Afgelopen vrijdag werd bekend gemaakt welke middelbareschoolstudenten verder kunnen gaan studeren aan de Griekse openbare universiteiten en hogescholen. Dat gebeurt via de zogenaamde βάσεις, de graden die iemand moet behalen om toegelaten te worden tot bepaalde universiteiten of hogescholen..

Hoe werkt het systeem? De leerlingen van het laatste jaar in de middelbare school kunnen aan de zogenaamde Πανελλήνιες (Panhelleens examens) deelnemen. De resultaten van die examens bepalen waar ze nadien kunnen gaan studeren, als ze tenminste de minimaal vereiste punten (βάσεις) behalen. Maar niet enkel de resultaten op de Panhelleense examens zijn van belang: de resultaten van specifieke lessen in de 3 jaren van de lykeia (hoger middelbaar onderwijs) worden ook meegeteld.

Dit systeem zorgt voor redelijk veel druk op jongeren en om de slaagkansen te verhogen, sturen hun ouders hen heel vaak naar de frontistiria, de avondscholen. De lessen daar zijn niet bepaald gratis. Er wordt wel eens gezegd dat de frontistiria de gaten moeten opvullen van het openbaar onderwijs omdat er daar niet genoeg aan kwaliteit zou worden geleverd onder meer omdat leerkrachten niet gemotiveerd zouden zijn of te veel staken. Het is voer voor discussie, maar daar wil ik het hier nu niet over hebben.

Afgelopen schooljaar was erg moeilijk voor alle leerlingen in Griekenland. Heel wat onderwijs werd vanop afstand georganiseerd, met de nodige problemen. En de frontistiria bleven wegens corona het grootste deel van het schooljaar gesloten.

De regering heeft het verder voor de aspirerende studenten ook niet makkelijker gemaakt. Met als argument dat de kwaliteit van de universiteiten de hoogte in moet, heeft de minister van Onderwijs en Religieuze Zaken de «βάσεις» verhoogd. Resultaat: van de ongeveer 103.000 laatstejaars van de middelbare scholen die aan de Panhelleense examens hebben deelgenomen, hebben slechts ongeveer 63.000 een voldoende behaald om een plaats in de openbare universiteiten of hogescholen te bemachtigen. 40.000 hebben het dus niet gehaald en dat is een absoluut record.

In heel Griekenland waren ongeveer 79.000 studentenplaatsen beschikbaar in de verschillende universiteiten en hogescholen. Omdat er slechts 63.000 studenten zullen worden toegelaten, blijven dus ongeveer 16.000 plaatsen open.

Wat is daar het gevolg van? Dat een aantal afdelingen, faculteiten en universiteiten met een heel erg lage bezetting zullen werken dit schooljaar. Om een paar voorbeelden te geven: de afdeling fysica in Kavala had 201 plaatsen, maar er zijn slechts 11 studenten die toegelaten werden. De afdeling wiskunde in Samos had 305 plaatsen, maar er zijn slechts 5 studenten toegelaten. Voedingswetenschap Limnos: 106 plaatsen, 6 studenten toegelaten. Mijnbouw Kozani: 185 plaatsen, 3 toegelaten. Wiskunde Kastoria: 144 plaatsen, 6 toegelaten. Milieuwetenschappen Larissa: 113 plaatsen, 6 toegelaten. Wiskunde Iraklio: 168 plaatsen, 31 toegelaten. Architectuur Patras: 96 plaatsen, 37 toegelaten. Milieuwetenschappen Mytilini: 101 plaatsen, 5 toegelaten. Het zijn maar een paar voorbeelden.

Een extreem geval: de afdeling Architectonische Ingenieurs in Xanthi had 108 plaatsen vrij en er is niemand toegelaten. Nul. En wat die laatste afdeling betreft: architecturaal tekenen is een vak dat wordt ge-examineerd op de Panhelleense examens, maar dat niet langer in het openbaar onderwijs wordt onderwezen. Wel in de betalende frontistiria en privé hogescholen. Maar die bleven het afgelopen jaar gesloten wegens corona.

Critici zien in deze cijfers het bewijs dat deze regering er alles aan probeert te doen om het onderwijs te privatiseren. Gezien er zo weinig studenten zijn toegelaten, zullen afdelingen moeten worden samengevoegd wat betekent dat er onvermijdelijk sluitingen zullen volgen. En onderwijzend personeel zal zijn baan verliezen.

Het past perfect in een toespraak die premier Mitsotakis eind juni hield waarin hij zei dat het onderwijs zich moet afstemmen op de markt (waar hebben we dat nog gehoord). En vooral: «Δεν μπορούν και δεν πρέπει να πάνε όλοι στο πανεπιστήμιο. Υπάρχουν επαγγέλματα δημιουργικά». Vertaald: het kan niet en het hoeft niet dat iedereen aan de universiteit gaat studeren. Er zijn ook constructieve beroepen.

Natuurlijk staat het iedereen die geen panhelleens examens heeft afgelegd of niet is geslaagd, om zich in te schrijven in een van de talrijke privé-instituten die Griekenland kent. Met inschrijvingsgeld van om en bij de 10.000 euro kan je daar ook een diploma behalen. Neem nu de dochter van premier Mitsotakis, die niet deelgenomen heeft aan de Panhelleense examens. Die gaat studeren aan de universiteit van Yale in Boston. Dat was nieuws, want de premier ging haar dit weekend helpen om zich daar te vestigen. Past allemaal in het kader om hem na de verwoestende bosbranden van deze zomer in de regeringsvriendelijke media te portretteren als een liefdevolle vader.

Of neem nu minister van Investeringen en Economische Ontwikkeling Adonis Georgiadis, die er geen graten in zag om in een tweet reclame te maken voor een dergelijk instituut. Toegegeven, dat deed hij toen hij nog in de oppositie zat. Die heeft overigens zelf ook een privéschool waar Oudgrieks wordt onderwezen door onder meer zijn vrouw (die ooit heeft aangegeven dat ze een diploma had van de Alpine Universiteit in Zwitserland – een universiteit die bij mijn weten niet bestaat) en waar leerlingen worden onderwezen in de superioriteit van de Oude Grieken, en waar verder ook bevriende journalisten een graantje meepikken door “seminaries” te geven.

Niet toevallig sturen heel wat Griekse politici hun kinderen naar privéscholen. Wellicht is het diploma al bijna een zekerheid. Toen de zoon van voormalig premier Samaras door een lerares werd betrapt op spieken in de privéschool waar hij les volgde, werd ze daarvoor ontslagen.

En dat zijn dus de mensen die Griekenland gaan helpen om het niveau van het onderwijs op te krikken.