Bij elke aankondiging die hij maakt, wijst de Griekse premier Mitsotakis er op dat het onze persoonlijke verantwoordelijkheid is om voorzorgen te nemen om niet besmet te worden. Nu is het ook onze persoonlijke verantwoordelijkheid om gevaccineerd te worden. Ik zal hem daarin zeker niet tegenspreken.

Maar heel vaak lijkt dat verhaal van persoonlijke verantwoordelijkheid vooral op het wegduwen van de verantwoordelijkheid die de overheid heeft. In het voorjaar van 2020 zijn we voor een paar maand in lockdown gegaan. Daarna ging het land open voor (zeer beperkt) toerisme en na de zomer van 2020 ging het aantal besmettingen en doden flink de hoogte in. Volgens de overheid had de stijging niet te maken met het toerisme. Nee, het was onze eigen verantwoordelijkheid: we hadden dat volledig aan onszelf te danken.

De reactie begin november op de negatieve cijfers: alweer in lockdown met een avondklok om 21:00. Op dagen dat er bepaalde gebeurtenissen zouden worden herdacht (de inval van de militaire junta in de Polytechnio op 17 november, de herdenking van de moord op de tiener Alexis Grigoropoulos) vaardigde de politie een samenscholingsverbod uit van meer dan 4 personen. Die lockdown duurt ondertussen al bijna 6 maanden (en we hebben gisteren de kaap van 10.000 doden overschreden), maar binnenkort komt er een eind aan, want het toeristische seizoen gaat weer van start.

Tijdens die zes maanden hebben allerlei privépersonen bedden voor intensieve zorgen geleverd, maar is er verder geen investering gebeurd in de openbare gezondheidszorg. Dokters en vooral extra verplegend personeel wordt niet aangenomen. Een paar weken geleden zei premier Mitsotakis in een lang televisie-interview dat er geen enkele COVID-patiënt buiten Intensieve Zorgen werd verpleegd. Er mocht dan wel een korte wachttijd zijn, maar uiteindelijk zou iedereen toch een plaats vinden. De vakbond van de dokters in de openbare hospitalen wond er geen doekjes om: Mitsotakis kwam leugens vertellen (overigens moet je er niet op rekenen dat de journalisten die hem interviewen een kritische vraag zullen stellen).

De situatie in het openbaar vervoer bleef onhoudbaar en pas na een jaar zijn er “nieuwe” bussen bij gekomen Waar de raampjes niet open kunnen. De scholen gaan binnenkort weer open, het aantal leerlingen per klas wordt niet aangepast en er worden geen extra leerkrachten aangenomen. De mondkapjes en de self-tests moeten er voor zorgen dat alles onder controle blijft. Want u weet wel: persoonlijke verantwoordelijkheid.

Maar goed, ik blijf steeds op dezelfde spijker hameren.

Persoonlijke verantwoordelijkheid dus. Binnen dat kader kwam een amendement op een wet (die met het amendement niets te maken had, maar dat soort tactieken volgt Griekenland al langer) die afgelopen week werd aangenomen toch wel een beetje bitter aan.

Ik verduidelijk even waar het over gaat: de leden van de Nationale Commissie voor de Bescherming van de Openbare Volksgezondheid en van de Commissie voor het Beheer van Noodsituaties binnen de Openbare Volksgezondheid moeten geen verantwoording afleggen, kunnen niet worden vervolgd of onderzocht voor de mening die ze hebben of voor de beslissing die ze in de commissies hebben genomen.

Politiek asiel zou je het kunnen noemen. Iets wat ook geldt voor alle commissies die de voorbije 10 jaar zijn opgericht en die de “structurele maatregelen” aan Griekenland hebben opgelegd, die er voor gezorgd heeft dat een groot deel van de bevolking in abjecte armoede terecht is gekomen. Het doet ook denken aan een wet die in november 2019 is goedgekeurd die alle bankbestuurders die verdacht worden van het uitschrijven van oninbare leningen (de regerende partij Nea Dimokratia heeft meer dan 250 miljoen euro schuld aan uitstaanden leningen die wellicht nooit zullen worden terugbetaald) of van witwaspraktijken, niet kunnen worden vervolgd door een onafhankelijke tussenkomst van de openbare aanklager. Maar ik wijk af…

De Nationale Commissie voor de Bescherming van de Openbare Volksgezondheid bestaat uit dokters, epidemiologen en medisch personeel. De Commissie voor het Beheer van Noodsituaties binnen de Openbare Volksgezondheid bestaat uit leden (bureaucraten) door de overheid aangesteld en 2 dokters. De tweede commissie is veeleer een politieke commissie en de eerste is veeleer een wetenschappelijke commissie, zo zou je kunnen zeggen. De politieke commissie neemt de beslissingen wat betreft avondklok, sluiting van restaurants of winkels, het samenscholingsverbod en beslist ook wanneer iets terug open gesteld wordt.

Het amendement kwam er nadat in de pers gelekt werd dat de “politieke” commissie vaak beslissingen nam die in gingen tegen de raadgevingen die door de “wetenschappelijke” commissie waren gegeven. De oppositie vroeg daarop om alle notulen van alle commissies openbaar te maken. Reactie: in de commissies worden geen notulen opgetekend. Het is zo een beetje zoals al die vergaderinge van de Eurogroep waar ook geen notulen van bestaan (wat Yianis Varoufakis ons goed duidelijk heeft gemaakt).

Volgens de regering werd het amendement gestemd om de leden van de commissies te beschermen tegen allerlei aantijgingen en rechtszaken, voornamelijk door corona-onkenners, vaccinweigeraars en dergelijke meer. We zitten ondertussen al 14 maanden met een pandemie, zonder dat er rechtszaken zijn aangespand tegen de commissies, dus is het toch wel vreemd dat het amendement pas nu gestemd werd. In het verleden werd de “wetenschappelijke” commissie wel eens naar voren geschoven om de beslissing van de “politieke” commissie te verrechtvaardigen. Zo kwam Sotiris Tsiodras, de epidemioloog die vorig jaar internationaal lof kreeg omdat Griekenland blijkbaar de pandemie onder controle had, vertellen dat de overheid geen extra bussen kon inleggen omdat daar geen geld voor is. Sinds Tsiodras dergelijke politiek getinte uitspraken deed, is hij niet meer in de openbaarheid geweest. Maar je kunt toch moeilijk een wetenschapper gaan vervolgen omdat hij een wetenschappelijke mening verkondigt.

De leden van de commissies worden beschermd, maar ik zie de overheid minder bescherming bieden aan de dokters die nu het hoofd moeten beiden tegen de pandemie en die de uitputting nabij zijn. Een dokter in een hospitaal in Thessaloniki zei in november dat er onvoldoende bedden op Intensieve Zorgen zijn voor de toenemende coronagevallen (zie paragraaf hieronder) en die dokter moet nu voor een tuchtcommissie verschijnen omdat hij fake news zou hebben verspreid.

Maar misschien is er meer aan de hand? Op dit moment loopt er een onderzoek van de openbare aanklager over wat er precies is gebeurd op 26 oktober 2020 in Thessaloniki. Op die dag werd de patroonheilige van de stad, Agios Dimitrios, gevierd en was er een enorme mensenmassa op de been, vaak zonder masker. In de kerken werd de communie gegeven en iedereen likte aan hetzelfde lepeltje. Twee weken na de viering schoten het aantal besmettingen en doden in de tweede stad van Griekenland enorm de hoogte in. Het onderzoek moet uitwijzen of de overheid verantwoordelijk is voor de grote samenscholing. De aanklager kan in ieder geval niemand van de commissies oproepen om te komen getuigen. De leden van beide commissies dienen geen verder uitleg te geven. Zou je dit een inmenging in een gerechtelijk onderzoek kunnen noemen?