Een paar weken geleden ontmoette ik een groep Vlaamse leerkrachten van een school uit het Leuvense, en de eerste vraag die ze me stelden was uiteraard hoe het zat met de kwaliteit van de Griekse onderwijs. Ik kan daar moeilijk positief op antwoorden, zeker als ik denk aan het middelbare schoolsysteem in het openbare onderwijs. De overheid bepaalt welke schoolboeken dienen te worden gebruikt (en bepalen ook welk bedrijf die mag toeleveren) en het systeem is er op gericht om leerlingen die boeken bijna uit het hoofd te laten leren.

Maar dat is alles natuurlijk al wel langer bekend. Sinds de crisis zijn er nog een heel aantal andere factoren bij gekomen die laten zien dat het systeem op instorten staat. Zo was er de trojka verordening dat er geen nieuwe ambtenaren meer mochten worden aangenomen. Tijdens de jaren van de crisis mocht er slechts 1 ambtenaar worden aangenomen voor 5 ambtenaren die vertrokken. Uiteraard kozen de Griekse politici er voor om iemand een gunst te verlenen en mensen aan te nemen in de ministeries, en zeker niet in de scholen (leerkrachten zijn ook ambtenaren, die overigens meer dan 10 jaar geleden 2 maandlonen hebben moeten inleveren en die sindsdien geen cent opslag hebben gekregen).

Ook de infrastructuur laat te wensen over. Bijna dagelijks komen er berichten voorbij in de Griekse media van plafonds of pleisterwerk dat in de scholen naar beneden is gekomen. Er is budget om allerlei interactieve schermen aan te kopen, tablets te voorzien en nog allerlei digitale snufjes aan te bieden, maar als de scholen uit elkaar vallen heb je daar wellicht weinig aan.

U bent wellicht ook vertrouwd met het concept van niet vast aangestelde leerkrachten die les moeten gaan geven in dat deel van het land waar er behoefte is. En die dus naar de uithoeken van het land worden gestuurd, waar ze van hun schamel loon (776 euro netto) nog eens huur moeten betalen. Als ze de pech hebben om in een toeristisch gebied les te gaan geven, dan bestaat de kans dat ze geen huisvesting vinden en dat ze ofwel in hun auto moeten slapen (als ze die al hebben) of in een of ander leegstaand gebouw of schuur van de plaatselijke overheid.

De nieuwe minister van onderwijs heeft dit schooljaar beslist dat er te weinig leerlingen per klas zijn, zeker als je het vergelijkt met Nederland (waarom hij Griekenland met Nederland, een dichtbevolkt land, wil vergelijken is me een raadsel). Als resultaat heeft hij beslist dat scholen moeten fusioneren. Dat zorgt er dan weer voor dat leerlingen plots kilometers verder moeten gaan pendelen, en de last komt meestal op de schouders van de ouders terecht die meer geld voor dure benzine moeten voorzien om hun kinderen naar een school te brengen. Maar Kyriakos Pierrakakis, de bevoegde minister, is wel zo goed geweest om een plafond te zetten op het aantal leerlingen per klas. Met als gevolg dat er leerlingen in bepaalde delen van het land compleet uit de boot zijn gevallen en niet naar school konden omdat de quota in de klassen waren bereikt.

Het geweld in de scholen neemt ondertussen ook steeds meer toe (gisteren kwam het tot een steekincident tussen 2 leerlingen in de school waar mijn vrouw les geeft). Er is enorm veel agressie bij de jongeren, en de regering heeft daar wat op gevonden. Een app. Daarop kunnen de leerlingen aangeven dat ze het slachtoffer zijn van bullying. Alleen mogen ze hun mobiele telefoon niet mee in de klas nemen, anders worden ze voor een dag van school gestuurd. Premier Mitsotakis vertelde 2 weken geleden al glunderend dat er door zijn strenge beleid op die manier meer dan 6000 leerlingen al een keer voor een dag van school waren gestuurd.

Maar wat die agressie betreft: er wordt weinig onderzoek gedaan naar de oorzaak er van. Ik ben geen socioloog, maar ik zal een gok wagen. Kinderen in de middelbare school, van 15 jaar oud zeg maar, hebben in hun leven enkel crisis gekend. Want wie gelooft dat de crisis voor de gemiddelde Griek voorbij is, die heeft niet goed gezien wat er in dit land aan de hand is. Mensen komen niet meer rond, er is veel ruzie in gezinnen door de voortdurende financiele tekorten. Familieleden zijn ook vaak naar het buitenland getrokken om daar hun geluk te gaan beproeven (wie gelooft dat de brain drain voorbij is, heeft weer niet goed gezien). Armoede is agressie. En Griekse kinderen hebben er veel mee te maken gehad.

Zet daar dan verder ook nog eens een steeds ouder wordend leerkrachtencorps in het middelbare onderwijs bij omdat er geen nieuw personeel wordt aangeworven, en je ziet dat die zeker geen band meer hebben met de leerlingen. In augustus 2024 telde Griekenland 66.445 vast aangestelde leerkrachten in dat middelbare onderwijs.

• Daarvan zijn er 13.033 (dus ongeveer 20%) boven de 60 jaar.
• 44.100 leerkrachten zijn tussen de 50 en 59 jaar oud. Goed voor meer dan 66%.
• 17.904 leerkrachten zijn tussen de 40 en 49 jaar oud (27%)
• 4.325 leerkrachten zijn tussen de 30 en 39 jaar oud (6,5%)
• 118 leerkrachten zijn jonger dan 30.

Vele leerkrachten hebben niet de vereiste digitale kennis om leerlingen een degelijke basis bij te brengen en zijn nauwelijks bijgeschoold. Laat staan dat ze voldoende geld hebben om zich een computer aan te schaffen… Door de structurele hervormingen van de trojka, moeten leerkrachten ook tot hun 67ste werken. De leerkracht lichamelijk onderwijs in de school van mijn vrouw vraagt zich af hoe hij dat gaat klaren….