Getuigen die niets te zeggen hadden over de zaak getuigden en anderen die veel te zeggen hadden en waarschuwden voor het ongeluk werden uitgesloten.

Het treinongeval in Tempi beheert een jaar later nog steeds het Griekse nieuws. De parlementaire onderzoekscommissie die de tragedie verder moest onderzoeken, is klaar met haar werk. Maar in de werkzaamheden van die commissie zitten wel een paar eigenaardigheden. Om alles op een rijtje te zetten, ben ik zo vrij om een goed overzicht van de Griekse journaliste Vasiliki Siouti over te nemen uit het magazine LIFO. Het oorspronkelijke artikel vindt u hier terug.

De “Onderzoekscommissie voor het onderzoek naar de misdaad van Tempi” besloot gisteren om haar werk af te ronden, zonder eindelijk de getuigenis van belangrijke getuigen toe te staan die waren voorgesteld door parlementsleden van de oppositie, die daarop uit de commissie opstapten omdat ze een poging tot doofpotaffaire zagen. Ze hadden ook gewaarschuwd dat ze zich zouden terugtrekken als hun verzoek om de getuigenlijst uit te breiden niet werd ingewilligd. Het dossier van het parket van Larissa, waartoe de oppositieparlementsleden toegang eisten voor het opstellen van het rapport, werd ook het onderwerp van controverse.

De partijen worden nu uitgenodigd om hun bevindingen op 8 maart in te dienen, hoewel nog niet alle gevraagde getuigen zijn gehoord. De parlementsleden van Nea Dimokratia [de regeringspartij, BT] stellen echter dat de commissie haar plicht heeft gedaan door al het bewijsmateriaal te verzamelen dat nodig is om tot een geloofwaardige conclusie te komen en beschuldigen de parlementsleden van de oppositie van politieke uitbuiting en pogingen om het proces te bestendigen.

Om hun weigering te rechtvaardigen, beweerde Nea Dimokratia parlementslid en rapporteur van de meerderheid in de commissie, Iasonas Fotilas, dat getuigen die partijfunctionarissen zijn, of rechterhanden van directeuren, en die rondhangen op de televisiezenders, niets hebben bij te dragen.

Tegelijk zijn de belangrijkste conclusies van de commissie het benadrukken van het belang van de verkeersregels en de toedracht van de menselijke factor, evenals de ontoereikendheid van de toezichthoudende autoriteit en van Hellenic Train in het controleren van de vakbekwaamheid van de machinisten.

Hellenic Train S.A., voorheen TrainOSE S.A., is de privé spoorwegmaatschappij in Griekenland die passagiers- en goederentreinen op OSE-lijnen exploiteert. Hellenic Train heeft treinpersoneel en machinisten in dienst en beheert de meeste spoordiensten op het Griekse spoorwegnet. Het bedrijf least rollend materieel dat eigendom is van GAIAOSE, behalve de ETR 470 treinen.

De Griekse Spoorwegorganisatie OSE is de Griekse nationale spoorwegmaatschappij die alle spoorweginfrastructuur in Griekenland bezit, onderhoudt en exploiteert, met uitzondering van de hogesnelheidslijnen in Athene.

Kostas Yenidounias, vakbondsman en voorzitter van de machinisten van de OSE, tevens lid van SYRIZA, was de meest besproken getuige, die niet werd opgeroepen. Hij was voorgedragen door PASOK parlementslid Milena Apostolaki, en vorige maand had hij zelf gevraagd om te getuigen, maar de meerderheid van de commissieleden reserveerde hun antwoord voor later. Ook de moeder van een van de slchtoffers, Maria Karystianou, had aangevoerd dat de heer Yenidounias veel informatie aan de commissie had kunnen geven als hij was opgeroepen.

De voorzitter van de commissie en Nea Dimokratia parlementslid Dimitris Markopoulos (die door andere parlementsleden meermaals beschuldigd werd van controversieel gedrag), kleineerde de getuigenis van Kostas Yenidounias omdat die voor Hellenic Train werkt en beweerde dat als hij zou getuigen, hij “het bedrijf en zijn CEO” zou verdedigen. Daarentegen had een ander commissielid en Nea Dimokratia parlementslid, Lazaros Tsavdaridis, in het verleden de oppositieparlementsleden gerustgesteld door hen te vertellen dat “we hier zijn om de heer Yenidounias en ieder ander op te roepen”.

Na de bekendmaking gisteren van de beslissing van de parlementsmeerderheid in de commissie, trokken de PASOK-parlementsleden zich eerst terug, omdat ze een doofpotaffaire zagen. Vervolgens stapten ook de SYRIZA-parlementsleden op, omdat de meerderheid erop stond geen getuigen op te roepen en die niet in het dossier op te nemen. Ze werden gevolgd door Elliniki Lysi, Nea Saristera [recente afsplitsing van SYRIZA, BT], Spartiates en de KKE, die ook zeiden dat ze de beslissing van de meerderheid niet zouden legitimeren. In de onderzoekscommissie “om de misdaad van Tempi te onderzoeken” bleven uiteindelijk alleen de parlementsleden van Niki en Plefsi Eleftherias [van voormalig parlementsvoorzitster Zoe Konstantopoulou, BT] van de oppositie over, samen met het onafhankelijke parlementslid Konstantinos Floros.

Getuigen die werden opgeroepen en getuigen die werden uitgesloten

Oppositieparlementsleden, leden van de onderzoekscommissie over Tempi, vertellen LiFO dat “Mandelis, die in 1997 minister van Transport was, en Verelis, die dat in 2000 was, werden opgeroepen om te getuigen omdat de KKE dat voorstelde en de parlementsleden van Nea Dimokratia aanvaardden dat het onderzoek in 1997 moest beginnen”.

Een PASOK parlementslid zegt dat “we het niet eens zijn met de logica van de KKE om de EU aan te klagen omdat ze in 1997 besloot om het overheidsbedrijf OSE te ontmantelen. “Hun verklaring is dat het beginpunt van het snijden in de veiligheids- en personeelssector in 1997 begon en explodeerde met de memoranda [de overeenkomsten tussen de Griekse staat en de trojka, BT].”

Een ander parlementslid dat de commissie verliet, zegt dat “er kritische getuigen zijn, zoals Christos Triandopoulos, bevoegd onderminister van Civiele Bescherming, die de opdracht voor het toedekken met grind en beton gaf aan de voormalige regionale gouverneur, Kostas Agorastos. Maar de meerderheid stemde er niet mee in om hem op te roepen, ook al vroegen we het vele malen”.

Een andere belangrijke getuige die werd gevraagd, maar die door de regeringsmeerderheid in de commissie werd geweigerd, was elektrotechnisch ingenieur Christos Katsioulis, een werknemer van ERGOSE en voormalig voorzitter van het ETCS-toezichtcomité, waaruit hij in april 2022 ontslag nam. Daarop stuurde hij een brief naar de directie van het bedrijf wegens de ongerechtvaardigde vertragingen bij de uitvoering van de contracten voor de verbetering van signalisatie en telebesturing.

Een andere belangrijke getuige waar de oppositieparlementsleden om hebben gevraagd en die niet is opgeroepen, is de voormalige voorzitter en CEO van OSE, van september 2019 tot juni 2020, Kostas Spiliopoulos (voorheen een PASOK-parlementslid).

De heer Spiliopoulos bleef slechts een paar maanden in het management van OSE onder Kostas A. Karamanlis [die vorig jaar minister van Openbaar Vervoer was, BT] en diende zijn ontslag in, waarbij hij ook een brief naar de premier stuurde om hem op de hoogte te stellen. De redenen die hem dwongen ontslag te nemen hadden naar verluidt te maken met de voormalige minister zelf en met het slecht functioneren van en problemen in de organisatie.

De voormalige CEO van TRAINOSE, Philip Chalidis, die Kostas A. Karamanlis zou hebben ingelicht over de toestand van de spoorwegen, werd gevraagd om te worden gedagvaard maar dit verzoek werd niet ingewilligd, net als voor Nikos Stathopoulos, voormalig staatssecretaris van Transport in 2019-2020.

“Het is een reeks kritische getuigen waar we om hebben gevraagd en die niet zijn opgeroepen,” zegt Milena Apostolaki. “En gisteren kwam de meerderheid zo maar aanzetten met de melding ‘we zijn klaar’, ogenschijnlijk om nog meer handel in smart te voorkomen van degenen die een show opvoeren.”

Ze legt uit dat PASOK geen conclusie gaat trekken uit het werk van de commissie, omdat “zovele cruciale getuigen niet zijn opgeroepen”. “Gaan we een conclusie trekken met 32 getuigen, waarvan er 8 overbodig waren en niet hadden moeten komen?” vraagt ze, verwijzend naar Mandeli, Verelis, Reppa, Hadjidakis en anderen. “De twee ministers dienden tijdens de vorige eeuw en de andere twee het voorbije decennium. De 41% [de regering riposteert op elke kritiek dat ze is verkozen door 41% van de kiezers, BT] zit achter dit gedrag,” merkt ze op.

Protesten over manipulatie zijn er ook bij het oproep van Kostas Agorastos. De oppositieparlementariërs klagen dat de man als laatste hebben gelaten, om hem eerst te in vervolging te stellen [zodat hij niet als getuige kon spreken, BT], waardoor hij de mogelijkheid had om zich te beroepen op het recht op zwijgen.