Op 24 juli 1974 werd Griekenland officieel terug een democratie, na een militair bewind dat 7 jaar had geduurd. Traditioneel wordt die gebeurtenis altijd herdacht door de politieke wereld, met een groot feest in de tuin van het presidentieel paleis, waarbij alle politieke hoofdrolspelers werden uitgenodigd op een peperduur feest. Die gewoonte wordt al 4 jaar lang niet meer verder gezet. Sinds het uitbreken van de crisis, houdt president Papoulias het erg sober, met een korte receptie in zijn ambtswoning. Maar gisteren was het wel erg tekenend: hij ging snel-snel een krans leggen op het Vrijheidsplein, de plateia Eleftherias, in de buurt van Kerameikos. Een paar minuten duurde het, en er was niemand uitgenodigd.

Het is tekenend voor de staat van de democratie in Griekenland. 39 jaar na de val van de junta is er niet echt veel reden tot feesten. Vele Grieken vinden zelfs dat we onder een nieuwe junta leven, waarvan de leiders niet in Athene zitten, maar wel in Berlijn en Brussel. In Athene zijn het de slippendragers die elk bevel uitvoeren dat hen van bovenaf wordt opgelegd. Hoewel de maatregelen worden gestemd in het parlement, wat als een democratische procedure kan worden gezien, leeft er zeker niet het gevoel dat de wil van het volk in het halfrond wordt gerespecteerd. Maar de Griekse democratie is al langer ziek. Want in een goed functionerende democratie dienen alle instellingen en organisaties goed te werken. En laat ons wel wezen: dat is in Griekenland niet het geval.

24 juli 2013: het is niet toevallig dat Gouden Dageraad die dag had uitgekozen om weer eens een gratis voedselbedeling te houden, enkel voor Grieken. Ze hadden daarvoor weer de Plateia Attikis uitgekozen, waar we met de VRT-ploeg afgelopen november ook al eens getuige waren van een dergelijke voedselbedeling. Maar dit keer stak Atheens burgemeester Kaminis daar een stokje voor. Hij wilde geen racistisch geïnspireerde bijeenkomst op een openbaar plein. Het verbod zorgde gisteren voor flink wat heibel in het parlement, waarbij de parlementsleden van Gouden Dageraad zwaar op de man speelden en parlementsleden van de andere partijen persoonlijk beledigden.

De voedselbedeling ging wel door, maar vanaf het hoofdkwartier van de partij. Honderden Grieken kwamen er weer op af. Daar moest partijleider Michaloliakos, als kleine führertje, eerst nog wel een speech houden. “Dit voedsel behoort toe aan jullie, aan Grieken. Want dit is betaald met staatssteun, en die komt van het volk”, zo luidt het. Hij nam de gelegenheid om ook nog eens de democratie op de korrel te nemen en het te hebben over “kleptocratie” – een bewind van stelen. Opvallend toch wel dat je mensen hoort “boe” roepen, wanneer het woord democratie valt. Op de dag dat de democratie wordt geëerd in Griekenland.

Maar daar bleef het niet bij: tijdens de voedselbedeling werd het lied “Die Fahne hoch” van Horst Wessel gespeeld. Indien u het niet kent: het was het lijflied van de nazipartij van 1939 tot 1945. De Griekse versie luidt Ορθό το Λάβαρο. Ik verzin het niet: het staat zelfs in de Washington Post en het is hier te bekijken.

En op deze heuglijke dag kwam het bericht uit Brussel dat een deel van de laatste schijf van de noodlening weer wat vertraging heeft. Niets ernstigs, het Griekse parlement moet nog een paar duizend mensen gaan ontslagen. Maar geen nood: er zijn maatregelen genomen om de economie weer aan te zwengelen: veel winkels gaan nu ook op zondag open moeten blijven. Het doet er niet toe dat weinigen nog geld hebben om zelfs nog maar in de week te gaan winkelen.