Morgen, maandag 18 mei, worden de COVID-19 maatregelen weer verder wat versoepeld. Ondertussen zijn we al twee  weken uit lock-down en is het de bedoeling dag we veilig blijven – Μένουμε Ασφαλείς heet het. Dat betekent dus dat we mondkapjes dragen waar het nodig is, dat we voldoende afstand houden en dat we regelmatig onze handen met zeep wassen.

Ik kan niet echt zien of iedereen wel voldoende zijn handen wast, hoewel dat over het algemeen wel schijnt mee te vallen bij de Grieken volgens deze studie.

Maar ik moet zeggen dat ik de afgelopen weken wel heel weinig mondkapjes heb gezien. Je hoeft ze op straat niet te dragen, maar in kleine gesloten ruimtes is het wel verplicht. En mensen die in winkels werken, horen ook mondkapjes te dragen. In de supermarkten draagt misschien de helft van het personeel een mondkapje. En in de kleinere winkels draagt ook lang niet iedereen een mondkapje.

Men houdt zich ook niet aan de regels wat betreft het afstand houden. Een groep jongeren kwam een week geleden de straat op om het einde van de lock-down te vieren. Dat gebeurde op een plein in Kipseli, een wijk in het centrum van Athene. Meteen werd de oproerpolitie er op af gestuurd, wat leidde tot aggressie aan beide kanten. Volgens de Griekse media startte een groep anarchisten toen vernielingen.

In de wijk Agia Paraskevi was het voordien ook al tot botsingen gekomen tussen jongeren en de oproerpolitie. Vier avonden op een rij kwamen jongeren op een plein samen en hielden ze zich niet aan de afstand van anderhalve meter. Agia Paraskevi had eerder dit jaar al af te rekenen gekregen met brandstichtingen.

Er werd op televisie heel veel aandacht besteed aan de botsingen op de pleinen in beide wijken. Maar het bleef niet bij jongeren die zich niet aan de voorschriften hielden.Afgelopen week presenteerde de burgemeester van Athene Kostas Bakoyiannis het vernieuwde Omonoia-plein aan de bevolking. Daar is een nieuwe fontein gebouwd (Atheense burgemeesters houden blijkbaar enorm van fonteinen) die ’s avonds oplicht in allerlei mooie patronen en kleuren. Er is echter niet 1 boom te zien op het vernieuwde plein.

Er kwam heel wat volk op de opening af, zonder mondkapjes (want we zijn buiten), maar de afstand van anderhalve meter werd niet bewaard. De traditionele media lieten het voor wat het was (de gezellige relatie met de regeringspartij zal daar wel mee te maken hebben) maar op sociale media kwam er heel wat kritiek op de samenkomst. Hoe kan het dat de overheid niet aarzelt om oproerpolitie af te sturen op jongeren die zich niet aan de regels houden terwijl niemand hier blijkbaar wat fouts in zag? Het zorgde er voor dat de burgemeester zich moest verontschuldigen. Hij gebruikte daarvoor zijn Instagram account. Het is mooi dat een Grieks politicus zich verontschuldigt, we zien dat hier nooit gebeuren. Maar het blijft dom en vooral gevaarlijk. En het geeft een slecht voorbeeld.

Maar ik ging het hebben over versoepelingen. Sinds gisteren mogen de georganiseerde stranden weer open. Net op tijd, want er heerst momenteel een onwaarschijnlijk vroege hittegolf en het kwik zit bijna aan 40 graden in Athene. Georganiseerde stranden zijn stranden waar strandstoelen worden verhuurd en waar normaal gezien ook een beach bar is. De beach bars blijven gesloten (er is ook geen muziek), je kunt enkel iets bestellen en naar je strandstoel laten brengen. De strandstoelen zelf staan onder parasols die op 4 meter van elkaar zijn geplaatst. En na gebruik worden de strandstoelen ontsmet vooraleer een andere klant er op kan gaan zitten. Een en ander zorgt er voor dat er minder omzet voor de eigenaars is, en de regering heeft daar wat op gevonden. De eigenaars van georganiseerde stranden mogen een groter deel van het strand gebruiken, waardoor er minder plaats is voor vrije toegang. Dit weekend leek het op de georganiseerde stranden in ieder geval allemaal goed te gaan.

Maar het probleem zit ‘m in het transport en in de niet-georganiseerde stranden, waar je gewoon zo naartoe kan. U ziet hier een foto van de bus naar Saronida, de zuidelijkste stranden van Athene. Dat kun je bezwaarlijk afstand houden noemen. Op de niet-georganiseerde stranden moeten mensen zelf hun strandmateriaal meebrengen en er voor zorgen dat ze ver genoeg van elkaar zitten. Een vriend van, cardioloog, ging vanochtend met zijn familie naar een dergelijk strand en kwam al snel geschokt terug. Een totale overrrompeling, en mensen ploften zich neer waar ze maar wilden. Er werd geen enkele afstand gehouden. Hij is bang voor wat er deze zomer gaat volgen en vreest dat we in de herfst weer in lock-down gaan als we niet oppassen.

Nog een versoepeling, die sinds vandaag van kracht is: kerken mogen weer open en een dienst houden voor meerdere mensen. Er zijn dispensers met ontsmettingsmiddel aan de ingang van de kerk geplaatst, en er zijn veel minder stoelen dan normaal, zodat mensen ver genoeg van elkaar zitten. Maar het is de gewoonte in een orthodoxe kerk dat je de iconen kust. Er is nu iemand die “regelmatig” de iconen ontsmet, maar hoe regelmatig is dat dan? En tijdens de kerkdienst houdt de priester een icoon in zijn handen die door de hele parochie wordt gekust. En uiteraard wordt de communie nog steeds gegeven met het zelfde lepeltje voor iedereen die in de kerk zit. Ouderen, niet toevallig een risico-groep in deze coronacrisis, waren zo blij dat ze vanochtend weer naar de kerk mochten. Hopelijk gaan ze het nog jaren kunnen doen, maar ik zie eigenlijk een gedrag alsof er nooit een coronavirus is geweest. Of toch: ze gaan met een mondkapje naar de kerk dat onder aan hun kin bengelt.

En wat verandert er vanaf morgen?

De scholen gaan weer op. Totnogtoe kregen enkel de leerlingen van de laatste klas van de middelbare school les. Vanaf morgen gaan alle middelbare scholen weer open, maar wel met slechts een maximum van 15 leerlingen per klas. Hetzelfde geldt voor de zogenaamde frontistiria, de privéscholen. Als een leerling om de een of andere reden niet naar school durft te komen (omdat hij tot een kwetsbare groep behoort, of samen met grootouders leeft of welke reden ook), hoeft dat niet. In principe wordt hem dan de mogelijkheid geboden om de les vanop afstand te volgen. De regering heeft daartoe een wet gestemd (als amendement op een wet die er niets mee te maken heeft – een praktijk die hier al jaren wordt gebruikt) die het gebruik van camera’s in de klas goedkeurt.

Shopping malls gaan ook weer open (vroeger dan voorzien), maar er mag slechts 1 persoon per 20 m2 binnen. Het gebruik van liften wordt afgeraden. Archeologische sites kunnen weer worden bezocht (musea nog niet), je mag de parken en dierentuinen ook weer binnen. Omdat het coronavirus zich blijkbaar snel verspreidt via airconditioning, gaan die niet worden gebruikt in het openbaar vervoer. Dat gaat lekker warm worden zo. Er mag ook maar een beperkt aantal mensen op een bus, tram of metro, en mondkapjes zijn verplicht.

En we mogen ons weer vrij verplaatsen en naar andere prefecturen/provincies reizen zonder een speciale toestemming. De KTEL-bussen zullen maar met halve capaciteit rijden (50% bezetting). Vanaf morgen kun je ook naar Kreta en Evia (de andere eilanden nog niet), maar je gaat er wel wat voor over moeten hebben. De ferry’s zullen slechts met 50% capaciteit mogen uitvaren en voor je aan boord gaat, moet je een hele waslijst met vragen invullen. Er zullen controles volgen en reizigers wordt aangeraden om drie uur voor afvaart ter plekke te zijn. Te allen tijde dient de afstand van anderhalve meter bewaard te worden. Er zijn voorlopig nog geen ferryverbindingen tussen Griekenland en Italië.

Wat het binnenlands vliegverkeer betreft: vliegtuigen zullen op volle capaciteit vliegen, dus daar zal geen afstand van anderhalve meter worden behouden. Voor zover mogelijk is, zullen passagiers naar het vliegtuig wandelen en geen bus nemen, en ze zullen hun maaltijd al aan de gat of aan de ingang van het vliegtuig krijgen. Internationale vluchten zullen ook worden opgestart, en kunnen tot 31 mei enkel op Athene vliegen. Er is nog geen duidelijkheid hoe alles precies zal worden georganiseerd. In ieder geval zullen er tot 31 mei geen vluchten van en naar Italië, Nederland, Spanje en Verenigd Koninkrijk plaatsvinden.Ook is nog niet meteen aangekondigd wanneer de hotel weer open zullen gaan, hoewel Grecotel al een aantal hotels wil openen op 1 juni.

Volgende week, op 25 mei, gaan de restaurants en de taverna’s en bars weer open. Er dienst minstens een meter afstand te zijn tussen de tafels en het personeel moet mondkapjes, handschoen of gezichtssschermen dragen (het is een maatregel van de minister van Economische Ontwikkeling en Investering, die de voorbije weken geen gelegenheid heeft voorbij laten gaan om reclame te maken voor het bedrijf dat de gezichtsschermen produceert – dat is namelijk in handen van een familievriend). Er mogen hoogstens 6 mensen tegelijk aan een tafel zitten. Meer is toegelaten wanneer het gaat om leden van dezelfde familie.

De rest is op dit moment nog niet duidelijk. De grote vraag blijft inderdaad het toerisme, en daar gaat het voorlopig toch over scenario’s. Door het feit dat Griekenland relatief goed scoort op het gebied van besmettingen (163 doden en 2.834 gevallen op het moment van dit schrijven) is het een aantrekkelijke bestemming voor een aantal landen. Maar niemand zal zo maar naar Griekenland kunnen komen zonder een test te hebben gedaan. Het is afwachten hoe het nu echt zal werken. Van zodra ik meer weet, komt het hier op de blog.