Dat de Griekse kerk de grootste gfrootgrondbezitter in Griekenland is, weet u ondertussen wellicht wel. De kerk kan bullen voorleggen van Byzantijnse keizers, om aanspraak te kunnen maken op land. Tijdens de Ottomaanse overheersing was de kerk vrijgesteld van belasting en de burgers schonken hun land aan de kerk, om op die manier aan de belasting (charatsi) te ontsnappen. De mondelinge overeenkomst was dat ze hun land terug zouden krijgen nadat de Ottomanen verdreven zouden zijn, maar dat is nooit gebeurd. Anno 2016 heeft Griekenland nog steeds geen kadaster, wat het moeilijk maakt om na te gaan hoe veel land de kerk nu eigenlijk in haar bezit heeft.
Moet de kerk belasting betalen op haar bezittingen? Dat is niet helemaal duidelijk. De kerk betaalt weliswaar taksen, maar is vrijgesteld van een heel aantal belastingen. In het verleden hebben een aantal regeringen geprobeerd om belastingen te heffen op de grond die de kerk in haar bezit heeft, en prompt kwam de reactie dat de overheid uit een aantal ministeries zoud kunnen worden verjaagd, omdat de gebouwen op grond van de kerk zouden zijn gebouwd. Het is een complexe kwestie en niemand laat het achterste van zijn tong zien.
Vele Grieken zijn er van overtuigd dat de kerk onmetelijk rijk is. Toen SYRIZA aan de macht kwam, leefde de hoop dat de kerk eindelijk ook haar duit in het zakje zou doen en belastingen zou gaan betalen. Toen de twitter-tijdslijn van Alexis Tsipras zich begon te vullen met foto’s van de premier samen met bebaarde geestelijken, werd die hoop al snel opgeborgen. Blijkbaar kun je in Griekenland niet regeren als je de steun van de kerk niet hebt (toen Tsipras in 2014 naar de Athosberg ging, was het voor mij duidelijk dat hij de verkiezingsoverwinning al op voorhand op zak had).
De kerk zelf beweert dat ze niet zo rijk is. Vooral bisschop Anthimos, de metropoliet van Thessaloniki, is een verdediger van deze theorie. De arme man heeft nauwelijks geld om zijn gouden “amfia” te kopen. En het weinige geld dat de kerk heeft, gebruikt ze om eten uit te delen aan de armen, aldus Anthimos. Een paar dagen geleden werd de man geïnterviewd op de radio, naar aanleiding van het feit dat de overheid een zogenaamde ENFIA-belasting van 500.000 euro had opgelegd aan de Mitropolis van Thessaloniki. Anthimos vertelde alweer dat de kerk geen eigendom heeft, zelfs geen vierkante meter. De voornaamste bron van inkomsten van zijn arme kerk, komt van de gelovigen die kaarsjes kopen in de kerk.
Blijkbaar gelooft men de man bij de regering, want Anthimos pochte dat hij er in geslaagd was om de 500.000 euro aan belasting te laten schrappen. Oef, de kerk is gered.
Ik ben niet getrouwd voor de kerk, zal mijn kinderen ook nooit dopen (tenzij ze dat zelf willen natuurlijk). Als dat ter sprake komt, zijn de meeste Grieken het daarmee eens. Ze zeggen meestal dat ze wel in God geloven, maar niet in de kerk. En toch, en toch blijft de absolute meerderheid touwen voor de kerk, z’n kinderen dopen…. Hoe kan je nu langs de ene kant zo hard zeuren over de kerk, en dan toch lid willen worden /blijven van dat clubje…..
@Bruno: of we dat nu leuk vinden of niet, maar de Griekse Kerk is sinds het ontstaan van Griekenland op Duits-protestantse leest geknecht door en één met de Griekse staat! Zeggen dat de Griekse Kerk geen belastingen zou betalen (wat ook niet helemaal waar is), houdt dus evenveel steek als aanklagen dat het Griekse Ministerie van Milieu (grapje) geen belastingen betaalt op haar eigendommen.
Je kent mijn mening over Anthimos, maar hij is niet de enige die stelt dat de Griekse staat maar wat graag allerlei vooral sociale taken afgeschoven heeft EN AFSCHUIFT op de Kerk. Het is in de Griekse geschiedenis ook een weerkerend patroon dat de staat in crisisperioden gretig graait in de kerkelijke eigendommen. De Kerk is daar NOOIT degelijk voor vergoed (de Griekse staat is op dat vlak meer een wanbetaler dan tov bedrijven), zelfs niet toen ze – voor de huisvesting van Klein-Aziatische vluchtelingen – een stuk van de Athosberg annexeerde, en dat wil wat zeggen in Griekenland.
Verder is het wat vreemd om dat fabeltje over het “lenen” van gronden aan de Kerk “voor de duur van de Ottomaanse bezetting” te horen. Welke Griek zou dà t ooit doen?! Ik ken niemand die dat zelfs aan een goede vriend zou lenen…
De waarheid is iets venijniger. Het Ottomaanse rijk had namelijk wel degelijk een kadaster, dat als basis diende voor belastingen. De Kerk betaalde dan wel wat minder, maar werd in tijden van oproer net veel harder belast als “morele straf” omdat ze haar schapen niet goed in bedwang hield. Lees er de geschiedenis van om het even welk belangrijk klooster maar eens op na: vele konden in de 17e en 18e eeuw hun belastingen enkel betalen door forse hulp van de Roemeense voivoden (die dan als “nieuwe stichters” werden geëerd) of van Tsarina Katerina de Grote; maar ik wijk af. Bij de Griekse onafhankelijkheid werd er algauw komaf gemaakt met dat kadaster, waardoor het soms een heksentoer is (pun intended) om een sluitend eigendomsbewijs te hebben. De Griekse Kerk heeft die meestal wel, net omdat de meeste kloosters en bisdommen WEL hun archieven hebben bijgehouden, inderdaad vaak tot in de verlichte Oost-Romeinse tijden met haar burgerbureaucratie (!), in schril contrast met de westers-christelijke middeleeuwse klerikale administratie, maar da’s weer een ander onderwerp http://pemptousia.com/video/the-east-of-the-west-and-the-west-of-the-east/ :-p
Op een ogenblik dat het land en zijn volk in desastreuze situatie verkeert is dat toch beneden alle peil.
Het zou mooi zijn mocht dat eens ten gronde uitgespit worden, hoe dat nu juist zit met de al dan niet bezittingen van de kerk. Maar… als Griekse burgers, zelfs al ze weinig of niets bezitten sowieso belastingen moeten betalen (ik verwijs naar wat ik al van Bruno gelezen heb hieromtrent) dan mag hetzelfde gelden voor de kerk.
Bedankt @Bertinos, ik waardeer jouw inzichten steeds heel erg. Er zijn duidelijk nog heel wat delen van de kerkelijke geschiedenis van Griekenland die me nog niet bekend zijn.
@Bruno: dank u, maar daarmee wil ik geen excuses zoeken voor het euhm minder voorbeeldige gedrag en dito uitspraken van enkele mediageile “kerkpolitici”, die de onbaatzuchtige (=anargyroi!) inzet van zovele andere stille kerkleden schaamteloos overschaduwden. Ik denk daarbij bijvoorbeeld ook aan Aartsbisschop Ireneos van Kreta, die al toen hij metropoliet van Chania was, heel sober in een bescheiden huisje woonde.
Ik heb altijd al gehoord dat de Grieks Orthodoxe Kerk, naast haar talloze bezittingen in GR, ook de grootste grondbezitter is in Groot Palestina en Israel…
Aartsbisschop Irineos van de Kretenzisch Orthodoxe Kerk, Metropoliet van Chania, woonde inderdaad in een klein sober huisje in de arme Splantzia-wijk en niet in het bisschoppelijke paleis in de rijke Chalepa-wijk.
Verder schijnen toendertijd toch heel wat Kretenzers wel hun eigendommen aan de Kerk ‘geleend’ te hebben opdat het niet in Ottomaanse handen zou vallen.
Het is ook zeer zeker waar dat je de grootste moeite moet doen om iets wat je aan een Kretenzer uitgeleend hebt terug in eigen handen te krijgen.
Ook ik stel je kennis, onderbouwde inzichten en inbreng op prijs @Bertinos. Het geeft altijd een interessante meerwaarde aan het gespreksonderwerp.
Blijven doen!
Helaas blijft het hardnekkige geloof bestaan dat de Kerk een reusachtig bezit heeft. Dit is gewoon een mythe. Doorheen de geschiedenis, zoals Bertinos correct aanhaalt, heeft de Staat uiteindelijk 96% van het oorspronkelijke bezit van de Kerk opgeëist. En van de 4% die overblijft is 3% vastgezet, zodat er maar 1% overblijft voor de Kerk van haar oorspronkelijk bezit. Ze heeft een groot deel van haar bezit geschonken aan filanthropische en educatieve doelen.
Metropoliet Hiërotheos:
First it is an intricate myth that the Church has a lot of wealth. It is the so-called myth of immense wealth. The Church currently has 4% of its original property from which it occasionally gives for the establishment of hospitals, schools, universities, institutions, etc. And now, what it has available, it gives for philanthropic purposes. Often the Church has helped restore the State so that it does not go bankrupt. This is a truth that no one should ever forget.
Verder is dit thema van de “schandalig grote eigendommen van de Kerk” reeds ad nauseam aan bod gekomen hier, en Bertinos die hier duidelijk veruit het meeste van weet geeft altijd gegronde commentaar die de mythe die ook op deze blog aanwezig is eigenlijk al lang onderuit zou moeten gehaald hebben. Enkele commentaren van vroegere artikels over dit thema:
@Bruno, wat een eer 😉 De Griekse Kerk bezit ongeveer 522.000 ha (waarvan 300.000 ha weiland, en 150.000 ha bos). Ter vergelijking: de Griekse staat bezit ongeveer 17.613.500 ha, de lokale overheden ongeveer 6.284.000 ha.
Ongeveer 477000 ha is in eigendom van “verenigingenâ€, maar die zijn moeilijker gezamenlijk aan te pakken dan de Kerk.
@Dennis: de Griekse Kerk wordt inderdaad al belast als “sociale organisatieâ€. De regering wil dat veranderen, en de Kerk als “liefdadigheidsinstelling†belasten. Blijkbaar krijgen die een hogere aanslag. Het heeft er dus alle schijn van dat de politici een gemakkelijke manier gevonden hebben om de belastingsinkomsten te vergroten…(http://btersago.com/blog/?p=3202#sthash.978XxooE.dpbs)
@Bruno: Kerk en staat zijn in Griekenland niet gescheiden, maar toch zou de Griekse Kerk nu al belast worden als “sociale [overheids]organisatieâ€. Het grootste deel van het inkomen van de Kerk wordt in elk geval gebruikt voor liefdadigheid (zie http://www.ekathimerini.com/4dcgi/_w_articles_politics_1_17/11/2009_112492 ), vandaar wellicht het regeringsvoorstel. Feit is dat de Griekse staat sinds oudsher gretig aan de eigendommen van de Kerk knabbelt (http://www.presseurop.eu/en/content/article/143261-church-refuses-alms-state )
@Bruno: er even aan herinneren dat de Ottomaanse bezetters WEL een kadaster hadden ingevoerd! De Griekse revolutionairen zagen dat echter niet zitten… tot op heden dus.
[In de Benelux heeft Willem I na de val van Napoleon wijselijk beslist om het Franse kadaster toen wel te behouden; de eerdere poging van de Oostenrijkers had bewezen dat zoiets invoeren niet vanzelfsprekend is.] (http://btersago.com/blog/?p=10678#sthash.2rQgx5aF.dpbs)
…
Dank @Pavlos, ook dit zijn interessante inzichten. Je reactie kwam niet meteen online, omdat de blogsoftware vindt dat te veel links misschien kunnen duiden op spam. Heb het nu allemaal online gegooid.
Sorry Bruno, lees je bericht nu pas. Geen probleem!