453 zittingen van de rechtbank heeft het geduurd voor 3 rechters van het Griekse Hof van Beroep een uitspraak konden doen over de volgende 4 misdrijven:

• de moord op Pavlos Fyssas op 17 september 2013,
• de moordpoging op vakbondsleden van de Communistische Partij en op de vakbondsleider op 12 september 2013,
• de moordpoging op Abouzid Embarak, een Egytische visser, op 12 juni 2012,
• en het belangrijkste: runden de leiders van Gouden Dageraad hun partij als een criminele organisatie?

Het was lang niet zeker of het verdict “schuldig” zou leiden, nadat openbare aanklager Adamantia Oikonomou in december 2019 had laten vallen dat ze niet kon zien dat Gouden Dageraad als een criminele organisatie werd gerund.

In afwachting van de uitspraak zakten tienduizenden mensen af naar het Hof van Beroep in Athene. Politie maakte melding van 20.000 mensen, maar het kunnen er meer zijn geweest. Ja, in coronatijden, maar het belang van dit proces – dat in Griekenland het grootste proces tegen fascisten na het proces van Nuremberg werd genoemd – kan niet worden onderschat.

Het verdict kennen we, maar ik zet het toch nog even op een rijtje:

• Schuldig aan de moord op Pavlos Fyssas,
• Alle 3 beklaagden schuldig aan de moordpoging op de Egyptische visser,
• Schuldig aan het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel (niet langer van moordpoging) aan de leden van communistische vakbond,
• En het belangrijkste: schuldig aan het runnen van een criminele organisatie.

De ontlading was enorm. Na de uitspraak kwam de geteisterde Magda Fyssa, de moeder van Pavlos Fyssas, naar buiten en schreeuwde: “je bent er in geslaagd, mijn zoon!”. Niet 1 dag, niet 1 zitting van het proces heeft ze gemist. Toch waren er relletjes na de uitspraak: volgens de politie gooiden demonstranten molotov cocktails naar de talrijk aanwezige politie, die meteen met traangas en het waterkanon antwoordde. Videomateriaal toont aan dat dit niet klopt: er werden wellicht wel waterflessen naar de politie gegooid, maar de molotov cocktails kwamen er pas nadat er traangas was ingezet.

De Griekse politiek reageerde opgelucht, en de Griekse premier Mitsotakis stuurde een tweet de wereld in waarin hij zijn dat zijn partij zich steeds tegen populisme heeft verzet (een sneer naar Gouden Dageraad, maar eveneens naar SYRIZA, die volgens de regerende partij het andere uiterste van het politieke spectrum is – de verouderde theorie van het hoefijzer wordt nog steeds gehanteerd door de regerende partij). Sta me toe de tweet bijzonder hypocriet te vinden: je hoeft maar te kijken wat Nea Dimokratia onder de leiding van Antonis Samaras deed. U kunt er mijn boek nog een keer op nalezen, maar u hoeft het van mij niet aan te nemen. Politiek analyst Nick Malkoutzis schrijft het hier ook in zijn analyse.

Na het verdict was het wachten op de strafmaat voor de beschuldigden. Maar eerst kregen die het recht om verzachtende omstandigheden in te roepen. En als het niet zo wraakroepend was, zou het om te lachen zijn. Dit waren de redenen die de stoere neonazi’s voorlegden.

• Leider Nikos Michaloliakos riep verzachtende omstandigheden in omdat hij een toegewijd gezinshoofd is dat heeft bijgedragen aan de maatschappij.
• Zijn rechterhand, Ilias Kasidiaris (die de voorbije jaren wel vaker opdook in de lifestyle secties van kranten en tijdschriften, en die ooit nog een relatie had met atlete Voula Papachristou – uit de Olympische Spelen van 2012 gezet) vond dat hij verkeerd begrepen was en telkens in een negatief daglicht werd gezet. Ter herinnering: hij mepte communistisch parlementslid Liana Kanelli 3 keer vol in het gezicht op televisie.
• Europarlementslid (met politiek asiel) Yiannis Lagos liet dan weer optekenen dat hij een dierenliefhebber is die goede werken verrichtte (een verwijzing naar het uitdelen van voedsel “enkel voor Grieken”) en dat hij een deugdelijk leven leidde. Lagos zorgde afgelopen week trouwens nog voor een vertragingsmaneuver door een nieuwe advocaat onder de arm te nemen die wilde dat de rechters werden veranderd omdat ze vooringenomen zouden zijn. Overigens was die advocaat Konstantinos Plevris, een zelfverklaard rechts extremist, fascist, anti-democraat, antisemiet en holocaustontkenner. Hij is de vader van Thanos Plevris, een parlementslid van Nea Dimokratia. Hij heeft een antisemitisch boek geschreven “Joden, de hele waarheid“, waarvoor hij veroordeeld is. Dat uitgegeven door Adonis Georgiadis, vice-voorzitter van Nea Dimokratia. Ik geef u nog even dit filmpje mee:

• Ex-parlementslid Nikos Michos is nog zo’n dierenliefhebber die zowaar 2 maal getrouwd is en dat als verzachtende omstandigheid inriep. En niet zo maar: 2 maal getrouwd met dezelfde vrouw! O ja, en hij had werkelijk ook berouw van wat hij gedaan had. Of hij ook berouw heeft van de tattoo met Sieg Heil op zijn arm, is niet duidelijk.
• Giorgos Germenis, die ook een tijdje door het leven is gegaan als een bassist van een death metal groep, maakte duidelijk dat hij een man van het volk is, die zijn hard werkt voor zijn kost en die door zijn politiek werk een carrière in de muziek is misgelopen. Je verzint het niet.
• En Giorgos Roupakias, de moordenaar van Pavlos Fyssas, is zowaar een hardwerkende koerier en een man van het volk. Die zich in de gevangenis voorbeeldig heeft gedragen.

De openbare aanklager – dezelfde die in december had gezegd dat zij niet vond dat Gouden Dageraad een criminele organisatie was – accepteerde geen enkele verzachtende omstandigheid.

Uiteindelijk volgde gisteren de strafmaat.

• Levenslang en 10 jaar voor Giorgos Roupakias, de moordenaar van Pavlos Fyssas.
• 13 jaar en 6 maanden voor Nikos Michaloliakos
• 13 jaar en 8 maanden voor Yiannis Lagos
• 13 jaar en 6 maanden voor Ilias Kasidiaris
• 13 jaar en 6 maanden voor Giorgos Germenis
• 13 jaar en 3 maanden voor Christos Pappas
• 13 jaar voor Ilias Panagiotaros
• 10 jaar voor Artemis Matthiopoulos

Een aantal andere partijleden en ex-parlementsleden kregen straffen tussen de 5 en 7 jaar voor het runnen van een criminele organisatie.

Andere bendeleden die betrokken waren bij de moord op Pavlos Fyssas kregen straffen van 2 tot 10 jaar. Voor de moordpoging op de Egyptische visser liepen de straffen op tot 7 jaar, en voor het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel aan de leden van de communistische vakbond, werden straffen van 3 tot 6 jaar uitgesproken.

Je kunt je afvragen of de strafmaat in verhouding staat tot het misdrijf. Of tot de strafmaat die een schoonmaakster ooit kreeg. U herinnert zich mijn posts misschien nog wel. Maar dat is een zaak voor de rechtspraak.

Is daarmee alles afgelopen? Niet bepaald. Europarlementslid Yiannis Lagos heeft nog steeds politiek asiel, en zolang dat niet wordt opgeheven, kan hij niet worden opgepakt.

Verder wordt verwacht dat niemand de volledige straf zal moeten uit zitten. Sowieso hebben de meesten van de beschuldigden al 18 maanden in voorhechtenis gezeten en die tijd wordt meegerekend. En dan is er ook nog de rechtspraak die gevangen vroeger vrij kan laten. Daarover was trouwens nog heel wat te doen de voorbije dagen. In de pers die nauw aanleunt bij de regerende partij Nea Dimokratia luidde het dat een nieuwe wet die door SYRIZA is ingevoerd, de straf voor Gouden Dageraad flink wat minder zal zijn dan wat de rechtbank heeft opgelegd. Maar of dat echt zo is, zal nog moeten blijken, want de meesten worden berecht op basis van de wetten die golden op het moment van de misdrijven, en dat is dan weer voor SYRIZA aan de macht kwam.

Hoe lang zullen de leden van Gouden Dageraad dan achter de tralies verdwijnen? De toekomst zal het uitwijzen? Is dit het einde van Gouden Dageraad? Wellicht wel, hoewel gisteren de vlag van de partij nog steeds te zien was op het balkon van het kantoor van de partij hier in Piraeus.

En waar zijn de 495.000 kiezers van Gouden Dageraad nu? Een substantieel deel van hen heeft zijn stem uitgebracht voor rechts-extremist Kyriakos Velopoulos die nu in het parlement zit met zijn partij Griekse Oplossing (Ελληνική Λύση). En een ander deel heeft zijn heil gevonden bij de regerende partij Nea Dimokratia die nog steeds met een extremistische vleugel zit van figuren die overgestapt zijn van de extremistische partij LA.O.S. (waar ook Velopoulos deel van uitmaakte). En hoewel Mitsotakis zeker niet de tot dezelfde strekking behoort als zijn voorganger Antonis Samaras, zie ik hem geen enkel initiatief nemen om de extremisten uit zijn partij te gooien. Wel integendeel. En zo zullen extremistische kiezers altijd wel een stem vinden.