Ondertussen zijn er meer details bekend geraakt over deze operatie. Daarom heb ik een update gemaakt van de gegevens die vandaag gekend zijn, de genoemde hoeveelheden in een eerdere post waren schattingen die gemaakt werden door de OPCW.  Mijn bronnen voor deze update zijn voornamelijk de BBC, de website “OPCW-UN Joint Mission”, Chemistry News, en redactie.be.

Momenteel liggen een Deens en op een Noors vrachtschip met een enorme voorraad chemische wapens aan boord in internationale wateren voor de kust van Syrië. Dicht bij de Syrische haven van Latakia blijven is te gevaarlijk. Er wordt gewacht op de laatste 100 ton van de in totaal 1290 ton, die nog aangevoerd moet worden vanuit een regio die gecontroleerd wordt door de rebellen. In Syrie zelf werd al 120 ton van het component isopropanol onschadelijk gemaakt, dus bijft er nog een 1170 ton over.

De schepen zullen pas vertrekken als ze het volledige quotum aan boord hebben. Het Noorse schip, de “Taiko”, zal zijn lading van minder giftige chemicaliën rechtstreeks vanuit Latakia naar commerciële faciliteiten in Finland (firma Ekokem) en Texas (firma Veolia) brengen. Het Deense schip, de “Ark Futura”, zal varen naar de containerterminal van Gioia Tauro in Zuid-Italië, waar het zijn vracht van chemische wapens met prioriteit 1 (de zeer giftige chemische stoffen) zal overdragen aan het Amerikaanse schip de “Cape Ray”. Het Deense schip zal daarna verder varen naar Groot-Brittannië waar het 150 ton minder giftige chemicaliën ter vernietiging zal afleveren aan een Britse dochtermaatschappij van de firma Veolia in Ellesmere Port.

Op de Cape Ray, een speciaal aangepast Amerikaanse vrachtschip, zullen 560 ton gevaarlijke chemische stoffen worden opgeslagen, waaronder 21 ton mosterdgas.

De Cape Ray zal dan ondernemen wat nooit eerder werd gedaan, het zal in recordtijd een groot deel van het volledig arsenaal van gifgas van een heel land op zee neutraliseren. De locatie wordt geheim gehouden en bevindt zich tussen Kreta, Malta en Lybië. Benedendeks is het schip uitgerust met twee mobiele hydrolyse-eenheden (FDHS), gecontroleerd door teams van wetenschappers, van wie velen volledig beschermende pakken zullen dragen tijdens het proces.

De tijd die nodig is om de chemische wapens te “neutraliseren” hangt af van hoe rustig de zee is. De golfslag mag niet meer dan 1,5m bedragen wat overeenkomt met een maximum windkracht 5. Er werden twee testen uitgevoerd op zee.  Als de hydrolysesystemen 24 uur op 24 kunnen werken, kan de operatie in 60 dagen voltooid worden. Het hele proces zal nauwlettend worden gevolgd door inspecteurs van het Agentschap voor Verbod op Chemische Wapens.

Het resulterende afvalprodukt wordt gebracht naar de faciliteiten nabij Munster (firma Geka) in Duitsland via de haven van Bremen en naar Kotka in Finland (firma Ekokem) voor commerciële vernietiging. De precieze hoeveelheden zijn niet gekend, dus houd ik mij aan de aanvankelijke schattingen, volgens de BBC 5700 ton. Duitsland neemt de vernietiging van het effluent van de 21 ton mosterdgas voor zijn rekening. Mosterdgas dient vele malen verdund te worden in de hydrolyse-systemen, vandaar komt men aan een hoeveelheid van ongeveer 370 ton afvalprodukt.

Nog andere buitenlandse militaire schepen zijn betrokken bij de operatie, zoals het Duitse fregat “Augsburg” dat al in de Middellandse Zee voor anker ligt. Het Belgische fregat “Leopold I” zal op 11 augustus uitvaren uit de haven van Zeebrugge met 170 militairen aan boord. De “Leopold I” zal de “Cape Ray” begeleiden tijdens het neutralisatieproces en tijdens de transit naar Duitsland en Finland waar het residueel chemisch materiaal wordt ontladen. De volledige verbranding van dit chemisch afval zal maanden in beslag nemen. Deze aanvullende termijn betreffende de vernietiging van het afval werd niet opgenomen in de deadline van de VN.

Er doen nu verschillende scenario’s de ronde aangezien alle deadlines overschreden worden. Door sommigen wordt geopperd dat president Assad zelf de verwijdering van de chemische wapens tegenwerkt. De deadline van 30 juni die aan Syrie werd opgelegd door een resolutie van de VN zal niet gehaald worden, berichtte enkele dagen geleden Ban Ki Moon, secretaris-generaal van de VN.

De Cape Ray ligt al vanaf 13 februari in de Spaanse haven Rota en de experten in de VS zijn ondertussen al geruime tijd stand-by. Dit uitstel kost veel geld, en dat geldt voor alle schepen en hun bemanningen die sinds eind januari opgevorderd zijn. Het volledige Syrische wapenarsenaal moest afgeleverd zijn op uiterlijk 27 april in de haven van Latakia. In januari had men het over een operatie van twee maanden die spoedig zou plaatsvinden.  Het is nu juni, en we kunnen ervan uitgaan dat dit zeker nog langer dan twee maanden zal duren.

Er komen berichten uit Italië dat de operatie van start zal gaan voor 15 juni maar er zijn geen officiele bronnen die dit bevestigen. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry is er zeker van dat de allerlaatste transfer nog zal plaatsvinden. Sigrid Kaag, het hoofd van de gezamelijke missie van de OPCW en de VN, zal morgen de Veiligheidsraad van de VN inlichten over de stand van zaken. De vraag is of wij het ook zullen te weten komen wanneer de operatie van start gaat en wanneer dit cargo zal vertrekken richting Zuid-Italië, waar ook de Cape Ray binnenkort verwacht wordt. Het protestcommittee uit Italië bericht dat er duidelijk voorbereidingen worden getroffen en dat er vergaderd wordt door plaatselijke autoriteiten in overleg met de politiecommissaris. Hoewel er hevig protest is, zijn veel mensen in Calabrië ook blij dat er nu tijdelijk werk wordt verschaft in deze streek die zwaar getroffen werd door de crisis.

Aan degenen die momenteel in Kreta verblijven, wil ik nogmaals mededelen dat overmorgen, op donderdag 5 juni, een demonstratie zal doorgaan bij de overdekte markt in Chania vanaf 19.30u.

Ook in de haven van Heraklion is een evenement gepland op zondag 8 juni om 11.30u, met als thema “Vernietig de chemisch wapens, niet de zee”.