“Kardinaal Danneels doopt prins Emmanuel”, lees ik vandaag in de krant. En meteen moest ik denken aan het doopsel hier in in Griekenland. Gewoonlijk wacht men hier iets langer om een kind te dopen (het dutsje wordt dan ook in olie gedompeld), en pas tijdens het doopsel krijgt het zijn naam. Tot dan spreekt men het aan met “bebie” voor een jongetje of “beba” voor een meisje. Het kind wordt dus niet ingeschreven in de bevolkingsregisters met een naam. Nochtans is het meestal al van de geboorte geweten hoe men het zal noemen: zo goed als elk kind wordt hier naar de grootvader of grootmoeder genoemd. Dat beperkt natuurlijk enorm het aantal voornamen. Daarenboven zijn de meeste voornamen de namen van heiligen (en zoals ik al had gezegd: de orthodoxen hebben er daar heel wat minder van dan de katholieken). Het zal u al wel zijn opgevallen dat er hier zo veel Nikossen, Georgossen, Antonissen, Eleni’s, Kostassen, Maria’s en Katerina’s rondlopen. Een paar uitzonderingen krijgen een naam uit de oudheid: Agamemnon, Miltiades, Afroditi, Achilleas, Periklis, Melpomeni of Aris.
U kunt zich voorstellen dat het niet makkelijk is om te refereren aan vriend Nikos, als je toevallig 15 Nikossen kent. Een criterium om te onderscheiden, is dus nodig. De overheid gebruikt hiervoor de naam van de vader, die altijd op de identiteitskaart moet (wat er gebeurt als je geen vader hebt -wat hier heel zelden het geval is-, weet ik niet precies). Dus: je bent Nikos van Georgos Papadopoulos, zeg maar. In de omgang wordt dit criterium niet gebruikt. Tijdens gesprekken gebruikt men de familienaam om te onderscheiden. Niet iedereen kent namelijk de naam van de vader. Een kleine kanttekening: bij vrouwen verandert de familienaam lichtjes: Papadopoulos wordt Papadopoulou: de genitief dus. Ik heb al wel eens feministen hiertegen weten protesteren, omdat zij vinden dat dit het idee van bezit uitdrukt.
In Griekenland wordt veel belang gehecht aan de naamdag. Op die dag wordt de dood van de heilige herdacht, zoals eerder deze week Sint Nikolaas op 6 december. De naamdag is hier veel belangrijker dan de verjaardag, en wordt dan ook uitgebreid gevierd met zoetigheden, cadeautjes en tractaties. Het leuke van de naamdag is ook dat je samen viert met al je naamgenoten. En iedereen weet ook wanneer je dat viert (wat niet kan worden gezegd van een verjaardag).
Maar wat doen de Grieken die een naam uit de oudheid hebben? Voor hen is een speciale dag voorzien zodat ook zij kunnen worden gevierd. Zo blijft niemand in de kou staan.
En wat doe ik? Ik ben genoodzaakt om alleen mijn verjaardag te vieren, want er bestaat hier geen heilige Bruno. En men onthoudt dat hier omdat ik jarig ben op de naamdag van Dimitris.