We kennen allemaal de Arabische en de Romeinse cijfers, maar wist u dat er ook Griekse cijfers bestaan? Ik werd voor het eerst mee geconfronteerd in de lift van een wat ouder gebouw. In plaats van de cijfers, om de verdiepingen aan te geven, stonden er letters: Α’ – Î’’ – Γ’ enz.
Ik dacht: “dit is eenvoudig: je volgt gewoon het Griekse alfabet en je zet een apostrof na de letter”. Maar het Griekse alfabet heeft maar 24 letters! Wat doe je dus met de rest? Mijn aanvankelijke redenering klopte dus niet, en dat werd me al duidelijk in een lift van een gebouw met 6 verdiepingen (normaal gezien gaat het niet hoger in Athene, wegens strenge voorschriften i.v.m. aardbevingen, maar dat is een ander verhaal). De zesde letter van het Griekse alfabet is de Ζ (zèta), maar er stond in de plaats ΣΤ’ (spreek uit als “stigma”).
Ik stond nooit verder stil bij de kwestie, want de Griekse cijfers worden zeer uitzonderlijk gebruikt in de dagelijkse omgang. Tot Benedictus de 16de in het nieuws kwam 2 weken geleden.
ΒενÎδικτος ΙΣΤ’ zag ik in de krant. Ik ben één en ander gaan opzoeken, en vond al gauw een logica. De cijfers van 1 tot 10 beginnen bij Α,α (alfa) en eindigen bij Ι,ι (iota – want die stigma komt er tussen). Daarna worden de tientallen met de Ι aangegeven, gevolgd door weer de eerste 10 letters. Vanaf 20 wordt de Κ (kappa) gebruikt, vanaf 30 de Λ (lambda) en ga zo maar door.
Met die logica in mijn hoofd, dacht ik dat 90 wel gewoon de Ρ,Ï (rho) zou zijn, maar dat bleek niet te kloppen. Voor 90 wordt namelijk de Oudgriekse letter
gebruikt, en de Ρ,Ï is 100.
Goed, ik stel mijn logica bij en ik kan tellen tot 899: ω
θ’ (het ziet er niet uit, met die afbeelding er tussen, maar kom. Omega is de laatste letter van het Griekse alfabet, dus er moet iets worden verzonnen. Krijgen we weer een speciaal teken, dit keer voor het nummer 900 (bent u er nog?):
Dit is de Oudgriekse letter san.
Ik kan weer verder tot 1000, maar dan zit ik weer vast. Wat heeft men daar op gevonden? Vanaf 1000 worden de letters voorafgegaan door een komma. 1000 is dus ,Α en 1001 ,ΑΑ’.
U zult ondertussen wel hebben begrepen dat niemand deze notatie eigenlijk gebruikt. Wenst u er zich toch een tijdje mee te amuseren, dan kan ik u deze link aanbevelen: u kunt er Arabische cijfers in Griekse cijfers omzetten. Ik moet wel zeggen dat men een ander symbool voor 90 hanteert dan hetgene ik hier heb gebruikt.