31 oktober 2011. De regering van Georgos Papandreou wankelt. Er zijn protesten, stakingen, boze burgers, problemen met de structurele “hervormingen”, beloftes met de trojka die niet zijn nagekomen, en er is vooral redelijk wat vrees bij de parlementsleden dat ze hun kiezers niet meer onder ogen zullen durven te komen. Papandreou zat met een achterban die het alsmaar moeilijker kreeg om zich achter hem te scharen. Papandreou vraagt opnieuw het vertrouwen van het parlement. Er wordt een stemming gehouden, en Papandreou krijgt formeel dat vertrouwen van een redelijk nipte meerderheid. Op 9 november 2011, met het vertrouwen nog vers in de pampers, gooit Papandreou de handdoek in de ring.

1 oktober 2014. Antonis Samaras vraagt het vertrouwen van het Griekse parlement. Zijn regering wankelt. In de laatste opiniepeiling leidt de oppositiepartij SYRIZA met 11 procentpunten over zijn Nea Dimokratia. 35% voor de partij van Alexis Tsipras, 25% voor die van Samaras. De regeringswoordvoerster Sofia Voultepsi komt op televisie vertellen dat de opiniepeiling eigenlijk pure propaganda is. Zij mag dat zeggen, want zij vertegenwoordigt de regering. Zij mag overigens ook zeggen dat de romazigeuners die al decennia in Chalandri wonen, moeten oprotten, want “er wonen mensen naast hen”. Zij mag op televisie ook zeggen dat het parlement helemaal niet transparant hoeft te zijn, want James Bond was dat ook niet, en zou dan ook helemaal geen James Bond zijn als hij alles transparant moest doen. Wanneer mensen zeggen dat het een heel bureaucratisch gedoe is allerlei papieren vast te krijgen van de overheid om te bewijzen dat je de nieuwe vastgoedtaks niet moet betalen, mag zij ook zeggen dat het leven nu eenmaal zijn moeilijkheden heeft. Zo moet zij bijvoorbeeld om 6 uur opstaan en zich opmaken, en dan door het verkeer worstelen, om naar haar werk te rijden. Wat doe je er aan, he? Doet er me aan denken: op een studiedag die was georganiseerd door de krant Kathinerini met als titel “Democracy under pressure”, wees premier Samaras op de twee grootste gevaren voor de democratie: populisme en extremisme. God zij dank dat hij en zijn partij ons daarvoor behoeden.

11 procentpunten achter op de oppositiepartij. Dat is geen goed nieuws voor Samaras natuurlijk. De grootste dreun heeft hij gekregen door het invoeren van de ENFIA, een eengemaakte taks op onroerend goed die de Griek raakt waar hij tot nu toe nog niet geraakt was. Op al zijn onroerend goed. Of het nu gaat om een ruime, een huis op instorten, een huis dat nog niet is afbetaald, een huis dat niet wordt gebruikt, een huis dat nog niet af is: op elke steen, op elke vierkante centimeter wordt taks geheven. De taks vervangt de zo gehate charatsi die via de elektriciteitsrekening werd geheven, maar het bedrag dat elke Griek moet ophoesten, ligt veel hoger dan dat van de charatsi.

De wet is tijdens de zomer gestemd, toen het Griekse parlement in zomerreces was. Op het moment van dit schrijven, is dat parlement nog steeds in reces, sinds 4 juni al. De politieke zomer duurde nooit zo land. De reden die de regering daarvoor begin juni opgaf, was dat er geen speciaal wetgevend werk moest worden gedaan. Maar de nieuwe taks moest wel worden gestemd. En binnen de regeringscoalitie bestond daarover flink wat tegenkanting. Om te vermijden dat er parlementsleden zouden tegenstemmen, besloot de premier om het zomerreces flink te vervroegen. Wanneer het parlement in Griekenland in reces is, dan moeten er slechts 100 parlementsleden zetelen, in plaats van 300. Het percentage parlementsleden per partij blijft behouden. Maar elke partij mag beslissen welke parlementsleden in welke zitting zullen zetelen. Op die manier kon de coalitie er voor zorgen dat de “rebellen” uit het parlement werden gehouden op de dagen dat er moest worden gestemd. Ze werden vervangen door dappere ja-knikkers. En zo werd de ENFIA gestemd.

De eerste berekening van de ENFIA was compleet verkeerd. Mensen moesten eind augustus al de eerste aflossing betalen, maar deden dat niet. Ze kregen overigens geen papier in de bus, alles gebeurde via internet. Mijn vrouw ging in augustus even langs bij de belastingsdienst om te vragen waar ze precies op de site van de belastingen kon terugvinden hoeveel ze moest betalen. Ze kreeg dit kattebelletje in de handen gedrukt: 3 cm x 3 cm. Zo informeert een overheid haar burgers.

Eind augustus bleek de berekening van ENFIA dus fout te zijn. Er werd een nieuwe berekening gemaakt en de nieuwe bedragen werden weer op de site gezet. Wie voordien te veel had betaald, had pech. Er wordt gezegd dat ze het geld gaan terugkrijgen, maar niemand gelooft daar nog in. En in de nieuwe berekeningen waren weer fouten geslopen, maar het ziet er niet naar uit dat die zullen worden gecorrigeerd. Het zorgde er wel voor dat de mensen gewacht hebben tot de laatste dagen om hun eerste aflossing van de extra belasting te betalen. Je weet maar nooit of de regering op het laatste moment weer iets verandert. Dat kom je dan trouwens enkel te weten via een van de politieke praatshows waar de regeringswoordvoerster haar ding mag komen doen. Tijdens het wachten in de rij om de belasting te betalen, zeeg een 70-jarige man in Thessaloniki neer. Dood. Of hij aan de taks zal ontsnappen, durf ik niet te zeggen.

Om een lang verhaal kort te maken. Dit soort toestanden zorgt er natuurlijk wel voor dat iedereen de bende van Samaras stilaan liever kwijt dan rijk is. Er begint ook stilaan een gevoel te groeien dat die lieden van SYRIZA er dan misschien toch wel klaar voor zouden zijn. Hoewel er nog steeds veel angst bestaat dat Alexis Tsipras gewoon de 21-ste eeuwse versie is van Andreas Papandreou en dat de geschiedenis zich zal herhalen.

Komt daar ook nog eens bij dat er in februari een nieuwe president moet worden gekozen. Die kan slechts zijn ambt waarnemen wanneer 180 van de 300 parlementsleden met hem instemmen. SYRIZA heeft al gezegd dat ze de procedure zullen blokkeren, zodat er geen president kan worden verkozen. Dat zou tot de ontbinding van het parlement leiden, waardoor er nieuwe verkiezingen komen.

PASOK-voorzitter Venizelos briest. Hij vindt dat SYRIZA een onverantwoord spel speelt. Het spel is nochtans een perfect kopie van het spel dat Georgos Papandreou speelde in 2009 wanneer toen een nieuwe president moest worden gekozen. Hij lag toen ook dwars. Venizelos stelt PASOK voor als de stabiliserende factor in het Griekse politieke landschap. PASOK, de partij van ongeveer 5% in de laatste peilingen.

Hoe dan ook: het Griekse parlement zal dus haar vertrouwen aan de regering moeten geven. Dat zou gebeuren op 10 oktober. Ik mag hopen dat tegen dan weer het voltallige parlement zal zetelen, want er wordt hier al wel genoeg gelachen met de notie van democratie. Voor de stemming op 10 oktober, komt er nog een discussie van 48 uren. De regeringscoalitie heeft 154 zitjes van de 300. 9 parlementsleden van Gouden Dageraad zitten intussen achter de tralies en zij zullen wellicht niet stemmen. Dan zouden die 154 ja-stemmen wellicht niet eens nodig zijn om het vertrouwen te krijgen. 1 dag nadat Samaras het vertrouwen vraagt, wordt gezegd dat de Griekse politie een aanslag op het kantoor van Nea Dimokratia heeft weten te verijdelen. Ook is er weer een belangrijke ontdekking gedaan in Amphipolis, waar misschien wel een lid van de Macedonische dynastie ligt begraven. Het gevoel voor timing is werkelijk uitmuntend.

Antonis Samaras zal misschien wel het vertrouwen krijgen van het parlement op 10 oktober. Dat van het Griekse volk is hij al lang kwijt gespeeld.