Als een stembusgang de ultieme vertegenwoordiging is van een democratie, dan zit het in Griekenland wel goed snor. Alexis Tsipras heeft er voor gezorgd dat hij de Grieken 3 keer naar de stembus stuurde in 2015. Eerst veroorzaakte hij de parlementsverkiezingen van januari door de voorgestelde presidentskandidaat van ex-premier Samaras niet te steunen (waardoor een nieuw parlement moest worden samengeroepen). Vervolgens organiseerde hij een referendum in juli van datzelfde jaar waar hij een “nee” in een “ja” omtoverde, en na zijn buiteling in de zomer van 2015, riep hij prompt weer nieuwe parlementsverkiezingen uit in september. Om vervolgens een beleid te volgen dat al sinds 2010 in Brussel en Berlijn uitgestippeld is. Stembusgang of niet.

Er werden daardoor de voorbije jaren wel meer vragen gesteld bij het democratische proces in Griekenland. Wolfgang Schäuble vatte het mooi samen: Griekenland heeft een overeenkomst getekend en daar kun je niet van afwijken. Pacta sunt servanda, wisten de Romeinen al.

Vandaag tilt Griekenland de democratie naar een compleet nieuw niveau. Er wordt namelijk een verkiezingen georganiseerd voor de nieuwe voorzitter van een nieuwe centrum-linkse formatie. Welke centrum-linkse formatie? Dat weten we nog niet. Het is nog niet duidelijk hoe die er zal uit zien, noch hoe die zal heten. Er zijn al wel een paar voorstellen voor een nieuwe naam (vermoedelijk DISI – ΔΗΣΥ), maar niets is zeker. Vermoedelijk komen alle bestaande centrum-linkse partijen (PASOK, Dimar, Potami) onder de paraplu van de nieuwe formatie. Er wordt dus een voorzitter verkozen van iets wat nog niet bestaat. Faut le faire.

Afgaande op de berichtgeving in de Griekse media, is dit een groots gebeuren. De voorbije weken hebben alle kandidaten zich uitgebreid kunnen profileren en de journalisten hebben veel aandacht besteed aan hun campagnes. Het is de gemakkelijkste journalistiek: verslag brengen van wat een politicus zegt. Ondertussen wordt er in alle talen gezwegen over de aanslepende vluchtelingencrisis en over de gevolgen van de economische crisis. Maar dat is een ander verhaal.

Er zijn op televisie debatten geweest tussen de kandidaten, die door ongeveer 3% van de Grieken zouden zijn gevolgd. Niet echt een succes dus. De profilering is niet echt duidelijk. Centrum-links dus, en dat betekent vooral dat de nieuwe partij geen SYRIZA is, en geen Nea Dimokratia. Maar met negatieve definiëring kun je volgens mij nauwelijks volgelingen vinden.

Volgens de kandidaten zelf zouden er vandaag tienduizenden mensen aan de stembus worden verwacht. Als er geen eenduidige winnaar is (die 50% + 1 van de stemmen behaalt), dan wordt er volgende week zowaar een tweede ronde georganiseerd! Of er echt veel mensen zullen komen stemmen, zal vanavond blijken. Maar ik heb niet het gevoel dat hier ook maar 1 Griek van wakker ligt. Het lijkt er vooral op dat men op zoek is naar een nieuwe PASOK met een nieuwe Andreas Papandreou. Of dat zal lukken, moet nog blijken, maar een blik op de kandidaten doet vermoeden dat het allemaal een beetje lauw opgewarmde kost is.

Wie zijn de kandidaten voor de nieuwe centrum-linkse politieke formatie?

1. Fofi Gennimata: huidig voorzitster van PASOK, de partij die de zwaarste klappen heeft gekregen toen de crisis in Griekenland uitbarstte. Van de grootste politieke partij, is PASOK nu een onbetekenend klein partijtje geworden met een voorzitster die niet weet te begeesteren en een politiek discours hanteert dat niet naar vernieuwing verwijst (ze is niet de enige die in dit bedje ziek is). PASOK is een vies woord geworden: de partij is steeds met een andere naam naar de stembus getrokken in 2015. Critici vragen zich ondertussen af wat er met de schulden van 200 miljoen euro van PASOK zal gebeuren als de partij zou opgaan in de nieuwe formatie. Als de partij niet meer bestaat, worden de schulden dan kwijtgescholden?
2. Nikos Androulakis: zoon van hoogleraar een voormalig PASOK parlementslid Mimis Androulakis. Hij is de jongste van de kandidaten, en zetelt voor PASOK in het Europees parlement. Momenteel is hij politiek secretaris van de partij. Sommigen zien in hem een nieuw aanstormend politiek talent.
3. Georgos Kaminis: huidig burgemeester van Athene. Een advocaat die een tijdje ook de Griekse ombudsman was. Hij is op zich onafhankelijk maar krijgt wel de steun van PASOK. Hij is ondertussen aan zijn tweede ambtstermijn als burgemeester van Athene bezig. Kaminis heeft het niet gemakkelijk: er zijn nauwelijks fondsen om zijn gemeente te besturen en hij werd geconfronteerd met een toevloed vna vluchtelingen. Hij heeft de neiging verzoenende taal te spreken, iets wat je weinig ziet bij Griekse politici. In 2016 was hij de derde beste burgemeester ter wereld (de Belg Bart Somers stond op de eerste plaats). For what it’s worth.
4. Stavros Theodorakis: huidig voorzitter van het piepkleine partijtje Potami. Theodorakis was journalist voor zenders en kranten die in handen waren van oligarchen die nauw aanleunden bij PASOK. Toen hij een paar jaar geleden besloot een partij op te richten, werd her en der beweerd dat hij een instrument was van diezelfde oligarchen, in de hoop om hun greep op de Griekse politiek te behouden. Dit was het moment waarop SYRIZA als oppositiepartij aan het groeien was. Potami kwam in het parlement zonder enige politiek programma: dat zou er later wel komen, aldus Theodorakis. Het was ook niet meteen duidelijk aan welke zijde van het politieke spectrum de partij zich bevond. Die verwarring zorgde er voor dat Guy Verhofstadt in Stavros Theodorakis de toekomst van de Griekse politiek zag. Nu blijkt dat Potami een centrum-linkse partij zou zijn. De Griekse kiezer heeft al een tijdje afgehaakt, en ook de parlementsleden van Potami zien geen toekomst in hun partij. De voorbije jaren is de helft van de zetelende parlementsleden opgestapt.
5. Yiannis Ragkousis: voormalig minister van Binnenlandse Zaken onder Georgos Papandreou. Hij was minister van e-governance en zou Griekenland de 21ste eeuw in schoppen. Het is niet meteen gebeurd. Opvallend: Ragkousis liep af en toe buiten de partijpolitieke lijntjes.
6. Yiannis Maniatis: PASOK politicus die nog minister was in de regering van Georgos Papandreou. Hij is landbouwingenieur en universiteitsprofessor. Zijn bekendste wapenfeit is dat hij Griekenland openstelde voor ontginning van zijn bodemrijkdom.
7. Dimitris Tziotis is geen politicus maar heeft alles met politiek te maken. Als communicatiespecialist steunde hij SYRIZA in 2014. Hij heeft nog voor Georgos Papandreou gewerkt en was adviseur van Olga Kefaloyianni, lid van een politieke dynastie binnen Nea Dimokratia. Tziotis ziet nu zijn kans om binnen centrum-links aan de slag te gaan. Of hij enige politieke overtuiging heeft, is moeilijk na te gaan, maar te betwijfelen op basis van zijn parcours. Hij beweert wel dat hij geen parlementslid of minister wil worden. Zeer ongewoon in het Griekse politieke landschap.
8. Apostolos Pontas is lid van een politieke partij die vooral uitblinkt in het onbekend zijn. EDEM staat voor Vereniging van Democratische Nationale Hervorming. Een hervormer dus. Een woord waar de Grieken allergisch aan zijn geworden, want “hervormingen” hebben gezorgd voor een nooit geziene langdurige hoge werkloosheid, een toenamen van de schuldgraad, en een vermindering van de lonen.
9. Konstatinos Gatsios is een nobele onbekende. Hij is universiteitsprofessor en rector van de Economische Universiteit van Athene. De man beweert dat hij ideeën heeft om Griekenland uit de crisis te halen. Dat hebben we van anderen nog gehoord.