlag.

 

Alleen VN-inspecteurs

Er werd gegarandeerd dat er niets in zee zal geloosd worden, maar op de vraag of dit ook kan bevestigd worden door onafhankelijke waarnemers antwoordde men dat het Agentschap voor het Verbod op Chemische Wapens een onafhankelijk orgaan is en men daarom vertrouwen moet hebben dat elk detail zal geregistreerd worden door de VN-inspecteurs op de “Cape Ray”.

Omwille van de militaire geheinhouding zal de initiatie van het proces van het hydrolyseproces pas officieel medegedeeld worden wanneer dit al aan de gang is.

 

Het slechte weer

Op dit punt vroeg een Franse wetenschapper van de activistische milieuorganisatie Robin des Bois, of hoge golven in de Middellandse Zee de hydrolyse zouden kunnen vertragen op de “Cape Ray”.

De twee verantwoordelijken van de OPCW gaven toe dat in een dergelijk geval het project tijdelijk wordt stilgelegd, maar weigerden te antwoorden op de vraag of het Amerikaanse schip in dit geval tijdelijk zal aangemeerd worden, onder het mom van de militaire geheimhouding. Op de vraag van een Franse wetenschapper of er een plan B bestaat om dan de chemische wapens te neutraliseren aan wal en of er een andere locatie voorzien is, stelde men dat het een geruststelling zou moeten zijn dat tot dusver alle vernietigingen van chemicaliën door het agentschap een succes waren. Het enige verschil is dat het de eerste keer op zee gebeurt.

 

Geheim rampenplan bij mogelijk incident

Hoogleraar toxicologie Aris Tsatsakis vroeg of er in geval van een incident een rampenplan bestaat, en wat dit plan inhoudt. De twee vertegenwoordigers van het agentschap beperkten zich tot het antwoord dat zij passende maatregelen voor deze mogelijkheid hebben genomen, evenals alle leden van de bemanning van de militaire schepen die de “Cape Ray” begeleiden tijdens het project, maar gaf geen andere details. Toen de heer Tsatsakis het gebrek aan informatie vanwege de Griekse Staat ter kwestie stelde, kreeg hij te horen dat dit hen niet aangaat, dat dit een zaak is van de Griekse overheid. Het Agentschap stelt dat het de bevoegde autoriteiten van de betrokken landen en hun wetenschappers informeert, maar herhaalde dat de details onder de militaire geheimhouding vallen en niet bekend worden gemaakt.

De aanwezigen bij de conferentie bleven met veel vragen en hiaten achter, maar aanvaardden in goed vertrouwen de verzekering van de deskundigen van het Agentschap. Er blijft onduidelijkheid bestaan over belangrijke kwesties die alleen het Agentschap kent en die omgeven zijn met de sluier van militaire geheimhouding.

 

Ondertussen blijven de reacties in Kreta aanzwellen. Er wordt een concert georganiseerd ter ondersteuning van het actiecommittee op 25 juni in Heraklion in het Pankritio Stadio, het voetbalstadion van Heraklion, de inkom bedraagt slechts 5 euro. Ook is er een rekeningnummer beschikbaar.

Het committee stuurde een open brief aan de eerste minister van China die vandaag samen met eerste minister Samaras Kreta bezoekt. Hierin wordt de rol van China in de hele operatie aangeklaagd. Tevens wordt er vandaag betoogd in Heraklion tegen geplande privatiseringen van stranden en vlieghavens. De Chinezen hebben vooral hun oog laten vallen op de vlieghaven van Kastelli nabij Heraklion.

 

Update 22 juni

Op 19 juni nam ook WWF Hellas deel aan de videoconferentie en er volgde een persmededeling die ik zo letterlijk mogelijk heb proberen te vertalen.

De vertegenwoordigers van de Griekse afdeling van WWF wijzen op:

• Het feit dat de onderneming tot op heden geen enkele studie heeft kunnen aanbieden betreffende mogelijke risico’s zoals men bij een dergelijke operatie aan land zou mogen verwachten,
• het reële risico op ongelukken,

• een vacuüm in de milieuwetgeving betreffende de operatie (neutralisering aan boord van een schip),

• de behoefte aan meer informatie over het hele proces en het gebrek aan overleg met een groot aantal belanghebbenden.

De vertegenwoordigers van Greenpeace uit Griekenland en Italië, herhaalden hun steun voor de inspanningen om de chemische wapens te vernietigen, ondanks de onduidelijke veiligheidskwesties. Greenpeace dringt vooral aan op de noodzaak van betrouwbare en tijdige informatie. In deze contex wijst Greenpeace op:

• Het ontbreken van wezenlijke informatie van de kant van het bevoegde Griekse ministerie van Buitenlandse Zaken, wat verwarring zaait en ruimte laat voor desinformatie en het bevorderen van een klimaat van terreur, in plaats van een nuchtere en vruchtbare dialoog,
• gebrek aan informatie over de eindbestemming van alle chemische wapens (en hydrolysaten).

Zowel de Griekse afdeling van Greenpeace en WWF Hellas benadrukken de noodzaak voor het ministerie van Buitenlandse Zaken om zijn verantwoordelijkheid op te nemen voor het waarborgen van de nodige informatie.

Gebaseerd op het voorzorgsbeginsel en de uitvoering van het VN-Verdrag inzake rapportage van mogelijke effecten op het milieu, moet de operatie worden voorafgegaan door een voldoende grondige risicostudie. De organisaties spreken zich uit tegen elke onderneming die risico’s voor het milieu genereert, als de noodzakelijke rapporten niet werden ingediend betreffende mogelijke milieurisico’s en betreffende mogelijke alternatieve oplossingen en locaties.

Tegelijkertijd roepen de twee organisaties opnieuw het Agentschap op alsnog de nodige informatie te verstrekken en transparant te opereren en altijd de letter en de geest van internationale verdragen te respecteren.