Het staat ondertussen al in alle kranten en heel wat commentatoren hebben de spot bovengehaald: Griekenland gaat huisvrouwen, studenten en toeristen inschakelen om de belastingontduiking in het land tegen te gaan. Het bericht is gebaseerd op een document dat door Peter Spiegel, journalist bij de Financial Times, online is gezet. U vindt het document hier terug. Spiegel is normaal gezien een vrij betrouwbare bron, dus de kans is groot dat het document de basis zal vormen voor de voorstellen die de Griekse minister van Financiën Varoufakis aanstaande maandag op de eurogroep vergadering zal voorstellen en dat het dus ook een echt document is.

De 7 voorstellen moeten dus worden gezien als een gevolg van de “creatieve ambiguïteit” die Griekenland in het document had gestopt dat op 24 februari werd goedgekeurd door de eurogroep als vertrekpunt voor verdere onderhandelingen. Maar er moesten nog wel cijfers komen. Die staan dus nu in dit document. Een eerste opmerking: het kwam me toch wel een beetje vaag, bijna amateuristisch voor. In een vorig leven heb ik nog meegeschreven aan projectvoorstellen en die zagen er toch wel anders uit dan dit document. Maar misschien is het gewoon een werkdocument. 11 bladzijden, het is niet veel, maar Griekenland had ook niet meteen veel tijd om iets uitgebreids op papier te zetten. En de tijd dringt. De regering Tsipras zit al ruim een maand in het zadel en heeft nog tot eind juni om de leenheren gunstig te stemmen.

Er zitten zinnige voorstellen tussen: het opstarten van een fiscale raad die eigenlijk een soort monitor-opdracht heeft en alle instellingen in de gaten houdt die bij de fiscale politiek zijn betrokken, is zeker geen slecht idee. Het grote probleem van de Griekse instanties, is dat er weinig samenwerking en coördinatie is. Daardoor is het ook moeilijk om je fiscale beleid overzichtelijk te houden.

Een Organische Budgetwet die de budgetten en de uitgaven van ministeries en plaatselijke overheden in de gaten moet houden, lijkt me ook wel zinnig. Een plafond voor de uitgaven per ministerie en locale overheid opstellen, dat is goed bestuur. Het is me wel wat abstract, maar hier zit zeker iets in.

Maar dan dat derde voorstel: “toeschouwers” inschakelen om te helpen bij het innen van de BTW. Want daar gaat het eigenlijk om: mensen die per uur zullen worden betaald, zullen dus anoniem toezien of de handelaars wel degelijk de BTW aanrekenen (en dus bijvoorbeeld een geldig kasticket zullen geven). Een beetje een verklikker spelen, als het ware. En met verklikkers heeft men wel ervaring in Griekenland. Χαφιέδες of ρουφιάνοι worden ze genoemd. En tijdens de militaire junta had je ook verklikkers die luisterden of je in je gesprekken geen blijk gaf van politieke sympathieën die je niet hoorde te hebben. Goed, de Griekse mentaliteit moet veranderen, maar of dit de goede manier is, weet ik nog zo niet. Ze mogen het proberen van me, maar het lijkt zo …. amateuristisch? Hoewel: multinationals zoals Pizza Hut, maar zeker ook nog andere ketens, gebruiken het systeem van “anonieme klanten”, mystery clients, ook om hun franchises in het oog te houden. Het concept bestaat dus wel in de economische wereld.

Het vierde voorstel beschrijft hoe de Griekse regering denkt om de achterstallige belastingen op te halen. Die lopen op dit moment in de miljarden, en vooral de grootverdieners zijn moeilijk te overhalen om belastingen te betalen. Bovendien zijn een heel aantal Grieken gestopt met het betalen van belastingen tijdens de verkiezingen (dat gebeurt trouwens bij elke verkiezing) en velen hoopten dat SYRIZA een aantal belastingen gewoon niet meer zou heffen, zoals de gehate ENFIA-taks (extra belastingen op onroerend goed). Een terugval in de inkomsten van de staat zorgde trouwens voor extra druk op de Griekse regering tijdens de onderhandelingen. Maar goed, het voorstel dus. Het lijkt wel een beetje op een vorig voorstel van de Griekse regering dat al door de eurogroep is afgewezen, dus de kans is groot dat ook deze versie niet zal worden gesmaakt in Brussel. Achterstallige belastingen in 100 schijven betalen, dat wilde de eurogroep niet. En nu zit het dus toch weer in de nieuwe voorstellen. Ik weet niet of dat echt verstandig is.

In het vijfde voorstel wil de regering het online gokken aanpakken. Gezien dat domein echt wel een jungle is, is het zeker geen slecht idee. Geld vragen voor licenties is zeker ook interessant, maar of dat echt 500 miljoen zal opleveren per jaar, zou ik niet durven te zeggen. Het zou wel eens kunnen dat Varoufakis dat gaat moeten hard maken.

Voorstel zes: het moet verboden worden om documenten aan de burgers te vragen, als de overheid die al in haar bezit heeft. Ik hou er wel van. Je verliest uren en soms ook dagen om allerlei bewijsstukken te verzamelen voor een bepaalde overheidsdienst. En bij elke nieuwe aanvraag moet je weer rennen om allerlei papieren bij mekaar te krijgen, die te laten afstempelen en dan naar de dienst te brengen, om te horen dat er toevallig nog iets ontbreekt. Bron van frustratie en tijdverlies. Dat zoiets moet worden opgelost met een slimme burgerkaart, is interessant. Ik weet niet of het zal werken. Alle diensten moeten onderling met elkaar verbonden zijn, en vooral dan de computersystemen van die diensten en ik durf er echt mijn hand niet voor in het vuur te steken dat dit ook effectief het geval is. Digitaliseren kost geld. Bij de belastingen worden nog steeds de computers gebruikt die wij in gebruik hadden tijdens de Olympische Spelen van 2004. Krijg je voor computers en een systeem dat al meer dan 11 jaar oud is, nog technische ondersteuning om die te koppelen aan andere systemen?

Het zevende en laatste voorstel gaat over middelen om de humanitaire crisis te lijf te gaan. Het gaat om simpele maatregelen: voedselbonnen en gratis elektriciteit voor de armsten. Ik vermoed dat het er in gesmokkeld is als een drukmiddel. Je kunt als mens niet gekant zijn tegen een dergelijke maatregel. En als je dus het hele document gaat afschieten, dan kan het gebeuren dat je als onmens wordt bestempeld omdat je je verzet tegen een maatregelen die een humanitaire crisis moet aanpakken. Je ziet het spel nu ook in het Griekse parlement: sinds gisteren wordt er gfedebatteerd over het wetsvoorstel van de regering om de humanitaire crisis aan te pakken. Geen enkele partij is er tegen. Gouden Dageraad gaat akkoord met het plan, ook al gaat het maar om “kruimeltjes”, aldus een van hun parlementsleden. PASOK vindt het ook een goed plan, en zelfs de KKE lijkt te gaan instemmen (dat moeten we onthouden!). De voornaamste oppositiepartij Nea Dimokratia zal ook instemmen met het wetsvoorstel, maar vindt dat het te kort schiet. Wel merkwaardig voor een partij die met haar beleid de situatie tot op een punt heeft gebracht dat er dergelijke wetsvoorstellen nodig zijn. Niet iedereen van de partij zal wellicht voor het wetsvoorstel stemmen. Boekverkoper en woordvoerder van de partij, Adonis Georgiadis, verklaarde gisteren dat hij zeker zal tegenstemmen, want hij vindt het een public relations stunt (daar weet hij alles van) en hij vindt ook dat de maatregel ongrondwettelijk is.

Met de concrete(re) voorstellen hoopt Varoufakis dat de eurogroep maandag het akkoord zal geven om in te stemmen met het uitbetalen van (een deel van) de laatste schijf van de noodlening (7,2 miljard euro). Griekenland heeft het geld hard nodig, want de looptijd van een aantal obligaties is bijna om, en deze maand moet 1,5 miljard euro aan leningen aan het IMF worden terugbetaald. Gisteren heeft Griekenland trouwens 300 miljoen terugbetaald.

Maar de bodem van de schatkist is in zicht. Er zou niet genoeg geld zijn om de ambtenaren te betalen en de pensioenen uit te keren op het eind van de maand. Op dit moment zijn de aanvullende leerkrachten nog niet uitbetaald voor februari. De overheid ging zelfs aankloppen bij de sociale zekerheidskassen en pensioenskassen om te vragen of zij met hun fondsen de regering konden bijspringen, tegen een rente van 2,14% onder de vorm van zogenaamde repos. Dat werd geweigerd. De media in binnen- en buitenland is volop gefocust op dit probleem, maar het is niet de eerste keer dat zoiets gebeurt. Eigenlijk zit Griekenland al jaren in dit parket, maar er heerst een zeer kritisch klimaat tegenover SYRIZA. Dergelijke kritiek was er niet tijdens de vorige regering, omdat die mee ging in de lijn die in Berlijn werd uitgestippeld.

Ik verwacht niet dat er maandag een beslissing uit de bus komt. Wat zal er volgen? Allicht alweer getreuzel, alweer onzekerheid, alweer speculatie. En dat komt noch Griekenland, noch de eurozone ten goede. Afwachten maar wat het wordt op maandag. En ook afwachten of het inderdaad wel deze lijst zal zijn die Varoufakis overhandigd aan de eurogroep.