Dat Griekenland zal open gaan voor toerisme op 14 mei, is zo goed als zeker. Hoe dat zal gebeuren en of dat allemaal wel veilig zal verlopen, zal nog moeten blijken. We weten in ieder geval dat dezelfde gezondheidsprotocollen zullen worden gehanteerd als een jaar geleden. Maar toen zagen we wel dat het aantal coronagevallen vanaf augustus flink toenam. De overheid heeft altijd gezegd dat dit niet aan het toerisme te wijten was. Nee, dat was aan onszelf te wijten, omdat we ongecontroleerd zijn gaan reizen.

Die bal doorspelen naar de bevolking lijkt zo stilaan een constante te worden in het discours van de regering. Twee dagen geleden hield premier Mitsotakis nog een keer een toespraak op televisie om aan te kondigen dat we er moeten voor zorgen dat de winkels die nu weer zijn open gegaan, niet opnieuw worden gedwongen om te sluiten. De openbare gezondheid en de economie ligt in handen van de gemeenschap, zo luidde het. Dat is natuurlijk wel gemakkelijk gezegd, maar behalve het opleggen van lock-downs krijg je toch niet de indruk dat de overheid echt iets wezenlijks heeft gedaan om de verspreiding van corona tegen te gaan. Het openbaar vervoer blijft overvol zitten, en er wordt weinig gedaan aan werkgevers die hun werknemers dwingen om op kantoor te komen werken, terwijl het werk even zo goed van thuis uit had kunnen worden gedaan. Maar dat vergt wel een investering van de werkgevers, natuurlijk. Uiteraard draagt ieder zijn eigen verantwoordelijkheid, en er is zeker iets voor te zeggen dat niet iedereen dit even ernstig neemt. Maar als je het dan toch moet hebben over persoonlijke verantwoordelijkheid, dan kun je niet naast het gedrag van de premier kijken, die doodleuk zijn eigen regels overtreedt tijdens een mountainbike ritje (“een moment van onoplettenheid”) op de Parnitha berg en daarna lekker gaat feesten op Ikaria (“een beeld dat een verkeerde indruk kan geven en dat niet meer herhaald zal worden”).

Sinds gisteren heeft de regering besloten om de “lykeia” te openen: de hoogste 3 klassen van de middelbare school. De beslissing werd genomen na een vergadering van de epidemiologen waarbij ook minister van Onderwijs en Religieuze Zaken Niki Kerameus aanwezig was. Die had zich vorige week al laten opmerken door een amendement goed te laten keuren in het parlement waar een speciale subsidie wordt goedgekeurd aan de Kerk voor dringende omstandigheden en voor het ondersteunen van het filantropische werk van de Kerk. Hoe hoog het bedrag zal zijn, staat niet in het amendement, dus dat kan nadien nog worden aangepast naar goeddunken.

Maar ik ging het hebben over het openen van de 3 klassen van de lykeia, in gans Griekenland. Dat is dus eveneens in Thessaloniki, Achaïa en Kozani, gebieden waar de kleine winkels niet open mochten gaan omdat de besmettingsgraad er te hoog ligt. Een winkel waar maximaal 2 mensen binnen mogen, blijft gesloten, maar een klaslokaal waar 25 leerlingen zitten, moet wel open. De bevolking begint het moeilijk te hebben om de beslissingen te begrijpen.

En lang niet iedereen was het met de beslissing eens. Top-epidemioloog Sotiris Tsiodras, die ons vorig jaar succcesvol door de eerste lockdown leidde en duidelijke communicatie gaf, is al maanden niet meer te bekennen. Gisteren gaf hij wel vanuit de coulissen aan dat hij niet akkoord kan gaan met het openen van de lykeia.

Maar die gaan dus wel open, en de leerlingen en leerkrachten zijn verplicht om een self-test te nemen, twee keer per week, op maandag en donderdag. De resultaten moeten worden ingevoerd op de website https://self-testing.gov.gr/. De leerlingen moeten ook hun negatieve tests mee naar school brengen en daar aan de leerkrachten laten zien. Bij een positieve test heeft de leerling of leerkracht recht op een gratis rapid test in een openbaar ziekenhuis of een medisch centrum, waar het lang aanschuiven is.

En over die self-tests is weer een en ander te zeggen. De overheid had twee openbare aanbestedingen klaar voor een totaal van 6 miljoen self-tests. De Nationale Organisatie voor Openbare Gezondheid (EODY) had 10.140.000 € veil voor ongeveer 3 miljoen self-tests (3,38 € per stuk), terwijl het Algemene Secretariaat voor Burgerbescherming 10.080.000 € betaalde voor 3 miljoen self-tests (3,36€ per stuk). Een onbekend Grieks bedrijf, SWISS MED ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΙΚΕ wist beiden aanbestedingen binnen te rijven. Voor de eerste aanbesteding wist het bedrijf op korte termijn meer self-tests te leveren dan ROCHE, een van de concurrenten. Voor de tweede aanbesteding, waarvoor gegadigden slechts 4 dagen (met feestdag 25 maart inbegrepen) de tijd hadden om een voorstel in te dienen, was SWISS MED op tijd klaar. Il faut le faire. De self-tests zijn duurder dan die van concurrenten, maar toch koos de overheid voor dit Griekse bedrijf. Dit soort aanbestedingen noemt men in de pers “gefotografeerd”. Dat betekent dat de leverancier vooraf al bekend is, en dat er nadien een aanbesteding op maat wordt geschreven, om te laten zien dat de overheid zich toch aan de voorschriften houdt. Dit soort praktijken heeft er mee toe geleid dat Griekenland 10 jaar geleden in slechte papieren zat. Na een intermezzo lijken we nu weer terug te zijn beland in dat soort situaties.

Journalisten van de televisiezender Kontra Channel – weliswaar een SYRIZA-zender, maar nog zo wat het enige tegengeluid op de buis – waren er achter gekomen dat er iets aan de hand was met SWISS MED. Het adres dat het bedrijf op de website had aangegeven, bleek een verlaten gebouw te zijn in een voorstad van Athene.

Een journaliste van insidestory.gr kwam er achter dat het bedrijf pas in september 2020 is opgericht en kwam er eveneens achter dat het startkapitaal voor het bedrijf was geleverd door een familie die heel wat bedrijfjes heeft in de horeca-sector. Leden van die familie zijn ook nog eens actief in bedrijven die aan de Griekse fiscus nog miljoenen euro moeten. Maar die kunnen dus blijkbaar nog doodgemoedereerd nieuwe bedrijven oprichten en slagen er dan ook nog eens in om bestellingen via de overheid binnen te halen. Hier hangt een geurtje aan. Zou er meer zitten achter het feit dat de onderminister van Openbare Gezondheidszorg verplicht heeft gemaakt voor de leerlingen? Als ze geen self-test afnemen mogen ze niet naar school, maar ze hebben geen alternatief: er mag van thuis uit geen les meer worden gevolgd.

Gisteren werden de eerste self-tests geleverd in alle apotheken van het land geleverd. En het was niet het soort self-test dat de apothekers hadden verwacht. Ten eerste bleek het niet te gaan om een self-test, maar wel om een rapid test. Nu moet je mij het verschil niet vragen, maar een dokter – vriend van me – die in Italië heeft gestudeerd, kon het snel uitleggen. Een rapid test kun je niet alleen afleggen, daar heb je supervisie van een professioneel medewerker voor nodig, zoals in de Italiaanse bijsluiter staat. In de Griekse versie van de bijsluiter staat dat de test door de patiënt zelf kan worden uitgevoerd.

Verder kwamen de test aan in een verpakking van 25. De apothekers moesten zelf de verpakkingen open maken en de tests afzonderlijk opnieuw verpakken en aan de berechtigden overhandigen. Je krijgt 2 self-tests per week per AMKA nummer. De apotheker moet elke test die hij overhandigt, registreren in het systeem e-prescription.gr. En vandaag bleek dat de Griekse versie nog niet helemaal klaar was. Apothekers overspoelden de sociale media met screen shots met webpagina’s vol fouten. Wellicht betrof het Google Translate versies van een Engelstalige pagina.

Nu diende het werk wel in zeven haasten te worden uitgevoerd, dus er kan wel een en ander door de vingers worden gezien, maar toch. Veel vertrouwen wekt het allemaal niet. Het lijkt er op dat de Griekse overheid een snel middel wil om de toeristen te overtuigen dat Griekenland veilig is om hun vakantie hier te boeken deze zomer. De cijfers wijzen daar voorlopig nog niet op. Maar ook de bevolking dient te worden overtuigd. We zitten nu al ruim 5 maanden in lock-down en mogen niet naar een andere prefectuur gaan, maar wanneer de toeristen komen, zal er heen niets in de weg worden gelegd om vrij rond te reizen in Griekenland. En dan kun je van de Grieken niet verwachten dat zij rustig thuis gaan blijven zitten. Wat voor toeristen geldt, zal ook voor Griekenland moeten gelden.

Om de een of andere reden denkt de Griekse overheid dat self-tests een manier zijn om de verspreiding van corona beter onder controle te krijgen. Maar dat doe je toch vooral door contact tracing, en daar scoort Griekenland niet goed. En met self-tests zul je meer asymptomatische patiënten vinden, en dus een toename zien van het aantal geregistreerde gevallen, maar of dat ook toch minder opnames op Intensieve Zorgen en tot minder doden zal leiden…

Om met een positieve noot te eindigen: het aantal vaccinaties stijgt geleidelijk. We zitten ondertussen aan ruim 50.000 vaccinaties per dag. Vandaag staat het aantal vaccinaties op 2.058.750. Er zijn 1.353.965 mensen die hun eerste vaccin hebben gekregen en 704.785 die hun tweede hebben gekregen. Of tegen dit tempo echter alle mensen die in toerisme werken tijdig hun 2 vaccins zullen krijgen, is nog maar de vraag. De overheid gokt op een grote voorraad van Johnson & Johnson vaccins omdat daar slechts 1 dosis van nodig is. En premier Mitsotakis heeft uitgesloten dat hij het Russische Sputnik V vaccin overweegt, omdat zijn regering daar zou kunnen over vallen, zoals dat in Slovakije het geval was. Terwijl Duitsland toch die richting aan het uitkijken is.