De vraag waarom in Griekenland niet het einde van de oorlog wordt gevierd – “bevrijdingsdag”(NL) of “wapenstilstandsdag”(B) – werd al vaker gesteld. Nu was er een paar dagen geleden een uitzending van “Antithesiesâ€, het wekelijkse praatprogramma op Kriti-tv met moderator Giorgos Sahinis, en daar werden een paar interessante uitspraken gedaan. De uitzending ging over het Wehrmacht-archief, bestaande uit 162 microfilms, dat tussen 2005 en 2007 werd overgedragen door de VS aan de Griekse autoriteiten. Dit archief werd door de nazi’s zelf aangelegd en door de VS in beslag genomen na de oorlog. Het duurde acht jaar om alle microfilms te digitaliseren, te vertalen en te verwerken. Het materiaal werd nu vrijgegeven door het Ministerie van Defensie. De meeste Duitse archieven bevinden zich ondertussen nog altijd in Freiburg en in Berlijn. Dit Amerikaanse archief wordt nu door de Griekse regering aangewend als bewijslast om de Griekse vorderingen voor herstelbetalingen ten aanzien van Duitsland kracht bij te zetten.
Op een gegeven moment tijdens dit programma deed Manolis Glezos, ons allen bekend omdat hij als jonge snaak de nazi-vlag van de Akropolis naar beneden haalde, volgende uitspraak: “Wij zijn het enige volk dat het begin van de strijd herdenkt, niet de overwinning†– “H ÎναÏξη των αγώνων†zo drukte hij het uit – in het meervoud – want, zo zei hij, ook op 25 maart wordt het begin van de onafhankelijkheidsstrijd van Griekenland herdacht, niet het einde. Als we dit doortrekken, kunnen we misschien ook zeggen dat dit geldt voor de feestdag 17 november, omdat dan de opstand tegen de junta wordt herdacht, het einde van het kolonelsregime wordt niet gevierd. “Wat wij doen wanneer de strijd is afgelopen, is het resultaat analyseren en bestuderen”, zei Glezos, “en daar doen we goed aan”.
De bevrijding van Kreta werd op 10 mei 1945 ondertekend
Een andere invalshoek werd aangeboden door Sahinis: “Wanneer kwam er eigenlijk een einde aan de bezetting van Griekenland?†vroeg hij zich af. De steden Athene en Thessaloniki werden bevrijd in oktober 1944, maar de laatste Duitsers vertrokken pas uit Chania in juli 1945.
Konstantinos Mitsotakis samen met andere vrijgelaten gevangenen in Georgioupolis
De Duitsers hadden zich teruggetrokken op een gebied dat zich uitstrekte tot tientallen kilometers rondom Chania en wilden zich alleen overgeven aan de Engelsen, want ze hadden alle hoop op een veilige aftocht opgegeven na alle wreedheden die ze begaan hadden in Kreta. Op 31 maart 1945 werden de verzetsstrijders die op dat moment nog gevangen zaten in de gevangenis van Agia, uitgewisseld tegen Duitse krijgsgevangenen, op de grens van het bezette gebied in Georgioupolis. De bekende politicus Konstantinos Mitsotakis was een van hen.
Op 7 maart 1948 werden de Dodekanisa officieel teruggegeven aan Griekenland
Bovendien zouden de Dodekanisa een Brits protectoraat blijven tot 7 maart 1948, toen pas werden de eilanden officieel bij Griekenland ingelijfd.
In Athene ondertussen bleven de Engelse bevrijders rondhangen om de nationalisten te steunen. De eerste incidenten tussen nationalisten en communisten deden zich voor in december 1944 – de zogenaamde “Dekemvriana†– en zo werd Griekenland geleidelijk aan meegesleept in een bloedige burgeroorlog tegen het grotere decor van de Koude Oorlog. Veel reden om te vieren was er niet met andere woorden.
Glezos benadrukte tijdens de uitzending ook dat het niet alleen de soldaten waren die vochten, maar ook de burgers, de vrouwen, en iedereen die een wapen kon vastnemen, en dat het verzet er was vanaf de eerste dag. Het was deze dapperheid die Churchill bracht tot de gevleugelde uitspraak: “Hence we will not say that Greeks fight like heroes, but that heroes fight like Greeks”. Misschien moeten we in dit licht het “ochi’ van generaal Metaxas tegen het Italiaanse ultimatum op 28 oktober 1940 interpreteren. Metaxas met zijn totalitaire regime werd gehaat door velen, maar zijn beslissing werd goedgekeurd, gedragen en uitgevoerd door de bevolking. Metaxas zou trouwens niet letterlijk het woord “ochi†gebruikt hebben – hij zou gezegd hebben in het Frans: “Alors, c’est la guerre†– doch de volkslegende wil het zo. “Ochi†werd een woord met een grote symbolische betekenis en zo blijft het voortbestaan in de gedachten en harten van de Grieken.
Dank je wel voor deze interessante bijdrage van jouw hand Nadia!
Die extra informatie is idd erg interessant, ik hoop dat ik ze kan onthouden. En dat je hier ook de kretenzische invalshoek geeft vind ik extra leuk.
Al blijft het wel een feit dat het grote OXI het begin inluidde van jarenlange strijd en de daaruit voortvloeiende wrede burgeroorlog die ontelbaar veel leed heeft aangericht en ook vandaag nog de hele samenleving ontwricht… Ik blijf het merkwaardig vinden dat dit zo uitbundig gevierd wordt…
Ik wist niet dat Maaike Neuville heeft meegevochten tegen de nazi’s 😉
@Hans,verrassend en verheugend het als jouw standpunt te vernemen dat de gevolgen van de burgeroorlogen(het waren er drie) tot op de dag van vandaag in alle geledingen van de Griekse maatschappij doordenderen en ontwrichten. Ik dacht lang hier nogal alleen in te staan.
Dan de rol van de hierboven ten onrechte geroemde Winston Churchill vanaf ruim vóór dekemvriana, bij het op de verkeerde manier “bevrijde” Griekenland. Schrijf jij daar een stukje over(gezien je stijl en scope), of zal ik het doen(veel botter)?
Overigens Nadia hartelijk dan voor je boven staande stuk, dat toch wel een mooi algemeen overzicht geeft.
@Aleko, Churchill citeren of hem roemen, zijn twee verschillende dingen. Zijn buitenland-politiek was imperialistisch, met als voorbeeld de Dodekanisa, om maar iets te noemen. Maar wat betreft de Grieken had hij gelijk. Zij hebben gevochten als leeuwen en dat blijkt ook uit de vele verhalen van de vele nabestaanden en uit de slachtoffer-statistieken.
Engeland was uiteraard altijd al imperialistisch en niet alleen in Griekenland. De lofprijzingen van W.C. waren natuurlijk ook terecht, het verenigde volk vocht inderdaad als leeuwen tegen de nazi-terreur. Maar met het na-oorlogse Griekenland en de herinstallatie van de Koning als doelstelling ging die sigerenroker in de loop van 1944 dat dappere volk uit elkaar trekken en in twee soorten strijders verdelen en tegen elkaar ophitsen: zijn goeden tegen de slechten. De Koning en Griekenland voor het alles vercorrumpeerde vooroorlogse Engelse cliëntelisme behouden ,daar ging die eerste burgeroorlog om Dát is door W.C. op- en aangestookt. Engeland vertrok in de loop van 1946 en de Amerikanen namen Albion’s plaats over, dat het land in een bloedige 2de burgeroorlog achterliet tussen de partijen die jij net goed kent als ik. So much for Winston …
Een aanrader voor diegene die zich eens wil verdiepen in hoe het de Griekse bevolking is vergaan in de steden en dorpen tijden de bezetting . Een boek met cijfers namen en foto’s.
Ελληνικά ολοκαυτώματα 1940-1945
Δίκτυο ΜαÏÏ„Ï…Ïικών Πόλεων και ΧωÏιών της Ελλάδος ΠεÏιόδου 1940-1945
επιμÎλεια: Ευγενία ΚανελλοποÏλου
Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2010
414 σελ.
ISBN 978-960-14-2305-0
@Jef, dank voor deze inlichting. Het is interessant dat ook de archieven van de Wehrmacht zelf deze verhalen en getuigenissen lijken te bevestigen.
In april van dit jaar verspreidde het Ministerie van Defensie ook al een video met zeldzaam beeldmateriaal. Op de video zijn kinderen te zien die lijden aan ondervoeding en uitgehongerde volwassenen, slachtoffers van de grote hongersnood tijdens de nazi-bezetting. Hier is een link met de video: http://www.keeptalkinggreece.com/2015/04/10/wwii-reparations-rare-footage-from-greeces-occupation-by-the-nazis-video/
Volgens deze video verloor Griekenland 13% van zijn bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog, deels op het slagveld, maar het grootste deel waren burgers die stierven door honger en door de wreedheden van de nazi’s. 1700 dorpen werden platgebrand en hun inwoners vermoord, vaak werden ze geexecuteerd, maar sommigen kwamen op gruwelijke wijze om het leven bij wijze van vergelding of om informatie los te krijgen. Wellicht het meest bekend is de geschiedenis van de inwoners van Distomo (hier terug te vinden onder de titel “Een lied voor Argyrisâ€).
Over de wreedheden in het dorp Kali Sykia in Kreta, waar 12 vrouwen levend verbrand werden omdat ze hun mannen niet wilden verraden, werd een historische documentaire gemaakt die dit jaar getoond werd op het filmfestival van Thessaloniki. De documentaire is het bekijken waard maar misschien niet gemakkelijk te begrijpen voor iedereen omwille van het Kretenzisch dialect:
https://www.youtube.com/watch?v=NcNu79yuzns