Griekenland is in rouw: vanochtend is aartsbisschop Christodoulos overleden, na een lang en slepend gevecht met kanker. Bijna 10 jaar heeft hij aan het hoofd van de Grieks orthodoxe Kerk gestaan. Hij noemde zichzelf aartsbisschop van Athene en heel Griekenland, maar niet iedereen erkent die titel: de Kretenzische kerk bvb. erkent hem niet als hun leider. Christodoulos was een zeer omstreden figuur die zich ook fel met politiek bezig hield. Ik som even een paar van zijn wapenfeiten op.

– Hij stookte de bevolking op om te protesteren tegen de NAVO bombardementen op Servië, want de slachtoffers zijn orthodoxe broeders.
– Kort na zijn verkiezing als aartsbisschop, spreekt hij zich uit tegen de directieven van de Europese Commissie. Hij vindt het een schande dat Grieken zich daar moeten naar schikken.
– In 2000 beslist de Griekse regering dat religie niet langer moet worden aangeduid op de Griekse identiteitskaarten. Christodoulos ziet hierin het werk van de duivel (hij zag zelfs het nummer van het beest 666 op de nieuwe kaarten). Hij begon een petitie in alle kerken van het land en verzamelde 3 miljoen handtekeningen. Op een bepaald moment beweerde hij zelfs dat het idee van het schrappen van religie was ingegeven door de Joden. Voor Christodoulos is Griek zijn hetzelfde als Grieks-Orthodox zijn. Het spreekt voor zich dat hij geen aartsbisschop was voor de minderheden in Griekenland.
– In datzelfde jaar beweerde hij dat hij zich niet bewust was van de schending van de mensenrechten tijdens de Griekse junta, omdat hij het te druk had met studeren om priester te worden.
– In 2001 nodigt hij toenmalig paus (voor vele Grieken nog steeds een schismatische heiden) Johannes-Paulus II uit naar Athene. Het was de eerste keer sinds het Westers Schisma (1054) dat een bisschop uit Rome voet zette op Griekse bodem. JPII vroeg vergiffenis voor de onrechtvaardigheden die de kruisvaarders in 1204 hebben begaan in Constantinopel.
– Christodoulos had een beschermeling die betrokken was bij een schandaal bij Justitie: zijn beschermeling, een priester, was hoofdverdachte in een zaak waarbij rechters in rechtszaken waarin de kerk betrokken was, uitspraken deden ten voordele van die kerk. Dat alles tegen een flinke vergoeding, natuurlijk.
– Christodoulos steunde de kandidatuur voor de verkiezing tot patriarch van Jeruzalem van Irineos. Hij stuurde daarvoor zelfs een voormalig drugdealer, die volgens sommigen zelfs agent van de Mossad was, naar Israel om te lobbyen. Irineos wordt verkozen, maar wordt later weer afgezet omdat hij land van de kerk (de grootste grondbezitter in het “heilige land”) heeft verkocht aan Joodse investeringsmaatschappijen.
– Hij verdedigde evenzeer de bisschop van Attica, die 3 miljoen euro had achter gehouden als appeltje voor de dorst na zijn pensioen. Tijdens zijn bewind zijn er ook zaken aan het licht gekomen i.v.m. homoseksualiteit etc. Hij heeft maatregelen genomen om de kerk meer transparant te maken, en heeft gezegd dat priesters geen geld meer mogen ontvangen om een doopsel of huwelijk uit te voeren. Of dat effect heeft, is een andere zaak.
– De aartsbisschop moeide zich vaak met de inhoud van de Griekse schoolboeken. Zo nam hij een geschiedenisboek onder vuur omdat hij vond dat de rol van de kerk in de Griekse opstand tegen de Turken niet genoeg in de verf werd gezet.
– Christodoulos is vaak in botsing gekomen met de patriarch van Constantinopel Bartholomeos, die algemeen wordt beschouwd als de leider van alle orthodoxe kerken. Christodoulos wilde de Griekse kerk loswrikken van de controle van het patriarchaat. Hoewel het hoofd van de Grieks Orthodoxe Kerk eigenlijk de Heilige Synode is, heeft Christodoulos de facto die titel op zich genomen.

U merkt het: Christodoulos was niet de eerste de beste. Maar bijna alle Grieken zullen toch hun respect gaan betuigen. De aartsbisschop zal 3 dagen worden opgebaard in de kathedraal van Athene, waar gelovigen hem kunnen komen groeten. Het is nu aan de Heilige Synode om een opvolger aan te duiden.