Het is vandaag een vrije dag in Griekenland. Niet omdat hier de Driekoningen worden gevierd (dat feest is hier eigenlijk niet gekend en er wordt al helemaal geen Driekoningen gezongen), maar wel omdat het Epifanie is. Het is niet de eerste keer dat ik het hier over de epifanie heb, maar ik herinner er u nog wel graag eens aan.
Epifanie betekent dat Jezus als zoon van God zich openbaar maakte. Dat gebeurde toen hij werd gedoopt door Johannes De Doper. Vandaag worden dan ook de wateren gezegend, en hier in Piraeus gaat dat gepaard met een geweldig lawaai van de hoorns van de schepen in de haven.
Bij het zegenen, gooit de priester ook altijd het kruis in het water. De jonge mannen van het dorp/de stad duiken dan het koude water in om het kruis als eerste weer boven te halen. Zo koud is dat water vandaag nu ook weer niet, want met een sterke zuidenwind klom het kwik bijna tot 20 graden.
Dat is al wel eens anders geweest: bij vriestemperaturen wordt er ook naar het kruis gedoken, maar ik heb al gezien dat dan lang niet altijd kandidaten te vinden zijn. En omdat tradities moeten worden gevolgd, heb ik ook al gezien dat de priester een financiele beloning beloofde, waardoor er meer Albanese dan Griekse kandidaten in het water sprongen.
En hoe ziet zo’n zegening der wateren er uit? Een beetje zoals hier onder:
Voor een ongelovige is het maar met moeite te volgen: volgens mijn onvolprezen Enkhuizer Almanak is het hier op 3 januari 2010 Epifanie, op 6 januari Driekoningen en op 10 januari de Doop van de Heer. Misschien doen de Grieken het gewoon wat efficiënter. 😉
Nee, grapje. Ik heb wat rondgegoogled. Wiki legt het ‘t duidelijkst uit: “Het feest ontstond in de vierde eeuw in het Oosters christendom en was oorspronkelijk bedoeld om de verschijning van de vleesgeworden Zoon van God op aarde te vieren (επιφάνεια, epiphaneia is Grieks voor ‘verschijning’). Daarbij werden de tekenen van Jezus’ goddelijkheid herdacht: de geboorte uit de Maagd Maria, het bezoek en de aanbidding van de Wijzen uit het Oosten, gebeurtenissen uit Jezus’ jeugd en de doop door Johannes de Doper.
De Kerk van de Latijnse ritus vierde de geboorte van Jezus echter steeds op 25 december. Met de overname van het feest van de epifanie op 6 januari door de Latijnse Kerk werd daarom alleen de aanbidding der wijzen herdacht, waarmee de bekendmaking van Christus aan de wereld wordt gevierd
Ik heb weer wat geleerd.;-) Ook over Driekoningen trouwens. Alle sites die ik bezocht haasten zich te melden dat er nergens in de Bijbel staat dat het om koningen ging. Magoi, staat er. Wijzen. Ook staat nergens dat het er drie waren. Gelukkig kwamen ze nog wel uit het Oosten, ben ik net helemaal voor het lapje gehouden.;-)
Trouwens, zou dat Griekse kruisduiken verband houden met onze nieuwjaarsduik?
Het is inderdaad erg verwarrend, @Tina. Ik heb gemerkt dat de Grieken er van uit gaan dat de Magi (Μάγοι) reeds bij de geboorte van Christus aanwezig waren, en dus niet later kwamen.
O ja, en morgen is het de naamdag van Ioannis – het is de feestdag van Johannes o Prodromos – de voorganger. Ik dacht altijd dat het op 6 januari werd gevierd, maar dat is dus niet het geval.
En epifanie wordt in het Grieks dan weer Theofanie genoemd…
Synaxes zijn altijd een dagje later.;-)
http://en.wikipedia.org/wiki/Synaxis
en alle kaikantzaroi zijn weg ,behalve die 3 van de Eu . zijn ze nog gisteren aangekomen in Athene.
op een of andere manier vind ik d Theofaneia kalanta de mooiste.
http://www.youtube.com/watch?v=KzkGnb8eyU0
@Tina K Noume: In alle orthodoxe Kerken is er een waterwijding op Theofanie, waarbij een kruis in het water wordt “gedoopt”. Enkel bij de Grieken wordt het kruis er daarna ingegooid. Dat gebeurt zelfs niet bij de Ethiopische en Eritrese orthodoxen, voor wie Theofanie (“Timkat”) na Pasen het belangrijkste feest is, hoewel jongeren er wel in het wijwater duiken (mooie foto’s op http://news.bbc.co.uk/2/shared/spl/hi/pop_ups/07/in_pictures_festival_of_timkat/html/7.stm ).
@Bruno: in tegenstelling tot wat in het westen algemeen geloofd wordt, is de datum van Kerstmis bepaald op basis van Pasen. Volgens het joodse geloof, is bij een volmaakt mens de sterfdag dezelfde als die van de verwekking. Christus stierf op 14 of 15 nisan volgens de oude joodse kalender, wat op een gegeven ogenblik gelijkgesteld is met 25 maart (van het jaar 33). 25 december is dan 9 maand later. In het oosten waren er nog data in gebruik, vooral 6 april (vh jaar 33), zodat velen er Kerstmis vierden op 6 januari. Het compromis was om het kerstfeest (met zowel de geboorte, 3 koningen als theofanie) te spreiden over 12 dagen tussen 25/12 en 6/1.
Meer info op http://www.bib-arch.org/e-features/christmas.asp en http://www.touchstonemag.com/archives/article.php?id=16-10-012-v
Dank Bertinos, voor deze interessante uitleg. Om eerlijk te zijn moest ik er wel een beetje om grinniken. Al dat gegoochel met data om een wonder te verklaren. Maar toch knap van Maria dat ze het klusje in exact negen maanden geklaard heeft. Niet een dagje minder of meer, nee precÃes negen maanden. Maar ja, na een Onbevlekte Ontvangenis is dat natuurlijk een wondertje van niks.;)
@Tina: de orthodoxe Kerk gelooft niet in de onbevlekte ontvangenis van Maria ( http://nl.wikipedia.org/wiki/Onbevlekte_ontvangenis) maar wel dat Maria maagd bleef na de geboorte van Christus. Wellicht wordt/werd Theofanie in het oosters christendom meer gevierd dan Kerstmis, omdat een geboorte niet zo uitzonderlijk is als een Goddelijke openbaring (Theofanie) 😉
Oei, dank je! Blijk ik toch heel mijn leven de begrippen Onbevlekte ontvangenis en Maagdelijke geboorte door elkaar te hebben gehaald! (Ik vond het altijd al zo’n plastische uitdrukking, dat ‘onbevlekt’.;-))
Maar ik zie het. Onbevlekte ontvangenis van Maria is een Katholiek dogma dat stelt dat Maria helemaal vrij is van erfzonden. En wel vanaf het moment dat zij zélf werd verwekt.
Dit staat echter nergens in de Bijbel, en daarom erkennen de Oosters-orthodoxen het dogma niet.
De blijvende maagdelijkheid van Maria wordt wel weer door beide kerken onderschreven, zo leerde ik vandaag ook.
Misschien weet jij het antwoord op deze vraag Bertinos: Panagia betekent toch ‘helemaal heilig’? Hoe zit het dan met die erfzonden, of hoeft dat elkaar niet te bijten?
@Tina, zelfs de islam aanvaardt de altijdmaagdelijkheid van Maria…
Panagia betekent idd “Alheilig”. De orthodoxen geloven dat Maria als “gewoon mens” geboren werd, aan de zonden weerstond, door haar eigen inspanningen. Zo bezien is de Onbevlekte Ontvangenis eigenlijk beledigend voor de Panagia 😉
PS: de orthodoxie heeft een andere visie op de erfzonde (eigenlijk “oerzonde”) dan het westers christendom, maar dat zou hier te ver leiden.
@Bertinos, allemaal heel interessant… De Onbevlekte Ontvangenis is overigens weer heel ‘in’ in Griekenland; het zou me niet verbazen als zo stilaan het aantal in-vitro bevruchtingen het aantal in-‘t echt-bevruchtingen overtreft.
@Hans: maar of het aantal maagdelijke geboortes daardoor toeneemt, weet ik nog zo niet 😀
De bevalling per keizesnee is toch zeer hoog hier te lande, maagdelijke geboorten zijn helemaal ‘in’.
@Flupke: een Griekse vriend verzekerde mij nochtans dat er geen Griekse maagden zijn die ouder zijn dan 16 jaar … maar da’s weer een ander thema, denk ik :-/
na 2010 jaar zelfs de orthodoxie slijt wat af!! maar er zijn zeker nog wat 16 jarigen griekse dames dat Parthena hun naam is.