Aan het eind van het jaar blikken heel wat media terug op het voorbije jaar. The Financial Times blikte een paar weken geleden terug op de Griekse economie, in een artikel met de titel “The astonishing succes of Eurozone bailouts”.
Ik wist even niet wat ik las: de hele bailout van Griekenland is een succes? Voor wie dan? De Duitse en Franse banken zijn gered, maar de Grieken? FT maakt het al snel duidelijk.
Het artikel begint met het feit dat de kosten om op de financiële markten te lenen voor Frankrijk ondertussen hoger liggen dan voor Griekenland. Niet dat Frankrijk direct in de problemen zal komen om die kosten terug te betalen, maar het artikel gaat compleet voorbij aan het feit dat de kosten voor Griekenland zijn gezakt omdat de Europese Centrale Bank de Griekse staatsbligaties opkoopt, of dat de veiligheidsregels flink versoepelt zijn voor Griekenland. Met andere woorden: het heeft gewoon geen zin om Griekenland met een ander land te vergelijken.
De FT jubelt het feit toe dat de Griekse economie veel sneller groeite dan het gemiddelde van de Eurozone, en dat Griekenland daarbij ook nog eens een primair surplus op de begroting heeft. Nergens wordt vermeld dat Alexis Tsipras Griekenland vastgeklonken heeft aan dat primair surplus tot 2060, en dat het dus een voorwaarde is van de Europese partners om de steun te krijgen die in 2015 is beloofd. En volgens de schrijver van het artikel is Griekenland daarom ontsnapt aan de permanente bezuinigingspolitiek en aan de voorspelling van Varoufakis van grote armoede onder de Griekse bevolking. Echt waar?
Nergens wordt gezegd hoe dat primaire surplus er komt. Voornamelijk door heel veel belastingen (en laat u niet in de luren leggen door de ronkende aankondigingen van Mitsotakis over belastingverlaging: die is er niet voor de lagere klassen). De BTW op basisproducten wordt niet verlaagd, de inflatie schiet de hoogte in door kartelpraktijken op de Griekse markt en de daaruit volgende prijsstijgingen leiden tot meer inkomsten via belastingen. Maar dat is prima om dat primair surplus te behalen.
Een en ander heeft geleid tot een daling in de koopkracht voor de Grieken, die nu de laagste Koopkracht Standaard hebben in de EU. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat, en dit artikel van Euronews beschrijft het in detail.
Verder zingt de auteur van de FT het lof over het feit dat Griekenland heel veel energie opwekt uit hernieuwbare bronnen. En dat terwijl de elektriciteitsprijzen voor de Grieken 20% hoger liggen dan het EU-gemiddelde.
Nog meer goed nieuws! Er is een groei in tewerkstelling! Inderdaad ligt de werkloosheidsgraad gevoelig lager dan tijdens de crisis, maar het is nog maar de vraag hoe goed die jobs betalen. En gezien de toename van de levensduurte, moeten meer en meer Grieken 2 tot 3 jobs tegelijk nemen om de eindjes aan elkaar te knopen.
Oh ja, en de Griekse economie groeit sneller dan de Duitse. Dat zou veelbetekenend moeten zijn, maar is het dat ook? De Griekse economie staat nog steeds niet op het niveau van voor de economische cxrisis, 15 jaar geleden. Om nog maar te zwijgen van de schuldgraad (nu rond de 160% van het BNP), die nog steeds hoger ligt dan op het moment dat de hulp van de trojka diende te worden ingeroepen in 2010.
Wat is de sleutel van het zogenaamde succes van Griekenland? Lage loonkosten, en het feit dat het land bijkbaar heel attractief is voor buitenlandse investeringen, voornamelijk dan in vastgoed. Waardoor de prijzen van woningen zo ongelofelijk de pan uit swingen dat Grieken nauwelijks nog betaalbare huizen kunnen vinden. Door de huisuitzettingen (11.000 alleen al in 2024) en het feit dat mensen zich geen woning meer kunnen veroorloven, is het percentage Grieken dat eigenaar is van een eigen woning gedaald van 85% (voor de crisis) tot 61%.
Om dan die hele bailout te verkopen als een succes, is voor mij een voorbeeld van hypocrisie, of van moedwillig de ogen sluiten voor de situatie van de gemiddelde Griek. Griekenland staat op dit moment op een kruispunt van 4 crisissen. De economische crisis, die nog steeds niet voorbij is; de vluchtelingencrisis met de opvangcentra die boven capaciteit zitten (niemand die er een bericht over schrijft); een demografische crisis waarbij nog steeds veel Grieken het land verlaten, en waarbij de bevolking aan het verouderen is; en tenslotte een klimaatcrisis die zorgt voor ondraaglijk warme zomers met de daarbij horende natuurrampen (verergerd door het feit dat er geen investeringen zijn gedaan in infrastructuur om die veranderingen te kunnen indijken).
Het zal wellicht de taak zijn van een econoom om optimistisch te zijn, maar dat optimisme kan ik echt niet delen hier op de drempel naar 2025.