Afgelopen week heeft Vasilis Kokotsakis, de deskundige die in opdracht van de Vereniging van Families van Slachtoffers van het Tempi-ongeval een onderzoek voerde naar het treinongeval van vorig jaar 28 februari, een rapport ingediend bij de onderzoeksautoriteiten van Larissa met zijn bevindingen.

De man heeft er bijna een jaar over gedaan. Een jaar waarin we een parlementaire onderzoekscommissie hebben gezien die er vooral op uit leek om de verantwoordelijkheid van politici in het dossier onder de mat te vegen in plaats van de waren oorzaken aan het licht te brengen. Een Europees onderzoek dat moest nagaan hoe fondsen vanuit Brussel werden gespendeerd, werd genegeerd.

Wat staat er in het rapport te lezen? Kokotsakis is duidelijk: hij baseert zich op de Griekse wetgeving, die volgens hem volledig beschrijft wat er dient te gebeuren (en niet mag gebeuren) in geval van een dergelijke ramp. En die wetgeving zou niet zijn gevolgd.

Het belangrijkste  punt is  dat de morfologie van de plaats van het ongeval onomkeerbaar is gewijzigd omdat er:

1. grind en beton is overheen gegoten (naar verluidt in opdracht van de toenmalige provinciegouverneur Agorastos, die opgeroepen was in de parlementaire onderzoekscommissie en zich daar beriep op het recht om niets te zeggen).
2. de materialen op de plaats van de tragedie op wanordelijke manier zijn overdragen.

Dat brengt het onderzoek naar de ware oorzaak in het gedrang.  Bij de botsing tussen de passagierstrein en de goederentrein was een enorme explosie te zien op videobeelden. De plaats van die explosie is volgens het rapport van Kokotsakis nooit gemarkeerd. Omdat er nu grind en beton is overheen gegooid, kan de plaats ook niet meer precies worden geïdentificeerd. Niet alleen dat, maar de overblijfselen van de 3 containers werden onzorgvuldig overgebracht naar het plaatsje Koulouri, niet ver van Larissa, waar ze aan de elementen warden blootgesteld. Koulouri is tijdens de storm Daniël van vorig jaar ook helemaal onder water gelopen. Als gevolg kunnen de brokstukken niet meer worden geidentificeerd als brokstukken van de goederencontainers.

Verder maakt het rapport melding van obstructive van het onderzoek. Tijdens de gehele duur van het onderzoek werden er geen speciale maatregelen genomen om er voor te zorgen dat er een volledig onderzoek kon worden gevoerd. Er kunnen geen betrouwbare monsters meer worden genomen op de locaties. Kokotsakis verwacht dan ook dat de politie de persoonlijke bezittingen van de slachtoffers, voor zover die er nog zijn, over te dragen voor verdere analyse.

Het rapport is vernietigend over het feit dat er grind en beton over de plaats van de ramp is gegoten.  Een gebied van 2 hectare is afgegraven en dan afgedekt waardoor het terrein voor een diepgaand onderzoek compleet is “vervuild”. Er zijn in het hele gebied geen brokstukken meer teruggevonden van de passagierstrein, en ook afval of vervrandingsresten die door het bluswater zouden zijn weggevloeid, kunnen daarom niet meer worden teruggevonden.

Zelfs dit soort interventies, zoals het afgraven en bedekken met grind en beton, al was het een interventie die is ingegeven door overmacht, dienen  een specifiek protocolte  volgen. Meer bepaald:  de site moet in kaart worden gebracht, de verplaatste materialen moeten worden gemarkeerd, gefotografeerd en vastgelegd, en deze handelingen moeten worden gefilmd. Dat is in Tempi niet gebeurd, en iemand draagt daar dus wel de verantwoordelijkheid voor.

Kokotsakis schrijft dat alle objecten en bewijsmateriaal (puin, grond) die van de plaats van het incident werden verplaatst, moesten worden bewaard en beschermd tegen zowel de weersomstandigheden als tegen elke poging tot knoeien of verwijderen. Deze  maatregelen werden niet in die mate genomen dat ze een tijdig, veilig en onbetwistbaar onderzoek zouden garanderen.

De manier waarop en de selectie van de locaties waar de monsters werden genomen voor chemische analyse is methodologisch onjuist volgens het rapport, omdat de meeste monsters werden genomen van de noordelijke steunmuur en niet van het gebied waar de explosie plaatsvond.

Er werden niet op tijd monsters genomen voor analyse en detectie van verbrandingsmaterial  van het plaatmetaal van de goederencontainers, of van de passagierskantine. Die containers en de wagon zaten in het midden van de explosie.

Om de oorzaak van de explosie en de betrokkenheid ervan bij de dood van een aantal slachtoffers vast te stellen, wordt het technisch rapport afgesloten met specifieke voorstellen:

• Verder onderzoek en analyse door de aangestelde experts is nodig en er dient feitelijk technisch bewijs te worden aangeleverd dat  siliconenolie mee de oorzaak was voor de. Er wordt voorgesteld om simulaties uit te voeren van de ontsteking van siliconenolie in combinatie met het filmen met eenvoudige thermische camera’s, waardoor het mogelijk wordt om de gassen te bepalen die geproduceerd worden door de verbranding van de olie en zo vast te stellen of de theorie opgaat van de door de overheid aangestelde deskundigen dat siliconenolie de enige brandstof was die aanwezig was op de plaats van het ongeval.
• Als voor bovengenoemd experiment dezelfde veiligheidscamera’s worden gebruikt als die waarmee het ongeval is geregistreerd, is het bovendien mogelijk de door de camera’s geregistreerde kleuren te vergelijken met de door de verbranding van siliconenolie geproduceerde kleuren.
• Tegelijkertijd moet hetzelfde experiment worden uitgevoerd met de andere brandstoffen en explosieve mengsels die zijn gedetecteerd om het visuele resultaat van de opnamen van de experimentele explosies te vergelijken.
• Er dienen meer monsters voor onderzoek te worden genomen, zowel van de grond, vooral onder het grind en beton of van de afgegraven grond (indien aanwezig), als van de wagons van de goederentrein waarvan is aangetoond dat ze in brand zijn gevolgen.
• Bemonstering en analyse van de wanden van de kantinewagon, want zowel in de kantinewagon als in de commerciële trein (container opleggers) bevinden zich waarschijnlijk ethanal, waarvan de analyse door middel van massaspectrometrie een beeld kan geven van de materialen en de manier waarop ze werden verbrand. 
• Monsters nemen van het plaatwerk van de containers die op de eerste drie goederenwagons werden geladen en de ethanal daarin analyseren (als die er nog is).
• In de handel zoeken naar kleding en schoeisel dat lijkt op de kleding en schoeisel die als persoonlijke bezittingen van de slachtoffers zijn geregistreerd, en die opsturen naar speciale laboratoria. Daar, nadat ze zijn onderworpen aan vergelijkbare omstandigheden, onderzoeken of ze sporen van benzeen, xyleen, tolueen en andere oplosmiddelen afgeven zoals die zijn gevonden in de analyses van de kledij door de Staatschemische Dienst.
• Voor de bovenstaande metingen moet de originele video of het op video opgenomen materiaal, evenals ander bewijsmateriaal, worden opgestuurd naar een gespecialiseerd laboratorium, in binnen- of buitenland, dat materiaalanalyses, brandwerende certificeringen, simulaties met experimentele verbrandingen – explosies etc. kan uitvoeren en dat ongetwijfeld een antwoord kan geven op het materiaal en de omstandigheden van het ontstaan van het fenomeen Boiling Liquid Expanding Vapor Explosion (BLEVE).
• Hiertoe zou het goed zijn om een monster te nemen van de beveiligingscamera (die het incident heeft opgenomen) bij daglicht, om te zien hoe de wagons er in natuurlijk licht uitzien.

Elders in het rapport komt de heer Kokotsakis terug op de kwestie van de gevonden explosieven. Hij wijst erop dat de temperatuur in het geval van Tempi hoger was dan 600 graden. Hij noemt stoffen, verbindingen, enz. die explosief gedrag vertonen wanneer ze met lucht worden gemengd en dat zijn onder andere

• Organische oplosmiddelen en brandstoffen (benzeen, xyleen, tolueen, hexaan, pentaan, heptaan, etc.)
• Gassen (butaan, propaan, propaan, ethaan enz.)

“Alle bovengenoemde brandbare materialen en organische oplosmiddelen, chemische verbindingen en nog veel meer, werden aangetroffen en geanalyseerd in de meeste monsters van het Algemeen Staatslaboratorium voor Scheikunde en waarvan de aanwezigheid van een kleine relatief “zuivere” hoeveelheid en geschikte omstandigheden (zoals in het geval van Tempi) voldoende is om explosief gedrag te vertonen”.

Het rapport benadrukt nogmaals dat “siliconenolie, in welke vorm dan ook, op geen enkele manier een dergelijk gedrag vertoont, noch, wanneer vermengd met lucht, een explosief mengsel kan creëren met een dergelijk momentum en snelheid”.

Er wordt zelfs een verband gelegd met het aangetoonde letsel van 4 brandweermannen van het brandbestrijdingsteam, wier medisch rapport stelt dat ze “chemische brandwonden” van verschillende gradaties opliepen zonder dat ze  in contact kwamen met directe vlammen, maar mogelijk met de blusresten (water met meegevoerde materialen) die door hun uniformen kwamen en dergelijk letsel veroorzaakten.

“Chemische brandwonden komen niet overeen met contact met siliconenolie in welke vorm dan ook, omdat noch siliconenolie noch afgeleiden daarvan negatieve effecten hebben op de huid van mensen (wereldwijd zijn dergelijke incidenten niet gemeld), integendeel, deze chemische brandwonden komen overeen met contact met stoffen zoals organische oplosmiddelen die zeer giftig zijn. Dergelijke oplosmiddelen zijn gedetecteerd in de genomen monsters (benzeen, xyleen, tolueen, enz.)”.

Voor de volledigheid, geef ik hier het volledige rapport (in het Grieks) mee.

Het rapport is koren op de molen van de publieke opinie die geen enkel geloof meer hecht aan de conclusie van de deskundigen die door de overheid zijn aangesteld, noch aan de parlementaire onderzoekscommissie. Heel veel Grieken denken dat er een illegale substantie werd vervoerd, vermoedelijk een substantie zoals diegene die wordt gebruikt door de Griekse maffia bij het aanjagen van benzine. En vooral, dat politici buiten schot moeten blijven, te allen prijze. Meer bepaald Kostas Karamanlis.

De voorzitster van de Vereniging van Families van Slachtoffers van het Tempi-ongeval, Maria Karistianou (u heeft ze in een andere post van me al gezien) heeft ondertussen een petitie gelanceerd waarin wordt opgeroepen de kwestie niet te laten rusten tot de werkelijke verantwoordelijken voor de ramp worden berecht. De petitie heeft ondertussen al meer dan 700.000 handtekeningen.

De Grieken laten de kwestie niet rusten. Gisteren en vandaag werden er herdenkingen gehouden op de plaats van de ramp. En op woensdag 28 februari is er een algemene staking waarin de Grieken hun ontevredenheid met de huidige regering en de levensduurte uitdrukken. En tijdens die staking zal de Tempi-kwestie ook uitdrukkelijk aan bod komen.