Nikos Michaloliakos, leider van Gouden Dageraad, komt op audiëntie bij president Papoulias op 13 mei 2012

Ik heb een hele tijd getwijfeld of ik het zou hebben over het fenomeen Gouden Dageraad, de neo-fascistische partij die bijna 7% van de stemmen heeft gehaald op 6 mei. Het is een delicaat thema, en het kan ook al gauw verkeerd worden begrepen als je er net iets te veel aandacht aan besteedt. Maar het is toch wel belangrijk om het er over te hebben, en om één en ander in perspectief te zetten.

In een maatschappij die helemaal ontwricht wordt, dreigt extremisme. Dat kan links of rechts extremisme zijn . Gouden Dageraad is niet zomaar extreem-rechts; het is een neo-fascistisch beweging, hoewel ze zichzelf zo niet noemen: ze houden het op nationalisten. In publicaties van de beweging wordt Hitler verheerlijkt, maar ook de junta-leider Georgos Papadopoulos. De leider van Gouden Dageraad heeft Papadopoulos leren kennen in de gevangenis en is onder diens spirituele (nu ja) leiding aan de beweging begonnen.

In het verloederde centrum van Athene, waar heel wat criminaliteit heerst, begeleiden zij oudjes die bang zijn om over straat te lopen wanneer ze gaan winkelen of hun pensioentje gaan ophalen. Er zijn beelden waar leden van Gouden Dageraad buitenlanders aftuigen. Bij betogingen zie je de beweging steevast op straat, en ze schijnt het erg goed te kunnen vinden met de politie. Hoe de relatie tussen de twee precies is, is moeilijk te zeggen, want bewijzen zijn er niet, maar de politie laat Gouden Dageraad wel haar werk doen: is wellicht makkelijker voor hen; dan moeten zij de kastanjes niet uit het vuur halen.

Betekent dat nu dat de Grieken fascisten zijn geworden? Dat zeker niet. Het feit dat ongeveer 400.000 Grieken voor deze partij hebben gestemd, wijst er gewoon op dat deze maatschappij moreel in verval is. Er zaten heel veel proteststemmen bij, en heel wat mensen wisten niet waarvoor ze hadden gestemd. Vooral jongeren zouden voor Gouden Dageraad hebben gestemd: de platvloerse retoriek dat ze in het parlement de andere politici wel eens een pak rammel zouden geven, vertaalt perfect wat veel Grieken maar al te graag eens zouden willen doen.

Opvallend ook dat twee dorpen die zijn uitgemoord door de nazi’s, Kalavryta en Distomo, Gouden Dageraad het wel bijzonder goed heeft gedaan. De ironie wil dat Disomo voor deze misdaad nog steeds schadevergoeding eist van Duitsland. Dan weet je niet waarvoor je stemt.

Meteen na het sluiten van de stembus werd wel duidelijk welke pad de Griekse kiezer in de korf had gezet: op een persconferentie van Michaloliakos eisten zijn skinheads/bewakers dat de aanwezige pers uit respect rechts zou staan (u heeft het filmpje hier wellicht al gezien). Ze deden dat met een oudgriekse kreet (εγέρθητι) maar omdat deze lieden niet altijd uitblinken in intelligentie, riepen ze εγέρθητω, een foutje dat in de pers belachelijk werd gemaakt. De journalist die dat als eerste deed, is een paar dagen geleden in het ziekenhuis geklopt.

Dat gegeven verklaart de foto die u bij deze post ziet: Nikos Michaloliakos werd gisteren bij de president ontboden (dat moet op zich al een pijnlijke zaak zijn geweest voor iemand die nog tegen de nazi’s heeft gevochten, zoals Papoulias) en uit protest gingen de aanwezige reports op de grond zitten, en één van hen hield zelfs de handen op het hoofd, zoals een gevangene. Michaloliakos gaf na de vergadering een kort interview, waarin hij zei dat er een premier moet komen die een internationale persoonlijkheid is, en dat Griekenland het memorandum op een heel andere manier moet gaan naleven.

Later op de avond gisteren, werden we ook nog eens getrakteerd op een interview met de man. Hij steekt zijn ideologie niet onder stoelen of banken, maar in een ander Westeuropees land zou hij nu al achter de tralies zitten, want hij zat heel bedaard de Holocaust te ontkennen (hij zei wel dat er concentratiekampen waren, waar vreselijke dingen zijn gebeurd). En tegelijk zei hij dat Hitler Duitsland groot had gemaakt en voor een enorme economische ontwikkeling had gezorgd, net zoals junta-leider Papadopoulos in Griekenland, want tijdens het bewind van de kolonels was er geen honger in Griekenland en had iedereen genoeg geld.

Toen het ging over de nazi-misdaden in dorpen zoals Kalavryta en Distomo, ging Michaloliakos zo ver om te zeggen dat deze moorden niet door nazi’s waren gepleegd, want niet alle Duitsers waren nazi’s. Sofisme is waarlijk een Griekse uitvinding.

Het was de tweede keer op 10 dagen dat hij zijn ideologie en standpunten ongegeneerd op televisie mocht komen uitleggen, en ik merk in mijn omgeving dat daar verder geen vragen bij worden gesteld. En laat ik dat nu net onrustwekkender vinden dan het feit dat de partij zo veel proteststemmen heeft gekregen.