Ik heb me altijd verbaasd over het gedrag van mijn schoonmoeder, wanneer ze op doktersbezoek gaat. Ze is gelukkig nog steeds in goede gezondheid en als de dokter dat bevestigt, dan wil ze hem steeds daarvoor bedanken. Elke keer probeert ze hem wat extra geld toe te stoppen, bovenop zijn normale doktersconsultatie. Ik vraag haar telkens of ze dat extra geld niet als een soort van fakelaki beschouwt, een steekpenning eigenlijk. Maar zo ziet ze het niet: het is een cadeautje om haar dankbaarheid te tonen.
Dit soort gedrag zit er diep in, zeker bij de oudere generaties. Je dankbaarheid tonen met geld, heeft geleid tot het systeem van fakelakia, zoals dat heel erg gangbaar is in de gezondheidssector. En het heeft zich ook verder uitgebreid naar andere sectoren van de Griekse maatschappij. Heel vaak wordt er van je een fakelaki gevraagd om een betere dienstverlening te krijgen, voornamelijk in de openbare sector, maar ook daarbuiten.
Een vergelijkbaar systeem is dat van de “grigorosimo” – een ‘zegeltje’ waardoor je sneller wordt geholpen in het doolhof van de Griekse bureaucratie, en waardoor je niet alle papieren hoeft voor te leggen, die vereist zijn.
Vele Grieken zijn dit systeem meer dan beu en proberen er ook iets aan te doen. Zo zijn er de cyberinitiatieven “Edosa fakelaki” (ik heb een fakelaki gegeven) en “Teleia kai pavla” (punt en streep, de Griekse uitdrukking voor ‘punt uit’), waar mensen anoniem kunnen getuigen dat ze smeergeld hebben gegeven. Anoniem inderdaad, want er schijnt nog wel een zekere schroom te bestaan om met naam en toenaam toe te geven dat je een fakelaki hebt gegeven.
Er is op dit moment een kleine verandering in de houding tegenover de fakelakia waar te nemen in de Griekse maatschappij. Maar dat leidt tot enige onduidelijkheid. Wat mijn schoonmoeder doet, is dat een fakelaki geven, of een cadeautje? Kan zoiets eigenlijk wel? Volgens de overheid moet het wel mogelijk zijn dat je een cadeautje geeft, en daarover is in maart een wet gestemd. Dat is pas nu aan het licht gekomen.
De wet maakt duidelijk wat vanaf nu moet worden begrepen als “uitdrukking van dankbaarheid”. Blijkbaar hoort het bankbriefje dat mijn schoonmoeder in de hand van haar dokter duwt, daar niet bij. Volgens een verklaring van het ministerie van Justitie gisteren, kunnen enkel boeken, pennen en andere symbolische cadeaus worden beschouwd als uitdrukking van dankbaarheid.
De wet is er gekomen na een wetsvoorstel van een parlementslid van DIMAR. Die wilde daarmee duidelijk maken dat iemand niet kan worden beschuldigd van het aannemen van smeergeld, wanneer het gaat om een cadeautje. De duidelijkheid is inderdaad wel nodig, want er staan heel wat banen in de openbare sector op de tocht. Wanneer bewezen kan worden dat een ambtenaar smeergeld heeft aangenomen, loopt die het risico dat hij zijn baan kwijtspeelt. Maar het aanvaarden van een cadeautje, kan natuurlijk geen reden zijn om iemand de laan uit te sturen.
Alleen: er is zo goed als nooit een ambtenaar beschuldigd voor het aannemen van smeergeld of een fakelaki. Het publiek wil het niet toegeven, en als de collega’s ook de lippen op elkaar houden, dan ziet het er niet naar uit dat zoiets zal veranderen. Ik ben overigens ook benieuwd of de wet het gedrag van mijn schoonmoeder zal beïnvloeden. Ik zie ze niet meteen een boek of een pen kopen.
Het gaat pas fout wanneer de hulpverlener zijn job begint af te stemmen op de “aanmoediging” die hij vooraf krijgt.
Een doos pralines voor het ziekenhuispersoneel dat je zo dankbaar bent, een paar flesjes wijn voor de mensen die voor je demente vader zorgen, dat geef je toch met veel plezier. Alleen, het mag geen verplichting zijn en de service mag er niet onder lijden.
Het is alleszinds beter dan een kaarsje te branden voor een somber stom-en-doof icoon.
Met andere woorden, het is ok wanneer het met plezier en dankbaarheid gegeven wordt, zonder enige verplichting. Zelfs voluit uitgesproken dankbaarheid kan soms volstaan.
Ja,het zit er diep in:dankbetuiging voor goede zorgen .Zoals Penimeni zegt:pralientjes,een flesje likeur,zelfgebakken pita!:),enz.Ik ken artsen die geen weg meer weten met de ikonen.
Zolang als het geen noodzaak wordt om goed bediend te worden is het genoegen groter voor de schenker.
Ik heb ook de indruk dat deze praktijken aan het verdwijnen zijn want 30jaar geleden kon je nergens terecht als er geen omslagje aan vast hing.
Een kadootje is prima, echter als het kadootje bepalend is voor het resultaat wordt het kwalijk. Nog kwalijker wordt het als dit vooraf al wordt vastgesteld. Als het kadootje geld betreft wordt de grens al helemaal onzichtbaar. Dat kan je dan maar beter voor zijn en alle schijn vermijden. Afschaffen en zelfs strafbaar stellen. Bovendien is het dan ook hartstikke helder voor zowel de dienstverlener als de dienstvrager. Overigens wordt je in Nederland in sommige bedrijven wel degelijk ontslagen als je een kadootje in natura, een flesje wijn of iets dergelijks, van een klant in ontvangst neemt zonder dit te melden aan het management. En dat klinkt natuurlijk heel raar maar het is ter bescherming van de werknemer zelf. Bij een eventueel later misverstand kan hij of zij nooit beschuldigd worden van omkoping. Het is toch wel heel lullig als je ontslagen wordt voor een flesje wijn, of niet soms.
dat is u mening over de ICONEN penimeni… voor de meeste Grieken is een “stomme” ICOON meer waard dan bv stomme belgische pralines waar je nog dik van word :)…of water met kleurstof wat ze hier in de benelux “wijn” noemen …
@europa,
Een stomme icoon is iets anders dan een stom en dove icoon. Als je die nuance niet begrijpt vermoed ik kwade wil en meer woorden maak ik daar niet aan vuil,vooraleer het weer tot ordinair gescheld komt.
maak niet uit hoe je dat bedoelt, nuance of weet ik veel wat… dat stom en dove staat me ook niet aan Teleia kai pavla gelijk hier boven staat
EUROPA,
Voila, een rasechte chrissi avgi in Belgie.
En dan wel ene tegen de plaatselijke Belgische autochtonen.
Europa, als allochtoon zou ik toch een lager toontje zingen.
Ga maar vlug terug naar je heimat zodat je niet langer teert op onze sociale voordelen die door de onzen gedurende jaren opgebouwd zijn.
Parasieten hoeven we niet.
Verderf onze Belgische maatschappij niet met je Balkaans profiteriaat.
@kaliopi, nog één keer zulk een reactie (ironisch bedoeld of niet), en ik blokkeer je. Er zijn andere manieren om te reageren tegen @Europa.
Bruno,
Als Vlaming ken je ongetwijfeld ons zeer veel beoefende kaatssport (was bijzonder populair wanneer we nog op college zaten), en wie kaatst moet de bal verwachten.
Beste EUROPA, je bent het kaatsspelletje begonnen, de stand is nu gelijkspel, en we stoppen er best mee.
@kaliopi, op deze blog wordt niet gekaatst. Dat mag je gerust op de speelplaats van je plaatselijke school gaan doen, nadat het vendelzwaaien is afgelopen. Ik ben het trollen en het kaatsen en het polariseren in de reacties meer dan beu, en ik ben ernstig aan het overwegen om geen commentaren meer toe te laten.
Moet verdorie elke post in dit soort kinderlijke gedoe eindigen?
Groot gelijk,Bruno ! De andere trouwe, stille lezers hebben geen boodschap aan dat gehakketak .Ok, iedereen heeft recht op een mening,maar je kan die ook op een fijnere manier uiten. We hoeven hier echt niet persoonlijk te worden. Het zou wel jammer zijn dat je door een paar mensen de commentaren achterwege zou laten die wel zinvol zijn.
Bruno,
gewoon IPadres en mailadres mee publiceren bij de commentaar: schelden met open vizier moet kunnen, schelden verstopt achter anonieme schuilnamen zijn idd andere sites voor
Als coördinator van zijn blog heeft Bruno genoeg gezond verstand om alles binnen de perken te houden en af en toe een bestraffend vingertje op te steken.
Zolang hij niet verleid wordt één bepaalde zienswijze te bevoordelen, is er weinig aan de hand.
Publiceren van emailadressen zou een stortvloed aan haatmail aan dat adres opleveren, veroorzaakt door nog anoniemere gefrustreerden.
Trouwens, je kan perfect een emailadres reserveren voor één doel en alle binnenkomende berichten automatisch deleten. Een ondoordacht plan dus.
Inderdaad @penimeni, ik ga hier geen mailadressen of IPs publiceren, dat kan ook weer niet de bedoeling zijn. Overigens corrigeert alles zichzelf wel een beetje, maar de laatste tijd leek alles zich wat te polariseren, en daar heb ik op de blog geen boodschap aan. Ik leef in een samenleving die meer en meer polariseert en dat volstaat wel voor mij.
Het probleem met het systematisch geven van geschenken is dat met de tijd het hele concept wordt uitgehold. Het wordt tot een verplichting en de oorspronkelijke goedbedoelde betekenis ervan verdampt. Zelf al heeft iemand vandaag nog eens een geschenk uit pure dankbaarheid, het gebaar zal door de ontvanger meestal niet naar waarde worden geschat. Een beetje zoals de cadeau-ellende met Kerstmis.