In de eerste helft van dit jaar kreeg Griekenland goede punten omdat het land er in geslaagd wat om het aantal coronadoden en -besmettingen flink te beperken. Een en ander had te maken met een strenge, vroege lockdown, omdat de vrees bestond dat het gezondheidssyteem na 10 jaar besparingen niet in staat zou zijn om een groot aantal patiënten op te vangen. Ondertussen zijn de plaatselijke oligarchen wel weer uitgebreid in het nieuws geweest (op hun eigen televisiezenders) om hun generositeit te tonen en te zeggen dat ze bedden voor Intensieve Zorgen hebben geleverd. Allemaal wel mooi, maar er is geen personeel voor het geval alle beschikbare bedden bezet zouden zijn. Maar dat is dan weer een apart verhaal.

Toen de Griekse regering besloot om eind juni, begin juli het land te openen voor toerisme met strenge veiligheidsprotocollen, was er heel wat onzekerheid. Zouden de toeristen geen corona importeren? Er waren berichten in de media dat de grote reisorganisatoren Griekenland eigenlijk dwongen om de poorten te openen, zoniet zouden de bedrijven op zoek gaan naar andere bestemmingen. Door volop op toerisme in te zetten, heeft Griekenland zich in een zeer chantabele positie gezet, maar ook dat verhaal hebben we al wel eens gehoord.

In ieder geval werd besloten om willekeurig testen af te nemen aan de poorten van het land (luchthavens, ferriehavens, en landgrenzen). Af en toe dienden de veiligheidsprotocollen te worden aangepast. Zo mochten inwoners van bepaalde landen niet meer binnen zonder negatieve testresultaten omdat in de landen van herkomst corona aan een heropflakkering bezig was.

U bent zelf wellicht geconfronteerd geweest met deze veranderende veligheidsprotocollen, want sinds een week moeten mensen uit onder meer België en Nederland een negatief testresultaat van een PCR-test voorleggen wanneer ze per vliegtuig reizen. De test moet maximaal 72 uur van tevoren zijn afgenomen (voor alle duidelijkheid: 72 uur voor aankomst in Griekenland). Dit is voorlopig nog steeds geldig tot 31 augustus. Wat er nadien zal gebeuren, moet nog blijken.

We hebben gezien dat het aantal coronabesmettingen de hoogte is in gegaan sinds er weer mag worden gereisd, met vandaag een triest record van 284 nieuwe gevallen. Het aantal tests is nog steeds relatief laag: gemiddeld worden er iets meer dan 10.000 tests op 24 uur tijd afgenomen.

Gezien de stijging van het aantal besmettingen de hoogte begon in te gaan met het begin van het toeristische seizoen, hadden heel wat Grieken het idee dat corona in Griekenland was binnen gebracht door de buitenlandse toeristen. Dat is voor een deel waar: niet iedereen die het land binnen komt, wordt getest. En er zijn dagelijks gevallen bekend van buitenlandse toeristen die zich na een paar dagen niet lekker voelen en zich laten testen. En dan wordt duidelijk dat ze corona hebben.

Maar of zij de enige bron van de stijging zijn, is te betwijfelen en dat wordt de laatste dagen en weken duidelijk. Er zijn de voorbije weken grote trouwfeesten en concerten geweest die gezorgd hebben voor een toename van het aantal gevallen. Bij de ordediensten worden ook meer gevallen gesignaleerd: zo zijn er meer dan 45 politiemensen besmet, onder wie 7 die op 15 augustus de pelgrimstocht naar het eiland Tinos in goed banen moesten leiden en een icoon moesten bewaken. Er zijn verder nog dokters en verplegend personeel met besmettingen, maar ook heel wat orthodoxe priesters en hun families (priesters dragen zo goed als nooit maskers en de overheid heeft vaak uitzonderingen gemaakt voor de kerk toen maatregelen werden afgekondigd – dat is ondertussen wel niet langer het geval).

Afgelopen week ging onderminister van Openbare Orde Nikos Chardalias wel kort door de bocht: in een persconferentie beweerde hij dat het niet de toeristen zijn die voor de verspreiding hebben gezorgd, want 83% van de geregistreerde gevallen zijn Grieken. Zo eenvoudig kun je cijfers nu ook weer niet interpreteren. Hij wees de Grieken op hun persoonlijke verantwoordelijkheid, die ze niet hadden genomen. Maar het was de overheid die trouwfeesten en concerten toestond zonder veiligheidsvoorschriften. Dan kun je achteraf mensen moeilijk gaan beschuldigen dat ze naar die bijeenkomsten gaan.

Niet dat de Grieken zelf niet verantwoordelijk zouden zijn. Want velen houden feestjes, trekken zich niets aan van social distancing en gedragen zich alsof er hen niets kan of zal overkomen. Ik was vorige week met vakantie en ik hoorde een eigenaar van een taverna zeggen dat hij het mondmasker naar beneden haalde wanneer hij Griekse klanten had, en het weer over mond en neus trok indien er buitenlanders aan de tafel plaats namen. Onzin natuurlijk, en het lijkt wel alsof velen hier na duizenden jaren nog steeds niet vertrouwd zijn met het begrip van hybris.

Onverantwoord gedrag was voornamelijk te merken op het vakantie-eiland Mykonos. Daar werden heel wat feestjes gebouwd waarbij niemand zich aan de social distancing hield. Toen de overheid besloot om een avondklok in te stellen (net zoals dat gebeurde op andere eilanden zoals Poros, Zakynthos, Paros en Antiparos) en alles dicht moest tegen middernacht gingen mensen gewoon verder feesten op straat en op de stranden. En er is nu eenmaal niet voldoende politie om dit allemaal op te volgen. In Mykonos deden ze het trouwens nog extremer: daar gingen ze verder privé-feestjes bouwen. Tussen haakjes: op het moment van het schrijven worden beperkende maatregelen aangekondigd voor Lesvos vanaf morgen.

Over Mykonos gesproken: een of andere bekende voetballer van Manchester United (denk ik: ik ben niet thuis in voetbal) is er na een nachtje stappen op de vuist gegaan met een aantal Britten. Toen een politieman tussenbeide kwam, kreeg die ook klappen. De voetballer zal terecht moeten staan. Maar hij had wel 70.000 euro uitgegeven aan een feestje met kreeft en champagne. Misschien is dit wel het soort van toeristen dat Griekenland wil, want dit is goed voor de economie, toch?

Ondertussen zouden de speciaal ingerichte coronahotels in onder meer Mykonos vol zitten. Maar als je de gegevens van de Griekse overheid bekijkt, lijkt het alsof er nauwelijks tot geen besmettingen zijn gerapporteerd op Mykonos (of op de andere toeristische eilanden). Daarover doen nu een heel aantal geruchten de ronde. Het zou de plaatselijk horeca zijn die druk op de overheden uitoefent om de werkelijke cijfers niet vrij te geven om eventuele toeristen niet af te schrikken. Dat leidt er toe dat de oppositie in Griekenland de regering er van beschuldigt om besmettingen te verstoppen.

Of dat echt zo is, is nog niet zeker. Een en ander heeft ook te maken met de manier waarop er wordt gerapporteerd. Op de officiële site waar de cijfers worden gecommuniceerd, lijken vooral Athene en Thessaloniki de meeste besmettingen op te tekenen. Wat niet verwonderlijk is, gezien daar de meeste mensen wonen. Maar als iemand uit Athene besmet is geraakt in bvb. Mykonos, dan wordt die besmetting wel toegewezen aan Athene en niet aan Mykonos, terwijl de persoon in kwestie misschien wel talloze mensen heeft besmet op Mykonos.

In ieder geval heeft de vereniging van Ziekenhuisartsen aan de regering gevraagd om een volledige analyse van waar de besmettingen zijn opgetekend (inclusief van buitenlandse toeristen die hier ziek zijn geworden), want de vereniging vreest dat er onder-gerapporteerd wordt.

Griekenland, dat zich als veilige bestemming heeft gepromoot bij het begin van het seizoen, lijkt het dat niet meer te zijn. Om dat beeld te corrigeren, liet de woordvoerder van de Griekse regering afgelopen week een paar cijfers zien die moeten tonen dat Griekenland nog steeds veiliger is als andere landen met een vergelijkbare bevolking.

Ik ben geen specialist in het analyseren van cijfers, maar op dit moment ligt de R0, het reproductiecijfer, in Griekenland wel hoger dan in België. Momenteel ligt het hoger dan 1, wat betekent dat 1 besmette persoon iets meer dan 1 andere persoon besmet. En misschien had de woordvoerder van de regering ook een grafiekje moeten tonen van het aantal tests dat in de landen hierboven werd afgenomen. Want wat dat betreft, loopt Griekenland wel flink achterop, waardoor wellicht een aantal coronagevallen niet gerapporteerd zijn.

Het is in ieder geval wel zo dat het aantal besmettingen lager ligt dan in andere landen, maar het gaat wel in stijgende lijn. En volgens de berekeningen op deze site, gaat het absoluut niet de goede kant uit. De bevolking maakt zich ondertussen flink wat zorgen. Het vertrouwen in de regering is aan het afbrokkelen. Heel wat mensen krijgen het gevoel dat de economie prioriteit heeft op de gezondheid, terwijl dat een paar maanden geleden net andersom was.

Ondertussen is de Griekse overheid van plan om de scholen te openen op 7 september. Niet met speciale protocollen of met speciale regelingen. Nee, de leerlingen zullen weer met 25 tot 30 in een klas zitten. Maar ze zullen mondmaskers moeten dragen. En ze zullen niet allemaal tegelijk speeltijd hebben. Speeltijd, waar ze overigens geen maskers zullen moeten dragen. Ik weet het niet: ik had verwacht dat er een plan zou zijn geweest om minder leerlingen per klas toe te laten, om op zoek te gaan naar andere gebouwen en om extra leerkrachten in te zetten (wat we wel zien in een aantal andere landen), maar die planning was er helemaal niet.

En als het leven dan terug zo normaal mogelijk moet worden geleefd, dan betekent het dat heel wat schoolkinderen zullen worden opgevangen door hun grootouders. De grootouders, voor wie epidemioloog Sotiris Tsiodras (raadgever van de regering inzake corona) in het voorjaar tijdens een persconferentie een traan voor plengde omdat hun leven evenveel waarde heeft als een economisch actief iemand. Lopen die grootouders nu niet evenveel risico als in het voorjaar? Het zijn vragen die heel wat Grieken zich stellen.

In het buitenland lijkt Griekenland ook niet meer geregistreerd te staan als veilige bestemming. Een aantal landen geeft al aan dat reizigers die terugkomen uit Griekenland, een test zullen moeten afleggen of eventueel zelf in quarantine moeten gaan. Laat ons hopen dat de komende dagen het aantal gevallen weer gaat dalen, maar om eerlijk te zijn vrees ik er wel voor.