Iedereen die enigszins geïnteresseerd is in Griekenland en allerlei blogs volgt, zal het ondertussen al wel weten: 17 november is een speciale dag hier. Om even het geheugen op te frissen: op 17 november 1973 reed een tank van de toenmalige junta de toegangspoort van de Atheense Polytechnio (universiteit) plat. In tegenstelling tot wat vele mensen denken, is daarbij niemand om het leven gekomen. Bij de rellen die nadien uitbraken, zijn echter wel doden gevallen.
Vandaag wordt de opstand van de Polytechnio-studenten voor de 36-ste keer herdacht. Na de middag hebben we de traditionele mars van het centrum van de stad naar de ambassade van de Verenigde Staten. Of er rellen zullen volgen, hangt een beetje af van de reactie van de politie, maar normaal gezien is het elk jaar prijs. Ik zie niet in waarom het dit jaar anders zou zijn.
Zoals @Hans al schreef op de blog in de Standaard, zijn de Belgen in Griekenland vandaag uitgnodigd op een receptie in de ambtswoning van de ambassadeur, ter gelegenheid van de Dag van de Dynastie (die ik me wel herinner uit mijn kindertijd, toen de portretten van Boudewijn en Fabiola de muren van onze klaslokalen nog sierden). Het is een beetje een ongelukkige samenloop van omstandigheden, want vanavond wordt het bijzonder moeilijk om door het centrum van Athene te geraken. In principe ga ik naar de receptie, maar ik wil toch eerst een beetje afwachten hoe de situatie er uit ziet aan de Amerikaanse Ambassade.
De linkse politieke partijen proberen al jaren de herdenking van de opstand tot hun eigen geschiedenis te rekenen. Niet geheel verwonderlijk: hoewel de slogan in 1973 luidde “Brood – Onderwijs – Vrijheid” (Ψωμί – Παιδεία – ΕλευθεÏία) was er destijds ook heel wat graffiti te lezen in de aard van “Amerikanen buiten”, “NATO buiten” en zo meer. Niet verwonderlijk dus dat de rechtse partijen deze dagen behoorlijk stil zijn.
Van de opstand zelf, zijn een aantal beelden gemaakt, voornamelijk foto’s, want de junta liet geen journalisten toe. De beelden worden vaak vergezeld van muziek, want in Griekenland gaat elk gebeuren samen met muziek en dans. De typische stemmen en muziek vandaag, zijn die van Theodorakis en Xylouris.
De weinige bewegende beelden zouden zijn gemaakt door een Nederlandse journalist.
Indien u meer wenst te weten te komen over de gebeurtenissen die tot de opstand van de Polytechnio hebben geleid (een opstand die flink in de kaart speelde van de ultra-rechtse Dimitris Ioannides, die junta-leider Papadopoulos zou afzetten), dan is het artikel over de metapolitefsi (μεταπολίτευση) in Wikipedia bijzonder verhelderend.
Was er toen in een jongen onder de tank gekomen toen het hek platgereden werd? Het doet er niet toe, vroeg het mij gewoon af.
Ik zou verwachten dat een ambassadeur van een west Europese land ergens in een sjieke buitenwijk zou wonen?
@Philippos, er wordt inderdaad beweerd dat er iemand onder die tank is terecht gekomen, maar dat is officieel nooit bewezen.
De ambassadeur woont inderdaad in Psychiko, maar om daar te geraken vanuit Piraeus, moet je normaal gezien wel door het centrum van Athene (als je tenminste niet een enorme omweg wil maken).
ik herinner ze allemaal, en de colonel daarna Gkizikis.en wij roepen ook Foniades ton laon Amerikanoi!!
de beelden van de tank dat binnen rijd zijn aan te danken aan een KRO team. ik geloof dat de cameraman niet meer leeft ,maar dankzij hun hebben wij beelden van.
@Bruno, beide archieffilmpjes (bij het eerste gezongen door Xylouris, bij het tweede door de studentenmassa) laten een song horen die, voor zover ik weet, een Kretenzische traditional is. Het werd allicht daarom ook ooit gebruikt op ‘t einde van “Zorba de Griek” (filmscène van de mijnexploitatie). Werd het dan, en waarom (ik ken de tekst niet; kan je die bezorgen?), ooit geadopteerd als ‘protest’ lied?
Uit je Wikipedia-link leer ik dat Maria Damanaki een van de radiostemmen was die tot steun opriep; is zij het dus die even in het 2de filmpje te zien is? Onderging ook de andere omroeper Engels/Frans) hetzelfde lot, en bestaat er een relaas door de studenten zélf over de gebeurtenissen?
Wat overigens wel zéér opvalt bij die Wikipedia-foto’s is de rol van de officiële Kerk: eerst het dictatoriale regime in de persoon van Markezinis zegenen, en dan later (zelfs op dezelfde plaats!) Karamanlis inzweren als verhoopte Redder des Vaderlands. Faut le faire!
In wezen wrange beelden, blijft het ook erg leerrijk documentatiemateriaal voor al wie ooit aan ‘historisch geheugenverlies’ zou lijden: instituten als ‘De Kerk’ weet steeds weer verduiveld goed hoe op tijd en stond opportunistisch (collaborerend???) uit elke ruif te eten, uiteraard terwille van ieders (ook dit van dictators) zieleheil… Is dié geschiedenis al geschreven?
de traditie heeft deze protest lied geadopteerd.
@Peter: de Kerk zou politiek neutraal moeten blijven: “Geef Caesar wat hem toekomt, en aan God wat Hem toekomt” is de basis van de scheiding van Kerk en staat. Zoals de zon opgaat voor iedereen, zegent de Kerk ook iedereen die daarom vraagt, zelfs de grootste @#|}!$-en…
Wanneer de Kerk zich wel in politiek moeit, loopt het meestal mis. In tegenstelling tot de rooms-katholieke Kerk, nemen de orthodoxe Kerken geen politieke standpunten in (en ja, ik hoop -zucht- dat de metropoliet van Thessaloniki dit leest), of het moet al heeel erg zijn. Wijlen patriarch Pavle zag zich daar bv toe gedwongen.
Dat er in Griekenland een staatskerk is (zoals in Denemarken, Noorwegen, of Engeland), maakt dat de Kerk haar onafhankelijke (geestelijke) maatschappelijke rol niet altijd ten volle kan spelen.
@Peter, ik herinner me niet meer precies of je nu Grieks las of niet, maar ik ga het er op wagen. Dit is de tekst van het nummer van Nikos Xilouris.
Πότε θα κάμει ξαστεÏιά,
πότε θα φλεβαÏίσει,
να πάÏω το ντουφÎκι μου,
την ÎμοÏφη πατÏόνα,
να κατεβώ στον Ομαλό,
στη στÏάτα του ΜουσοÏÏου,
να κάμω μάνες δίχως γιους,
γυναίκες δίχως άντÏες,
να κάμω και μωÏά παιδιά,
να κλαιν’ δίχως μανάδες,
να κλαιν’ τη νÏχτα για νεÏÏŒ,
και την αυγή για γάλα,
και Ï„’ αποδιαφωτίσματα
τη δόλια τους τη μάνα…
Het is een traditioneel Kretenzisch nummer, dat is geadopteerd, zoals @Tzeni het heeft gezegd, als een nummer dat wordt gezongen als teken van weerstand. Vorig jaar, na de dood van Alexandros Grigoropoulos, kon je dit nummer ook regelmatig in de straten van Exarcheia horen.
Tsja, en de Kerk… ik ben niet zo vertrouwd met de Orthodoxe Kerk, maar we kennen allemaal wel de reactie van het Vaticaan op de bevrijdingstheologie, waarbij de priesters zich aan de kant van het onderdrukte Latijns-Amerikaanse volk schaarden.
Wat me vandaag erg opviel is dat de Belgische berichtgeving veel aandacht besteedde aan de herdenking van het begin van de “fluwelen revolutie†en (naar mijn weten) geen enkele media gewag maakte van die van de opstand in Griekenland. Vreemd. In beide landen hebben de opstanden op termijn toch tot een radicale ommekeer geleid. Ik vraag me af of het feit dat het de 20ste verjaardag is van de opstand in Praag, de (enige?) reden is.
Erg bedankt @Bruno voor de Griekse tekst die ik gelukkig wel goed lézen kan; kan je me nog trakteren op een vertalingske?
Over de zin/onzin van, of over de noodzaak/verplichting tot onafhankelijkheid of neutraliteit dan wel tot enig politiek engagement in hoofde van een Kerk zijn al vele interessante én tegenstrijdige standpunten ingenomen.
Waar ik naar aanleiding van die foto’s weer concreet aan herinnerd werd was het gemak waarmee Kerkleiders zich veelal aanschurken tegen schurken in dictatoriale regimes, die zich aldus gelegitimeerd achten om alle uitwassen van hun onderdrukkingssysteem te handhaven, wat me ‘mit brennender Sorge’ blijf vervullen…
@Peter, de vertaling rammelt een beetje, misschien kan een Griekse lezer een handje helpen. Dit is volgens mij de vertaling:
Wanneer er terug een open sterrenhemel is,
Wanneer het terug februari is,
dan neem ik mijn geweer,
mijn mooie patroon,
dan ga ik naar Omalos, (bekend als startpunt van de afdaling in de Samaria-kloof)
naar Strate van Mousourou, (plaats in de Lefka Ori, waar Markos Mousourous, leermeester van o.a. Erasmus en de Medici in Firenze, zou zijn geboren)
om moeders zonder zonen te maken,
vrouwen zonder mannen,
om van baby’s kinderen te maken,
die wenen zonder moeders,
die ‘s nachts wenen om water,
en bij het ochtendgloren om melk,
en tijdens de dag,
om hun om hun arme moeder.
En nog eens over de Kerk: kerkleiders zijn vaak belust op macht en willen die niet graag uit handen geven. Dus scharen ze zich altijd aan de zijde die kan garanderen dat ze hun macht zullen behouden. En ze hebben altijd gelijk natuurlijk, want zij hebben direct contact met de ultieme rechter.
@Bruno @Bertinos, de relatie Kerk-Staat in Griekenland lijkt binnenkort op scherp te zullen staan, indien ik een verslag van daarnet op radio 1 mag geloven over de aanstaande parlementaire behandeling van een nieuwe wetgeving over crematie. Daar zullen wij je nog wel eens over horen, zeker @Bruno?
@Roosje, ook hier is er in feite niet meer zoveel aandacht voor al die 17 november-“festiviteiten”… het lijkt mij eerder een verplicht nummertje voor sommige groepen. Zelfs een linkse krant als Ta Nea heeft er vandaag bv heel weinig aandacht voor. Ellinofreneia beeldde het als gebruikelijk treffend uit: een comapatient met electroden op zijn lijf die via electroshock even een stuiptrekking kreeg, met daaronder detekst : “To Politechneio Zei”…
Die jaarlijkse march naar de Amerikaanse Ambassade heeft ook wel iets potsierlijks, vind ik. Als ze de politechneio echt levend willen houden, zouden ze Ψωμί – Παιδεία – ΕλευθεÏία naar hedendaagse thema’s moeten vertalen, en er zijn er genoeg, in plaats van dat oubollige anti-amerikanisme…
Heb je de beelden gezien @Hans? De Communisten liepen in de optocht met vlaggen van de DDR. Wat dat nu in godsnaam nog met de opstand van de Polytechnio te maken heeft, is me een compleet raadsel. Onze stoere anarchisten staken vuilniscontainers in brand. Waw, applaus allemaal voor deze daad van burgerlijke ongehoorzaamheid!
Moest ook lachen met Ellinofreneia: Εδώ κώλοχανείο, εδώ κώλοχανείο als toespeling op Εδώ Πολυτεχνίο, Εδώ Πολυτεχνίο.
@Bruno, benieuwd wat die “ultieme rechter” daar Zelf van denkt :-p Ik ben al vaak gechoqueerd geweest door sommige “prinsen der Kerk” (de term alleen al) die hun ambt eerder als een stap in een carrière zien dan als een (geestelijke) dienst of zorg. Het is veelzeggend dat we bij heiligenlevens meestal niets lezen over wie hun bisschop was, tenzij hij de heilige in kwestie tegenwerkte…
@Peter: met Christodoulos had dat zeker vuurwerk gegeven, maar ik hoop (stilletjes) dat Jeroen(-imos) de fanatici wat meer in bedwang kan houden.
@Hans: over ΕλευθεÏία wil ik nog discussiëren, maar Ψωμί (als menswaardig loon) en zeker Παιδεία (van enig niveau) zijn helaas nog brandend actueel :-((
@Bruno, neen, die beelden heb ik niet gezien, ik zat op de Belgische receptie! 😉
DDR??
@Hans, hier is een link, niet dat het duidelijk te zien is:
http://nonews-news.blogspot.com/2009/11/blog-post_2966.html
En hoe viel de receptie mee? Je zult wel hebben gemerkt dat ik er niet was…
Gelukkig hebben wij waar wj op hotel zaten er niets van gemerkt. Afgezien dan van veel plitie op straat, helicpters in de lucht en her en der wat van die jongeren die duidelijk naar Athene waren gekomen om amok te maken. Maar voor de rest heel rustig in de wijk ‘Evripidou Str’ wat toch niet de plaats bij uitstek is om rustig door te wandelen. Nou ja, wat ons betreft wordt dit fel overroepen, op geen enkel ogenblik heeft er ons iemand lastig gevallen.
Het was een redelijk rustige optocht dit jaar, @Bobtje, maar de politie had duidelijke instructies gekregen (de nieuwe minister laat er geen gras over groeien): iedereen oppaken die relletjes probeert te veroorzaken. Er zijn 200 mensen opgepakt (slechts 5 zijn echt aangehouden, de rest is vrij snel weer vrijgelaten).
Volgende test: 5 december.
@ Bruno, tegen dan zit ik al lang weer in het koude België :-((