Het nieuwe besparingsplan dat gisteren door de Griekse overheid werd voorgesteld, is bijzonder ambitieus (details in dit artikel van Reuters). Zo ambitieus dat men spreekt over een mirakel, als het de Grieken lukt om het uit te voeren. Nu hebben de Grieken in hun rijke verleden al meermaals voor mirakels gezorgd. Het meest recente is misschien wel de organisatie van de Olympische Spelen in 2004. Niemand dacht dat het ze zou lukken, ze haalden geen enkele deadline, maar toch was alles klaar op de avond van de openingsceremonie. Natuurlijk heeft dat mirakel ook wel voor een enorme put gezorgd, maar dat mocht in 2004 de pret niet derven.

Zelf ben ik niet zo optimistisch over de slaagkansen van het besparingsplan. En wel om de volgende redenen.

• De Grieken hebben nooit het gevoel gehad dat ze deel uitmaken van de staat. Het gemeenschapsgevoel is hier nauwelijks bekend, veeleer is er sprak van een familiegevoel en misschien wel een soort van clangevoel. Als je hen dus vraagt om iets voor de gemeenschap te doen, dan is de kans groot dat er geen reactie op komt. De gemeenschap, dat zijn de anderen, niet ik. Het komt er dus op neer dat een ieder profiteert als de gemeenschap in zijn geheel het goed doet. Althans, als de politici de hele zaak niet ontwrichten.
• Als er geen voorbeelden worden gesteld, zal men niet bereid zijn om in te leveren. En daarmee bedoel ik niet dat hier of daar een corrupte ambtenaar achter de tralies gaat (zoals ik in vorige posts al had aangegeven), hoewel dat natuurlijk goede stappen zijn. Dat zijn de kleine visjes. Men wil hier politici op het schavot. Liefst het kaliber politici die een paar jaar geleden nog kwamen vertellen dat “wat legaal is, ook ethisch is”. En desnoods ook een of ander lid van de clerus, ook dat zou de gemoederen al wat kunnen sussen. Het feit dat ook parlementsleden moeten inleveren bij deze besparingen is een goed teken, maar het is niet genoeg.
• De Griek is enorm vindingrijk. Hij wil niet inleveren en zal middelen vinden om een en ander te omzeilen. Ik vrees dat de zwarte economie flink zal toenemen, tenzij de regering afdoende manieren vindt om de zaak onder controle te houden. Zwartwerk kan in ieder geval niet volledig worden uitgeroeid.
• De maatregelen zijn voorgesteld alsof ze zijn opgelegd door de EU, het IMF en de ECB (omdat geen enkele Griekse politicus de verantwoordelijkheid durft te nemen). Dat geeft het gevoel dat dit maatregelen zijn van een buitenlandse bezettingsmacht. En dat aanvaarden de Grieken niet.
• Voor de maatregelen enig effect willen hebben, is steun van andere politieke partijen nodig. Op dit moment is die er niet. De linkse partijen wijzen de maatregelen af. De grootste oppositiepartij Nea Dimokratia is momenteel nog het traditionele spelletje aan het spelen door te zeggen dat het de schuld van PASOK is dat het zo ver is gekomen (vele leden van PASOK doen overigens net hetzelfde door Nea Dimokratia te verwijten dat het hun schuld is). Ondertussen kan de regering wel rekenen op de steun van het extreem-rechtse LAOS. Dat geeft vele Grieken dan bovendien nog eens de indruk dat dit maatregelen zijn die je van een junta-regering kon verwachten, maar niet van socialisten.
• De Griekse mentaliteit moet veranderen. Nog steeds leeft hier het idee dat de staat het allemaal maar moet opknappen. Het is de taak van de staat om werk te creëren, bij voorkeur in de openbare sector, om zo aan iedereen werk te geven. Een carrière in de openbare sector is voor velen het doel in hun leven. Vorige maand nog, hebben collega’s van me hun werk opgezegd om te gaan werken voor de openbare sector. Die zullen zichzelf nu wel voor de kop slaan, want het kwam in hen niet op dat PASOK zo zwaar aan de openbare sector zou raken. De staat moet er ook voor zorgen dat de Griekse staat Grieks blijft. Multinationals en buitenlandse bedrijven worden met argwaan bekeken, alsof ze de duivel binnen brengen. Nochtans kan in de gegeven omstandigheden enkel van hen heil worden verwacht.