Gisteren hield de Kretenzische gemeenschap van Piraeus een traditioneel feest op het centrale plein van de havenstad. U kunt zich wellicht wel voorstellen hoe de avond ongeveer verliep: mantinades, lyra, Kretenzische muziek en dans, en uiteraard tsikoudia of raki.
Maar wat was eigenlijk de reden van het feest? Onze Kretenzische vrienden vierden de geboorte van Johannes de Doper, op 24 juni. Het feest wordt genoemd naar de heilige: Aghios Ioannis o Riganas. En dat wordt wel heel apart gevierd. Er werden namelijk vuren aangestoken, waar de durvers dan over heen springen. Vroeger gebeurde dat op elke straathoek, zelfs hier in Piraeus, zo vertelt mijn vrouw me. Het is een heel oud heidens gebruik, en dat is te merken aan het volgende. Op het vuur worden de meikransen gegooid. Die zijn nu toch helemaal verdord. En verder strooit men oregano op het vuur. Oregano in het Grieks is “rigani (ρίγανη)” en vandaar komt de naam Riganas. Sommigen maken een soort van borstels van dorre twijgen en thijm, en die borstels worden φροκάλια (frokalia) genoemd. De frokalia “vegen” het kwade oog weg en er wordt een spreuk gezegd: “weg met het oude slechte jaar, en welkom het goede nieuwe jaar”. Dit lijkt mij verdacht veel op een soort van zonnewende-viering.
Als verklaring voor deze gewoonte kreeg ik te horen dat het zou te maken hebben met het verbranden van ziektekiemen zoals pokken. Vroeger was er geen water en met het vuur en de kruiden, zouden de ziektekiemen worden gedood. Ik heb verder geen informatie kunnen vinden op het web, en 99% van de Grieken weten helaas ook niets meer over de rite van Aghios Ioannis o Riganas.