Naar meer dan een maand van lock-down (1.008 uren, om precies te zijn), gaat Griekenland morgen naar een nieuwe fase, waarbij een aantal van de beperkende maatregelen zal worden opgeheven. Tot en met vandaag mochten mensen enkel de deur uit met een speciaal papier dat ze konden vinden op een specificieke website, of na het sturen van een SMS met een code (van 1 tot 6), naam en adres naar het nummer 13033. Het motto was wekenlang: Μένουμε σπίτι – we blijven thuis (ik ga nu niet verder in op het feit dat er een grote toename van huiselijk geweld was).

Was het de vroege lock-down die er voor gezorgd heeft dat het dodental van COVID-19 laag is in Griekenland? Tot op dit moment (zondag 3 mei 2020), telt Griekenland 2.626 officiële besmetting, en 144 doden. Toegegeven, er zijn maar weinig klinische test uitgevoerd. Maar voor elke besmetting is er wel contactonderzoek geweest, en op die manier heeft men bijvoorbeeld dorpen, nederzettingen en ook vluchtelingenkampen telkens voor 14 dagen in quarantaine gezet om te vermijden dat het virus uitbreiding kon nemen. En die aanpak lijkt gewerkt te hebben.

Onwaarschijnlijk hoe de Grieken zich aan de regels hebben gehouden: er is nauwelijks carnaval gevierd, optochten en samenkomsten voor de nationale feestdag waren er niet, en niemand mocht naar de dorpen reizen om daar Pasen te vieren. En ook 1 mei werd niet gevierd, hoewel de communistische vakbond PAME een symbolische, indrukwekkende actie hield op het Syntagmaplein, waar iedereen maskers droeg en de minimum-afstand van 1,5 meter in acht nam. Pasen zal officieel worden gevierd op 16 mei, en de Dag van de Arbeid zal worden gevierd op 9 mei.

Wat zeker goed heeft gewerkt, is de crisiscommunicatie. De voorbij weken werden we dagelijks op de hoogte gehouden van de stand van zaken om 18u. Dan kwamen viroloog Sotiris Tsiodras (de voorzitter van de corona task force) en vice minister van Burgerbescherming Nikos Chardalias een stand van zaken opmaken. Tsiodras gaf de cijfers, legde de mensen uit hoe belangrijk het is om handen te wassen, afstand te houden, onze grootouders niet te bezoeken. Hij legde regelmatig emotie in zijn verslag. Na hem volgde dan steeds Chardalias, die de vermanende vinger opstak en de Grieken zei wat ze wel en niet mochten doen. Het was een beetje een routine good cop – bad cop, en het werkte. Het leverde Chardalias de bijnaam Nick Hard op, hoewel dat ook enigszins was gebaseerd op zijn Instagram account.

De lock-down is morgen dus voorbij, en de teugels mogen weer wat worden gevierd. Afgelopen week stelde Griekse premier Mitsotakis een plan voor hoe de maatregelen geleidelijk aan zullen worden afgevlakt in een Powerpoint presentatie van 19 slides (u vindt ze hier onder).

In het kort komt het er op neer dat we weer buiten mogen zonder papier of SMS, dat we er moeten op letten dat we regelmatig de handen wassen, afstand houden, en mondmaskers gaan dragen. Het motto luidt niet langer Μένουμε Σπίτι, maar Μένουμε Ασφαλείς – we houden het veilig. De drie principes zouden duidelijk moeten zijn in het logo dat u bovenaan deze post ziet staan.

Zoals Tsiodras al had gezegd, kunnen we niet in lock-down blijven tot er een vaccin is ontdekt tegen COVID-19. Maar we moeten natuurlijk wel waakzaam blijven. De volgende fase betekent wel dat er mogelijk meer besmettingen gaan komen en misschien zelfs meer doden gaan vallen. Toen Tsiodras dat op de dagelijkse persconferenties zei, werd het stil in menige Griekse huiskamer.

Maar goed: wat gaat er vanaf morgen veranderen? Er is weer vrij verkeer binnen de zelfde prefectuur. Uitzondering: je mag niet naar een ander eiland, zelfs als dat in dezelfde prefectuur ligt, tenzij daar een heel goede reden voor is (gezondheidsredenen, werk, …).

Je mag weer vrij gaan sporten in open lucht, maar je mag niet met meer dan 10 personen tegelijk zijn. Ook mag je weer recreatief gaan zwemmen (heb ik meerdere mensen de voorbije dagen toch zien doen), maar dat mag niet op georganiseerde stranden (dus wel op stranden waar geen strandstoelen staan).

En je mag weer naar de kerk! De Griekse priesters waren niet blij de voorbije weken dat de gelovigen niet naar de kerk mochten. Communie was niet toegestaan. De Griekse communie bestaat er in dat de hele parochie miswijn drinkt van hetzelfde lepeltje, iets wat volgende vele gelovigen geen virussen kan overdragen, want in het lepeltje zit Christus hemzelf. In eerste instantie mag je de kerk binnen voor persoonlijke verering, wat dus betekent dat er nog geen misvieringen zijn. Want ook hier geldt een beperking van 10 mensen.

Een aantal winkels gaat ook weer open. Het gaat om boekenwinkels, opticiens, winkels die sportartikelen verkopen, bloemenwinkels en kwekerijen. Geen grote winkels en zeker nog geen shopping malls. Dat zal voor een volgende fase zijn. En er mag maar een beperkt aantal mensen tegelijk in de zaak.

Kapperszaken en schoonheidssalons gaan ook weer open, maar je mag er enkel naartoe na afspraak. En de zaken moeten er voor zorgen dat er voldoende afstand tussen de klanten is (we spreken van 2 meter). Sportcentra in open lucht mogen ook weer open, en zaken die kledij en schoenen repareren (een soort van winkels dat sinds de economische crisis meer en meer in het straatbeeld is verschenen) eveneens.

Tenslotte gaan de keuringscentra voor auto’s ook weer open. De voorbije weken waren er nauwelijks auto’s in het straatbeeld te zien, maar dat zou vanaf morgen wel eens kunnen veranderen.

Tenslotte nog iets over het gebruik van mondmaskers (het derde tekeningetje in het logo bovenaan). Het was niet helemaal duidelijk wanneer we dat dienen te dragen, dus hier wat meer uitleg. Burgers wordt aangeraden een mondmasker te dragen in gesloten ruimtes met meerder mensen. En een mondmasker is verplicht in een taxi (slechts 1 klant per rit), in het openbaar vervoer en in liften. Ook moet je een mondmasker dragen in een ziekenhuis, in een dokterspraktijk en in medische centra. Wie betrapt wordt op het niet dragen van een mondmasker, krijgt een boete van 150 euro. In supermarkten is het dragen van een mondmasker niet verplicht voor de klanten, maar wel voor het personeel (je zal maar 8 uur aan een stuk een mondmasker dragen).

Een duidelijk overzicht (weliswaar in het Grieks) waar het gebruik van mondmaskers verplicht is, staat hieronder.

De openingen van een aantal winkels morgen, is slechts een eerste fase. Vanaf 11 mei volgt er een nieuwe fase, waarin de leerlingen van het laatste jaar van de middelbare school weer les zullen krijgen. Zij dienen zich namelijk voor te bereiden op de eindexamens die hen toegang zullen geven tot de universiteit.

En op 18 mei gaan de andere klassen van de middelbare school weer open. Maar ik zal in een volgende post de precieze maatregelen bespreken die gelden op 11 en 18 mei.

O ja, ik weet niet of en wanneer de hotels weer open zullen gaan en of er weer vluchten naar Griekenland komen. De wens van de minister van toerisme is dat er weer toerisme is vanaf juli, maar dat lijkt me vooral wishful thinking. Toerisme biedt ook weer stof voor een andere blogpost.

Hieronder, zoals ik al gezegd had, de powerpoint presentatie die de roadmap moet tonen hoe we de volgende weken langzaam weer naar buiten gaan komen. Normaliteit noem ik het niet, want we gaan niet terug naar de normaliteit. We gaan moeten leven met COVID-19 en dat zal er voor zorgen dat een aantal dingen niet langer vanzelfsprekend zijn.