De brug van Arta
Over de bezienswaardigheden rond Syvota heb ik het in de vorige post genoeg gehad. Onderweg hebben we echter nog een paar dingen gezien, die het vermelden waard zijn. Zo is er de brug van Arta. Arta is een middelgrote provinciestad in het zuiden van de Epirus-streek, en de “brug van Arta” is een begrip in het Grieks.
De brug is kwestie is een stenen constructie, zoals we er wel meerdere zien in de streek. 4 grote bogen overspannen de rivier Arachtos, die in de lente flink kan zwellen door het smeltwater uit de bergen van Epirus.
De brug doet me een beetje denken aan de brug van Avignon – die in het Frans ook een begrip is. Het is niet geheel duidelijk wanneer de brug gebouwd is, maar de meesten lijken het er over eens te zijn dat het rond 1605 was. Er is een Grieks volkslied dat vermeldt dat men overdag aan de brug bouwde, maar dat ‘s nachts alles weer instortte. Een vogel met een menselijke stem, zou de architect hebben ingefluisterd dat die zijn vrouw moest offeren. De vrouw werd in de fundamenten ingemetseld en sindsdien bleef de brug staan.
De legende zou te maken hebben met het feit dat het Turkse leger de Arachtos-rivier wilde oversteken. Heel wat Grieken dachten een extra cent bij te verdienen door hun diensten aan te bieden en een brug te bouwen. Toen ze echter vernamen dat de Turken op strafexpeditie waren, waren ze niet meer zo happig. En braken ze ‘s nachts dus het werk af dat ze overdag hadden verricht. Ze probeerden de Turken er van te overtuigen dat de brug behekst was. De bevelhebber van de Turken nam toen de architect en zijn vrouw gevangen en dreigde hen om te brengen als de brug niet werd afgewerkt.
De brug van Arta
Wat er ook van zij, de brug van Arta is in het Grieks synoniem geworden voor een werk van lange adem, iets dat niet af geraakt. Een beetje zoals de processie van Echternach, zoals we dat in het Vlaams kennen.
Er gaat een gerucht dat men bij een restauratie effectief op een menselijk skelet gestoten is, maar ik vermoed dat dat een stadslegende is.
Interessante legende @Bruno! En hoe wordt dat dan precies in het Grieks gezegd?
@Roosje, ‘t is eigenlijk een soort van volkslied (een ballade). Ben je er klaar voor? Hier komt ie!
Της ΆÏτας το ΓιοφÏÏι
ΣαÏάντα Ï€Îντε μάστοÏοι κι εξήντα μαθητάδες
γιοφÏÏι εθεμÎλιωναν στης ΆÏτας το ποτάμι.
ΟλημεÏίς το χτίζανε, το βÏάδυ εγκÏεμιζόταν.
ΜοιÏιολογοÏν οι μάστοÏοι και κλαιν οι μαθητάδες:
“Αλοίμονο στοÏÏ‚ κόπους μας, κÏίμα στις δοÏλεψÎÏ‚ μας,
ολημεÏίς να χτίζουμε το βÏάδυ να γκÏεμιÎται.”
Πουλάκι εδιάβη κι Îκατσε αντίκÏÏ… στό ποτάμι,
δεν εκελάηδε σαν πουλί, μηδΠσαν χηλιδόνι,
παÏά εκελάηδε κι Îλεγε ανθÏωπινή λαλίτσα:
“Αν δε στοιχειώσετε άνθÏωπο, γιοφÏÏι δε στεÏιώνει,
και μη στοιχειώσετε οÏφανό, μη ξÎνο, μη διαβάτη,
παÏά του Ï€ÏωτομάστοÏα την όμοÏφη γυναίκα,
που ÎÏχεται αÏγά Ï„’ Î±Ï€Î¿Ï„Î±Ï‡Ï ÎºÎ±Î¹ πάÏωÏα το γιόμα.”
Τ’ άκουσ’ ο Ï€ÏωτομάστοÏας και του θανάτου Ï€Îφτει.
Πιάνει, μηνάει της λυγεÏής με το πουλί Ï„’ αηδόνι:
ΑÏγά ντυθεί, αÏγά αλλαχτεί, αÏγά να πάει το γιόμα,
αÏγά να πάει και να διαβεί της ΆÏτας το γιοφÏÏι.
Και το πουλι παÏάκουσε κι αλλιώς επήγε κι είπε:
“ΓοÏγά ντÏσου, γοÏγά άλλαξε, γοÏγά να πας το γιόμα,
γοÏγά να πας και να διαβείς της ΆÏτας το γιοφÏÏι.”
Îα τηνε κι εξαναφανεν από την άσπÏην στÏάτα.
Την είδ’ ο Ï€ÏωτομάστοÏας, Ïαγίζεται η καÏδιά του.
Από μακÏιά τους χαιÏετά κι από κοντά τους λÎει:
“Γειά σας, χαÏά σας, μάστοÏοι και σεις οι μαθητάδες,
μα τι Îχει ο Ï€ÏωτομάστοÏας και είναι βαÏγιομισμÎνος;
“Το δαχτυλίδι το ‘πεσε στην Ï€Ïώτη την καμάÏα,
και ποιός να μπει, και ποιός να βγει, το δαχτυλίδι νά ‘βÏει;”
“ΜάστοÏα, μην πικÏαίνεσαι κι εγώ να πά σ’ το φÎÏω,
εγώ να μπω, κι εγώ να βγω, το δαχτυλίδι νά ‘βÏω.”
ΜηδΠκαλά εκατÎβηκε, μηδΠστη μÎση επήγε,
“ΤÏάβα, καλΠμ’ τον άλυσο, Ï„Ïάβα την αλυσίδα
τι όλον τον κόσμο ανάγειÏα και τίποτες δεν ήβÏα.”
Ένας πηχάει με το μυστÏί κι άλλος με τον ασβÎστη,
παίÏνει κι ο Ï€ÏωτομάστοÏας και Ïίχνει μÎγα λίθο.
“Αλίμονο στη μοίÏα μας, κÏίμα στο Ïιζικό μας!
ΤÏεις αδελφάδες ήμαστε, κι οι Ï„Ïεις κακογÏαμμÎνες,
η μια ‘χτισε το ΔοÏναβη, κι η άλλη τον ΑφÏάτη
κι εγώ η πλιό στεÏνότεÏη της ΆÏτας το γιοφÏÏι.
Ως Ï„ÏÎμει το καÏυόφυλλο, να Ï„ÏÎμει το γιοφÏÏι,
κι ως Ï€Îφτουν τα δεντÏόφυλλα, να Ï€Îφτουν οι διαβάτες.”
“ΚόÏη, το λόγον άλλαξε κι άλλη κατάÏα δώσε,
πο ‘χεις μονάκÏιβο αδελφό, μη λάχει και πεÏάσει.”
Κι αυτή το λόγον άλλαζε κι άλλη κατάÏα δίνει:
“Αν Ï„ÏÎμουν Ï„’ άγÏια βουνά, να Ï„ÏÎμει το γιοφÏÏι,
κι αν Ï€Îφτουν Ï„’ άγÏια πουλιά, να Ï€Îφτουν οι διαβάτες,
τί Îχω αδελφό στην ξενιτιά, μη λάχει και πεÏάσει.
Wów @Bruno! *_* Ik had wel gelezen dat er een volkslied over bestond (3de paragraaf), maar dacht dat “de brug van Arta†tegenwoordig ook als uitdrukking of gezegde werd gebruikt in de spreektaal (afgeleid uit de laatste paragraaf). Maar dat is dan blijkbaar niet het geval. Toch heel erg bedankt hoor!
Ah, toch wel @Roosje. Je zou iets kunnen zeggen in de trand van:
Σε σÏγχÏονο «γιοφÏÏι της ΑÏτας» εξελίσσεται το σχÎδιο…
Je zou kunnen zeggen dat het voor heel wat Griekse werken zou kunnen worden gebruikt 😉
Ha, zeg dat wel! 😉
En wordt het regulier gebruikt in de gesproken taal of is het eerder een uitdrukking die in de geschreven taal voorkomt?
Was het verhaal van Ismail Kadere’s ‘To gefiri me treis kamares’ niet geinspireerd op die legende ?