Met velen waren ze op vrijdag, 2 jaar na het dodelijke treinongeluk in Tempi. Met heel velen. De roep om gerechtigheid voor de 57 doden klonk overtuigend luid, hoewel er bij de protesten geen slogans werden geroepen. Een dergelijk protest, en een dergelijke algemene staking heb ik hier de voorbije 25 jaar nooit meegemaakt. Niet nadat de tiener Alexis Grigoropoulos werd doodgeschoten door de politie in 2008, en niet tijdens de talrijke protesten tegen het bezuinigingsbeleid 10-15 jaar geleden.

Het is al wel vaker gebeurd dat de overkoepelden vakbond van de privésector en van de openbare sector samen de straat op trekken, maar dit keer ging letterlijk heel Griekenland plat. Vele winkels en zelfs supermarkten bleven gesloten op vrijdag 28 februari. Ook vele restaurants en zogenaamde kentra waar Griekse artiesten optreden, bleven gesloten uit respect voor de herdenking van de doden.

Geen enkele rechtbank durfde het aan om een staking van eender welke sector als illegaal te verklaren, iets wat de voorbije jaren wel vaker gebeurde. De volkswoede is groot, en dat is te begrijpen als je op een rijtje zet wat er de voorbije 2 jaar allemaal is gebeurd en gezegd. Ik doe een lukrake greep.

• Op 21 februari 2023, een week voor de ramp, steekt toenmalig minister voor Transport Karamanlis (lid van een politieke dynastie) een vermanende vinger op naar de oppositie die de veiligheid van de spoorwegen in twijfel durft te trekken. Eerder waarschuwingen van vakbonden werden eerder al weggezet als politiek geïnspireerd. Karamanlis zal ontslag nemen na de ramp, maar stelt zich een paar maanden terug kandidaat en wordt als parlementslid verkozen. Heel wat mensen uit zijn kieskring bleken een baan bij de spoorwegen te hebben gekregen tijdens zijn termijn.
• Een dag na de ramp zijn er op de verschillende media (radio en TV) fragmenten van telefoongesprekken te horen tussen de stationschef van Larissa en de machinist. Nog voor die ueberhaupt aan het gerechtelijk dossier werden toegevoegd. Een paar dagen later bleek dat de fragmenten product van vervalsing waren. Wie speelt zoiets door aan journalisten, en welke journalist maakt daar verslag over zonder ook maar 1 kritische vraag te stellen?
• 3 dagen na de ramp wordt het rampterrein met grind en asfalt bedekt, zonder dat er stalen van de grond waren genomen. De prefect van de streek geeft aan dat het bevel om alles toe te dekken niet van hem kwam. Vanuit de regering wordt bij hoog en bij laag beweerd dat het nodig was om de grond te stabiliseren zodat een hefkraan de wagons kon optakelen. Een andere versie is dat vlakbij de grootste ondergrondse aardagspijpleiding van het land loopt. Het rampgebied werd ook niet afgesloten, zoals een veiligheidsprotocol voorschrijft. Waarom?
• Wanneer minister van Justitie Floridis in het parlement daarop wordt aangesproken, laat hij zich laatdunkend uit over mensen die zeggen dat de plaats van de ramp is toegedekt om dingen te verstoppen. ‘Ze zijn zelf klaar om bij het vuilnis gezet te worden’, aldus de excellentie. Ja, er is grond verplaatst, zegt de minister, maar die is een beetje verderop weer gedumpt. Dat beetje verderop was een veld 13 kilometer van het rampgebied. En ouders van dodelijke slachtoffers hebben daar nog overblijfselen van hun kinderen gevonden.
• Videobeelden tonen dat er een enorme explosie was tijdens de crash, wat doet vermoeden dat de goederentrein brandbaar materiaal vervoerde. Er zijn geen videobeelden van de goederentrein opgevraagd om die theorie te staven. De regering doet het vermoeden af als samenzweringstheorie.
• De regerende partij Nea Dimokratia vond geen enkele schuldige politicus na een parlementaire onderzoekscommissie waarin diezelfde partij de absolute meerderheid had.
• Een paar dagen na de ramp vertelt de nieuwe minister van Transport Gerapetritis dat het telecommunicatie systeem van de spoorwegen operationeel is, zoals de overheid tot dan toe altijd had beweerd (maar wat door vakbonden werd tegengesproken). De vice-minister van Transport nodigt journalisten uit om bij een bord met knipperende lampjes in het station van Larissa te zeggen dat dit het befaamde telecommunicatiesysteem is. Een plaatselijke werknemer van de spoorwegen zegt op camera dat het bord geen telecommunicatie is, maar wel het plaatselijke controlesysteem. Hij wordt weinig discreet door een partijfunctonaris op de schouder getikt met de boodschap dat hij nu wel zijn mond moet houden. De vice-minister staat er schaapachtig naast.
• Een paar weken na de ramp toont de openbare zender ERT (gecontroleerd door Mitsotakis) een reportage dat de treinen weer rijden tussen Athene en Thessaloniki en dat alles veilig is. Minister Gerapetritis zit bij de mediashow in de locomotief en twee “passagiers” wordt gevraagd of ze zich veilig voelen. ‘Absoluut’, luidt het antwoord. Blijkt dat de passagiers partijfunctonarissen zijn.
• Er zijn strafrechtelijke aanklachten ingediend tegen twee hooggeplaatste leidinggevenden van de spoorwegmaatschappij OSE en tegen de vertegenwoordiger van het particuliere beveiligingsbedrijf verantwoordelijk voor de bewakingscamera’s, omdat ze de verkeerde video aan de onderzoeksrechter hebben gegeven. Die had beelden van de goederentrein gevraagd maar kreeg enkel beelden van de passagierstrein. Nadien zouden beelden van de goederentrein gewist zijn, zoals dat wettelijk wordt gevraagd.
• Mitsotakis dan. Een paar dagen na de ramp geeft hij een interview waarin hij te kennen geven dat de reden van de ramp een menselijke fout is. De stationschef heeft de treinen op hetzelfde spoor gezet. Dat er geen veiligheidssysteem is dat dit gedurende 12 minuten niet opmerkt, is niet het probleem, als de premier. Ook wist Mitsotakis toen al wel zeker dat de goederentrein niets ontvlambaars vervoerde, hoewel daar nog geen onderzoek was naar gevoerd. Begin februari van dit jaar, een paar dagen na de vorige betoging op 26 januari, zet Mitsotakis de deur op een kier door te zeggen dat er misschien wel iets brandbaars werd vervoerd op de trein, maar het zou echt wel helpen als er een video zou zijn. Een paar dagen later duikt er een video op, maar die is wellicht niet echt. Op de vraag waarom hij in vorige interviews geruchten als vaststaande conclusies de wereld instuurde, suggereerde hij dat hij gewoon weergaf wat hij had gehoord van de bevoegde diensten.
• Diverse regeringsleden hebben de voorbije 2 jaar beweerd dat de nabestaanden, en dan vooral Maria Karystianou, die het gezicht van de groep is geworden, het doel hadden om Mitsotakis persoonlijk te raken. Alsof het een plan is dat je je kind verliest om dan een eerste minister ter verantwoording te roepen.
• Laura Kövesi, aanklaagster van de EU, probeerde na de ramp een onderzoek uit te voeren hoe Europees geld voor een contract om de signalisering van de spoorwegen te verbeteren, dat in 2014 was ondertekend, was uitgegeven. Ze zei in maart 2024 dat haar onderzoek werd gedwarsboomd. Ze wilde 23 mensen aanklagen, onder wie ook voormalig minister voor Transport Karamanlis. Maar de Griekse grondwet zorgt voor immuniteit van ministers. Nochtans heeft Kyriakos Mitsotakis altijd beweerd dat hij sinds het begin van zijn politieke carrière dat artikel van de grondwet wilde afschaffen. Anno 2023 horen we hem daar niet meer over.
• In augustus 2024 wordt een lid van Nea Dimokratia, Apostolos Tzitzikostas de nieuwe Eurocommisaris voor transport. Daarvoor heeft Mitsotakis flink aangedrongen bij zijn vriendin Ursula von der Leyen, die hij in het verleden in zijn privéwoning heeft uitgenodigd.
• In december 2024 startte de Europese Commissie een inbreukprocedure tegen de Griekse regering en vroeg om uitleg over de voortdurende niet-naleving van de spoorwegveiligheidsnormen. De procedure werd ondertekend door Tzitzikostas zelf.
• Op 5 februari 2025 vroeg de linkse fractie van de EU aan Tzitzikostas om in de plenaire vergadering van het EU-parlement te verschijnen om de Griekse treinveiligheid te bespreken. Op de conferentie van fractievoorzitters verwierpen de EVP (waartoe de regerende partij Nea Dimokratia behoort), de EU-socialisten, de extreemrechtse Patriotten en Europa van Soevereine Naties het verzoek.

Ik kan nog wel even doorgaan, maar er is echt zo veel gebeurd, dat het niet te verwonderen is dat mensen alle vertrouwen kwijt zijn in de politiek, maar nu dus ook in het gerecht. Reden daarvoor is dat de onderzoeksrechter een heel aantal vragen niet gesteld heeft, en het onderzoek niet correct heeft gevoerd. Heel veel bewijsmateriaal is niet in het gerechtelijk dossier opgenomen zonder dat daarvoor een reden is gegeven. Wanneer de nabestaanden van de dodelijke slachtoffers daar iets over zeggen, krijgen ze op hun donder van de voorzitster van het Hooggerechtshof (aangesteld door de regering) dat ze de instituties moeten respecteren. Overigens zou de openbare aanklaagste van het Hooggerechtshof (aangesteld door de regering) in een gesprek met de nabestaanden hebben gezegd dat ze steun moeten zoeken bij de kerk.

Het is zo veel, het zijn allemaal druppels die de emmer van de Grieken heeft doen overlopen. Als u op de “tags” rechts op de blog klikt op “Tempi” en “treinramp”, kunt u zien wat ik er over geschreven heb. Ik breng nog even mijn post van 2 jaar geleden onder de kijker: https://btersago.com/blog/?p=14121

Alles hierboven heeft er voor gezorgd dat er honderdduizenden mensen afgelopen vrijdag op straat kwamen. Misschien zelfs een miljoen in heel Griekenland. De politie zelf houdt het op 180.000 manifestanten in Athene en 100.000 in Thessaloniki, maar foto’s bewijzen dat het er veel meer zijn. De politie had het gebruik van drones verboden net voor de manifestatie, dus we moeten het doen met beelden van televisiestations. Deze 360 graden panoramafoto van Athene laat zien dat er honderdduizenden mensen in de hoofdstad waren. Vanaf Syntagma reikte de massa tot aan Omonoia (zowel in Stadiou als Panepistimiou), tot aan het Hiton hotel, en tot aan de zuilen van de Tempel van Zeus Olympus. En dan zie je nog niet eens de mensenmassa in de kleine straatjes. Klik eens op de link hieronder. Het is werkelijk indrukwekkend: https://vrgreece360.com/municipality-of-athens/R250228102149944gzv

Ook in Thessaloniki was de opkomst massaal. De foto’s zeggen genoeg.

Uiteraard werd de betoging in Athene ontsierd door een bende oproerkraaiers. De regeringsgetrouwe journalisten hadden daar al voor gewaarschuwd, alsof het bijna afgesproken was. En de timing was precies zoals je het kon verwachten. Nadat de nabestaanden van de dodelijke slachtoffers hun toespraak hadden gehouden op het Syntagmaplein, leek het er op dat het tijd was om de boel op te breken. Volgens de politie begonnen hooligans en anarchisten molotovs te gooien en rel te schoppen. Maar er zijn weer heel veel berichten dat politie en relschoppers onder een hoedje speelden. Dat gebeurt nu al 30 jaar en nooit heeft iemand het waterdicht kunnen bewijzen en het lijkt er ook op alsof niemand er in geïnteresseerd is om hier eindelijk een zicht op te krijgen.

Jammer wel dat grote delen van de buitenlandse pers voornamelijk aandacht besteedden aan de rellen en in mindere mate aan de manifestatie en de staking, en vooral aan de redenen van het protest. En dat ze ook de cijfers van de Griekse politie volgen om verslag uit te brengen van de opkomst. Een simpele app kan ondertussen tellen hoeveel mensen bij benadering op een foto staan. Daar hadden ze al een stuk verder mee gekomen.

Aan het eind blijft bij mij nu wel de vraag hangen: en nu?

Wat gaat er nu gebeuren? Is dit het eind van de regering Mitsotakis? Gaat er een regeringsherschikking komen? Of gaat de eerste minister ons proberen te paaien met loze beloften, zoals we er de laatste jaren wel meer hebben gehoord? In ieder geval gaan oppositiepartijen PASOK en SYRIZA wellicht gezamenlijk een motie van wantrouwen tegen de regering indienen in de loop van de week. Dat lijkt me een cadeau voor Mitsotakis. Zijn positie mag dan nu wel wankel zijn binnen zijn partij, maar als er van buitenaf een druk komt, zal die partij uiteindelijk de rangen sluiten, want in het voordeel van de premier is.

Het antwoord van Minister van Economische Zaken Chatzidakis op het protest krijgt in ieder geval de prijs van het lulligste antwoord: ‘we hebben de boodschap begrepen en we zullen hard en resultaatsgericht werken’. Tsjonge, wat hebben ze dan de afgelopen 6 jaar dan wel gedaan?

De post van Mitsotakis vandaag op zijn Facebookpagina (hij geeft elke zondag een overzicht van de voorbije week) toont ons wellicht welke richting het zal uitgaan.

‘De burgers, zowel zij die demonstreerden als zij die stilletjes rouwden, vroegen om het voor de hand liggende: Waarheid en gerechtigheid voor de slachtoffers. Een staat die werkt zodat zo’n tragedie nooit meer gebeurt. Veilig en modern openbaar vervoer dat het land verdient.’, zo zegt hij in zijn post. Dat hij dat in 2025 moet posten, terwijl hij dat al jaren geleden had beloofd, wijst er op dat hij een regering leidt die vooral holle woorden gebruikt. De staat heeft overigens de voorbije 2 jaar getoond dat ze geen interesse heeft in een goede werking ten voordele van de burgers.

‘Griekenland kan niet werken met halve maatregelen en improvisaties. Met een systeem dat pas reageert als het ergste al is gebeurd, dat wacht tot crises mobiliseren. De staat heeft de plicht om te anticiperen, niet om achter de ontwikkelingen aan te hollen. Een collectieve verantwoordelijkheid, maar vooral de mijne.’ Alsof Mitsotakis al geen 6 jaar premier is van het land.

‘De Griekse Spoorwegen moeten het nieuwe symbool van deze strijd worden. Met een goede infrastructuur, nieuwe treinen, strenge veiligheidsregels die plichtsgetrouw worden nageleefd. Het zal nog wel even duren voordat het regeringsplan, waarmee al een begin is gemaakt, is voltooid. Maar de eerste fase zal zeker een volledige en veilige lijn Athene-Thessaloniki zijn in 2027. En dit is een persoonlijke belofte.‘

Voor een Grieks politicus is alles een strijd. Maar de belofte dat de verbinding Athene-Thessaloniki veilig zou zijn, hebben we al gehoord. De vorige datum was september 2023. Dat blijkt dus nu niet meer op te gaan. En alle garanties vanuit de monden van regeringsleden de voorbije 2 jaar dat de spoorwegen veilig zijn, blijken dus een leugen te zijn.

Om Adonis Georgiadis (huidig minister van Volksgezondheid) te parafraseren: ‘Als Karamanlis had gezegd dat er een veiligheidsprobleem was met de treinen, zou niemand op een trein zijn gestapt.’