De nationalistische koortsthermometer gaat weer de hoogte in hier in Griekenland. Een paar dagen geleden kwam de Griekse premier Tsipras tot een overeenkomst met zijn ambtsgenoot uit FYROM, Zoran Zaev, over de naam van de noordelijke buur van Griekenland. Noord-Macedonië zou het worden: een geografische aanduiding, zoals Griekenland al jaren had verlangd. En het zou een naam zijn die algemeen gebruikt wordt: niet alleen in Griekenland, maar ook in de rest van de wereld. Erga omnes, zo heet de term.

Met de overeenkomst komt er een einde aan een ruzie die al 27 jaar duurt. Toen Joegoslavië in de jaren 90 uit elkaar viel, besloot de noordelijke buur van Griekenland zichzelf officieel Macedonië te noemen. Toen het nog een deelrepubliek was van Joegoslavië, werd het ook Macedonië genoemd, zelfs door de Grieken. Maar na de onafhankelijkheid kon dat opeens niet meer, want de nieuwe republiek was op zoek naar een eigen identiteit en vond die in het oude Griekenland, met name in het Macedonië van Alexander de Grote. Niet alleen dat: de leiders van het nieuwe land hanteerden een retoriek die er op uit leek om het grondgebied uit te breiden. Er werden kaarten gedrukt waar een deel van Griekenland binnen de nieuwe landsgrenzen zou moeten vallen. De nieuwe republiek werd irredentisme verweten. Toenmalig premier Mitsotakis (vader van de huidige oppositieleider) vond dat er niet te veel aandacht moest worden besteed aan die drang van de noorderbuur, maar zijn minister van Buitenlandse Zaken Antonis Samaras had een andere mening. En hij kreeg de Griekse kerk achter zich, die er niet blij mee was dat de orthodoxe kerk van de noorderbuur zich had afgescheurd en zichzelf Kerk van Macedonië noemde. De regering Mitsotakis viel. Antonis Samaras werd uit Nea Dimokratia gegooid en verscheen pas jaren later weer op het politieke toneel. Griekenland wilde dat het land FYROM werd genoemd, tot er een overeenkomst zou worden gevonden over een nieuwe naam.

Die is er nu, en die heeft nog een extra troef: de noordelijke buur stemde in met het aanpassen van de grondwet, zodat ook daar de grondwettelijke naam zou veranderen in Noord-Macedonië. Toen Tsipras en Zaev na hun telefoongesprek verklaarden dat ze het eens waren geworden, klonken er heel wat positieve geluiden over de hele wereld. Vooral in Brussel is men blij, want nu staat de poort open om Noord-Macedonië om tot de NAVO toe te treden. De handelsbanden tussen de twee landen zouden nu ook wel eens sterker kunnen worden (waar men in ieder geval aan beide kanten financieel beter van wordt) en de noorderbuur zou wellicht toegang krijgen tot de haven van Thessaloniki om goederen in en uit te voeren. En deur naar lidmaatschap van de EU staat nu ook op een kier.

De overeenkomst zal morgen in Prespes, in Noord-Griekenland, worden ondertekend. Nadien moeten de inwoners van FYROM zich in een referendum over de naamsverandering uitspreken, waarna de grondwet daar kan worden veranderd. En nadien moet de nieuwe naam in het Griekse parlement worden gestemd..

Nadeel van de deal: de taal van het buurland zal Macedonisch blijven worden genoemd, en de inwoners Macedoniërs. Dat is zeker niet naar de zin van iedereen, en al zeker niet in Griekenland. Van links tot rechts is er protest: de oude strijdmakkers van Tsipras, die zich van SYRIZA hebben afgescheurd, zien het niet zitten. Legendarisch componist Mikis Theodorakis is ook al niet blij (daar staan we niet van te kijken, gezien zijn houding tijdens het laatste protest in februari). Coalitiepartner ANEL (Onafhankelijke Grieken) stemt ook niet in met de overeenkomst, maar zal er de regering niet over laten vallen (een moeilijke spreidstand die we van de partij gewend zijn). Sommigen zijn tegen de overeenkomst, ondanks dat ze die niet slecht vinden, omdat Tsipras tot die overeenkomst is gekomen, zoals de anonieme Twitteraar Greek Analyst, die door vele internationale media als een ernstige bron werd gezien om inzicht te krijgen in de Griekse politiek. Tsja. De dwergpartij DIMAR, met 1 parlementslid – voormalig SYRIZA-lid Fotis Kouvelis, die nu onderminister van Defensie is – wilde de overeenkomst wel steunen, maar enkel als Tsipras dan opstapt als premier. Het is het weekend van gekke voorstellen.

Mocht de oude Mitsotakis nog leven, dan zou hij best tevreden zijn geweest met deze overeenkomst. Zijn zoon, die nu oppositieleider is, zou er een paar jaar geleden eveneens voor te vinden zijn, maar hij heeft politieke winst geroken door zich af te zetten tegen de overeenkomst. In die mate zelfs dat hij vond dat Tsipras oneerlijk was en had onderhandeld achter de rug van de Griekse burgers en politici dat hij een motie van wantrouwen tegen de regering indiende. Hoewel hij dat al eerder had aangekondigd, wachtte hij tot vrijdag. Mitsotakis wilde namelijk eerst zeker zijn dat er weer een aantal nieuwe bezuinigingsmaatregelen werden gestemd in het parlement om een schijf van 1 miljard euro van de laatste noodlening te krijgen. Hij wilde nu ook niet meteen als een compleet onverantwoordelijke leider bekend staan in Europa. Maar als je de jonge Mitsotakis nu hoort, zou je denken dat je Antonis Samaras in de jaren 90 hoort.

Het Griekse parlement is dus sinds gisteren aan het debatteren over die motie van wantrouwen. En dat ging van in het begin al goed fout. Gouden Dageraad parlementslid Konstantinos Barbarousis riep de legertop op om zijn eed na te komen en om de president van Griekenland, de premier, en de minister van Defensie op te pakken om dit verraad ongedaan te maken. Verraad, we hebben het woord wel meer gehoord in de debatten. “We willen uw hoofden in Prespes”, zo liet de neonazi weten.

In een land dat een militaire junta heeft gekend, klonk deze oproep bijna als een oproep tot staatsgreep. De voorzitter van het parlement gaf te kennen dat hij zou onderzoeken of Barbarousis zich schuldig had gemaakt aan landverraad. De dappere fascist liet hierna optekenen dat hij het allemaal zo niet had bedoeld en dat hij zeker de grondwettelijke orde niet wilde in het gedrang brengen. Na zijn uitlatingen ging hij rustig naar buiten om zich bij de demonstranten te voegen die buiten op het Syntagmaplein stonden te protesteren tegen de overeenkomst. Onder hen voornamelijk leden van Gouden Dageraad en van de Kerk. Ik schat dat het er een paar honderd waren.

Vandaag, zaterdag, was er een groot protest aangekondigd om 16:00. Misschien kwam het door de regen, maar de opkomst was toch wel weer pover. Een paar duizend mensen kwamen opdagen – heel wat minder dan het aantal dat in februari op straat kwam. Zouden de Grieken dan toch achter de overeenkomst staan? Ik ben er niet zeker van. Ik heb van vele mensen om me heen gehoord dat ze vonden dat Barbarousis er goed aan gedaan had om dit eens te zeggen, want die linkse verrader van een premier mocht dit wel eens een keertje horen. Dat ze daarmee een neonazi legitimeren, lijken ze er graag bij te nemen.

De voorzitter van het Griekse parlement verbood vervolgens toegang aan de hele parlementaire fractie van Gouden Dageraad. Die partij zal dus verder niet meer deelnemen aan de debatten over de motie van wantrouwen. Daarop maakte de partijtop van Gouden Dageraad bekend dat Barbarousis uit de parlementaire fractie is gezet. Ter herinnering: de partijtop van Gouden Dageraad staat nog steeds terecht voor de moord op muzikant Pavlos Fyssas en wordt verdacht van het ondermijnen van de staat. Verder wordt de partij er van beschuldigd een criminele organisatie te zijn. Het proces is nog steeds gaande en het speelt natuurlijk niet in het voordeel als een van hun parlementsleden oproept tot iets wat lijkt op een staatsgreep. Want laat ons eerlijk wezen: Gouden Dageraad wil natuurlijk niets liever dan deze staat te ondermijnen.

De politie kreeg gisteren de opdracht om Barbarousis op te pakken, maar de dappere held sloeg op de vlucht met zijn parlementaire wagen. Hij slaagde er in om wegblokkades te omzeilen en hij zou tegen 180 kilometer per uur naar zijn kiesdistrict van Aitalokarnania (rond Agrinio) gevlucht zijn. De man is sindsdien spoorloos. Ondertussen beschuldigd de regering de oppositiepartij er van om een kunstmatig haatklimaat te creëren waarin dit soort uitlatingen allemaal mogelijk zijn.

En ondertussen denk ik maar: dit land zit nog steeds in een zware economische crisis. In augustus zouden de noodleningen ophouden en het land blijft onder de controle van Europa. Met dit soort politici komt het natuurlijk ook allemaal niet vanzelf goed… Als de regering de motie van wantrouwen niet overleeft, gaan we overigens naar verkiezingen. Dat SYRIZA die niet kan winnen, is duidelijk. Tsipras heeft alle mogelijke zware beslissingen en bezuinigingen doorgevoerd die zijn voorgangers niet aandurfden en heeft veel steun verloren. Er zijn nog steeds mensen die overwegen om voor Gouden Dageraad te stemmen om daarmee hun ongenoegen tegen het bezuinigingsbeleid te laten zien. Maar na wat er gisteren gebeurde in het parlement, zou het kunnen dat mensen toch gaan opteren om voor de oppositiepartij te stemmen. Diezelfde oppositiepartij wrijft zich met al dit theater in ieder geval gretig in de handen. Afwachten wat het wordt…

Update: de regering heeft de motie van wantrouwen overleefd. 153 parlementsleden stemden tegen de motie. 127 stemden voor. Onafhankelijke Grieken (ANEL) stemden tegen, behalve parlementslid Dimitris Kammenos (geen relatie met partijleider Panos Kammenos) die prompt uit de partij is gezet.