Globalisering humaniseren

Bruno

Naar aanleiding van de economische crisis in Griekenland is het misschien niet slecht om eens even stil te staan bij het beleid dat alle economieën stuurt in de hele wereld. Het mag duidelijk zijn: we leven in een kapitalistische maatschappij, die hoe langer hoe meer geglobaliseerd wordt. Globalisering betekent dat mensen en producten van over de hele wereld tegenover elkaar worden uitgespeeld. Als de arbeid te duur is in een bepaald deel van de wereld, dan trekt een bedrijf gewoon naar een ander deel van de wereld waar het goedkoper is. Om in een dergelijk systeem te overleven, moet je bijzonder concurrentieel zijn. Griekenland is totaal niet klaar om in een dergelijk systeem te overleven. Loonkost is hier erg duur (niet zozeer vanwege de lonen) en producten zijn te duur (waardoor we hier groenten uit China en Argentinië in de supermarktrekken zien liggen, omdat die -zelfs met transportkosten meegerekend- goedkoper zijn dan de Griekse producten). Ik wil hier verder niet veel op in gaan, het is een complexe materie en ik ben geen econoom. En ja, Griekenland is natuurlijk voor een groot deel verantwoordelijk voor de huidige situatie – het is niet enkel een kwestie van een obsceen economisch model.

Het systeem is hard, bijzonder hard. Het is een systeem van zij die hebben en zij die niets hebben. Zij die hebben, vergaren alsmaar meer. Zij die niets hebben, verliezen alsmaar meer. Je hoeft geen specialist te zijn om te zien dat een dergelijk systeem de kloof tussen rijk en arm alsmaar groter maakt. En je hoeft ook geen specialist te zijn om te zien dat de rijken flink profiteren van crisissen zoals die in Griekenland.

Premier Papandreou ging vorige week een beetje praten in Noorwegen over globalisering en over de toekomst van centrum links na de crisis. In zijn boodschap stond centraal dat hij globalisering wil humaniseren – menselijk maken, dus. Als je te maken hebt met een dergelijk hard systeem, lijkt me dat een contradictio in terminis.

Binnen dit kader heb ik nog eens een keer het boek “Het Lugano Rapport” van Susan George ter hand genomen. Dit boek geeft een beschrijving hoe de dynamiek van het gloabliserend kapitalisme werkt. Premisse is dat we op deze wereld met te veel zijn om het systeem in stand te kunnen houden, dus moeten er maatregelen worden genomen om de bevolkingsaantallen in te dijken. Dat kan niet gebeuren op hitleriaanse wijze (dat kost trouwens te veel). Het klinkt een beetje als science fiction, maar dat is het niet. Indien u het boek nog niet gelezen heeft, kan ik het u ten zeerste aanraden: het is hier online te lezen. Het is geschreven eind jaren 90, maar is nog steeds erg actueel.

Toen ik het een paar jaar geleden dit boek voor het eerst las, was het nog steeds een ver-van-mijn-bed boek, maar ondertussen is het IMF in dit land nadrukkelijk aanwezig, en het boek beschrijft wat er meestal gebeurt in landen waar zoiets gebeurt. Het belooft weinig goeds voor de toekomst.

Goed om deze intelligente vrouw even aan het woord te laten:

Pin0Print0

18 thoughts on “Globalisering humaniseren”

  1. @ Bruno, globalisering hefet op zich niets te maken met ‘hard kapitalisme’ – in principe komt globalisering (of internationale vrije handel) iedereen ten goede; dat is een economische wet, nl die van het ‘comparatief voordeel’: door verschillen in de landen zijn sommige landen ‘comparatief’ (relatief) beter uitgerust om product A te maken en andere landen om product B te maken; ieder land gaat dan zijn gespecialiseerd product maken en uitwisselen met de anderen; uiteindelijk is er een totale meerproductie die iedereen ten goede komt; het is dit principe dat aan de basis ligt van de EU, de WHO etc… en zoveel extra welvaart heeft gebracht op zo weinig tijd; Bijvoorbeeld Stel:

    1 Belg kan per jaar twee bouzoukis maken of 5 kg frieten
    1 Griek kan per jaar 10 bouzoukis maken of 5 kg frieten.
    In absolute termen heeft Griekenland geen handel nodig, want het is minstens even efficient in zowel frieten als bouzoukis. Maar als ieder land specialiseert in wat het ‘comparatief’ beter is, en dan gaat ruilen, zijn beide landen beter af: Belgie is comparatief beter in frieten (2,5 kg frieten per bouzouki tegenover 1/2 kg frieten per bouzouki), en Griekenland in Bouzoukis; stel dat een half miljoen Grieken bouzouki’s maken en een half miljoen maakt frieten, en in Belgie hetzelfde, dan hebben we 5 miljoen + 1 miljoen bouzoukis en 2,5 miljoen + 2,5 miljoen kg frieten; maar als er van de 1 miljoen Grieken 800000 zijn die enkel bouzoukis maken, hebben we 8 miljoen bouzoukis en als de andere 200000 frieten bakken, hebben we ook nog 1 miljoen kilo frieten, en als dan ook 1 miljoen Belgen enkel frieten maken, dan hebben we 5 miljoen kilogram frieten. Dus in totaal 6 miljoen kilo frieten en 8 miljoen bouzokis: meer van alles: door dan te ruilen wordt iedereen beter.

    Het sociaal drama komt er als een land de welvaart niet goed verdeelt of verkwist. In landen als Brazilie, Indie, China etc… (en ook wel een beetje GR), wordt de welvaart niet verdeeld en is er dus veel armoede (maar ook veel rijkdom). In andere landen, vooral Europa, wordt de welvaart wel verdeeld via het sociale zekerheidssysteem, en is er dus minder armoede en een kleinere kloof, en ook minder steenrijken; dat is een politieke keuze maar heeft niets met de globalisering te maken. Humanistische globalisering is dus perfect mogelijk, en het is de basiskeuze van de Europese sociaaldemocratie sinds WO II.
    Probleem met GR is dat het niet mee is met de moderene Europese economieen en dus moeite heeft haar comparatief voordeel uit te spelen, en een tweede probleem dat de welvaart die gecreeerd wordt, slecht verdeeld en verkwist wordt.

  2. @Hans.Prima verhaal, maar wel met een realiteit van 20 jaar geleden.Helaas!
    Europa en rest van de wereld(alleen Z.Amerika geeft wat hoop)is in een hoog tempo aan het verkapitaliseren,verrechtsen en populiseren.

    België heeft dan geen regering,Nederland heeft er een met programma “waar heel rechts Nederland z’n vingers bij af kan likken”(premier Rutte).En het beangstigende is dat in alle peilingen een zeer ruime en steeds toenemende meerderheid van de Nederlandse kiezers zich hier heel gelukkig bij voelt.

    Jouw bovengenoemde systeem wordt nu en in de komende jaren met de grond gelijk gemaakt.Geld en steeds meer geld, dus macht,is al een merite op zichzelf geworden.Iedereen die niet zo hard mee kan graaien wordt al gauw als loser weggezet.

    Als je nog eens een tegengeluidje probeert te
    maken word je met een grijns – onder acclamatie van de omstanders – probleemloos weggezet met zeer gewilde termen als: “Oh, maar dat is van links,
    je bent een linksmens,dat is een hobby van de linkse kerk,dat is gelukkig voorbij”.En dan is de discussie klaar!De “rechtsmens” wint op alle fronten.De scheiding tussen arm en rijk wordt iedere dag groter.

    De idealistische globalisering is op sterven na dood,met een paar landen als uitzondering nog.
    Het gaat niet goed aflopen met deze prachtige Globe.Ach arm Nederland,Belgie,EU en de rest.
    En Griekenland gaat als eerste naar de haaien.En daar hebben we het hier terecht aldoor over.

    Acharm Nederland,

  3. Het is wel erg hier, maar twee keer Acharm Nederland was toch niet de bedoeling.

  4. Fantastische link. Zou moeten gerbuikt worden in een les, misschien doe ik dat ook wel …

  5. @Hans, je theorie klopt wel voor de markt van producten en diensten (die ondertussen ook is geglobaliseerd). Maar we weten ondertussen allemaal wel dat die markt nog weinig belang heeft: het gaat nu om de financiële markt. En die volgt de jouw logica niet. Die volgt een logica die je terugvindt in casino’s. En de financiële markt is zo mogelijk nog globaler dan de markt van producten en diensten. Dat Griekenland niet mee is met de moderne Europese economieën, is een open deur intrappen. Dat is ook de reden waarom het land er niet in slaagt om de klappen te verwerken die de financiële markt uitdeelt en waarom de economie hier nu wel volledig plat ligt (terwijl in Ierland nog wel een en ander blijft draaien).

    Zelf ben ik het eens met @Martin, het is een realiteit van 20 jaar geleden.

  6. @Bruno,Martin Hopman,
    Zie Financial Times van 29 mei :”Greece set for severe bail-out conditions”.
    Troika eist internationale tussenkomst voor innen Griekse belastingen en privatiseringen.
    Niets kan blijkbaar nog zonder globalisering.

  7. @Bruno en @Martin: dat er een verrechtsing etc is, is zeker waar, maar dat is een politieke keuze, geen gevolg van de globalisering. Men zou bv een tobintaks kunnen invoeren, een belasting op interbancaire transacties, en die gebruiken om ik zeg maar iets de pensioenen te betalen. Dat men dat niet doet, is een keuze van de politici (en dus onrechtstreeks van ons allemaal), en niet van de markt. We willen toch niet terug naar de tijd van voor de EU? Vrije handel heeft zoveel welvaart gebracht. En dat veronderstelt een vrije kapitaalmarkt – de excessen moeten er natuurlijk uit via controle en taksen, dat is waarschijnlijk wat Papandreou bedoelde met ‘humanitair globalisme’. Ik denk dat het echt behoorlijk fout zou zijn om dan maar terug te gaan naar ‘ieder land voor zichzelf’…

    (al is dat wat de meerderheid van de Grieken willen, dat heb ik meer dan een jaar geleden al geschreven: de Grieken willen terug naar de drachme, al lang voor het ‘Mnimonio’; de drachme staat voor het idee van een Griekenland dat al lang niet meer bestaat, misschien zelfs nooit bestaan heeft… het Griekenland van het dorp, de kafeneio, de verse schapenkaas, van ‘ellada elladitsa mou’, een ongecompliceerd, eenvoudig, gelukkig leven, bergen en zee, blauw en wit, de orthodoxie, de giagia, de geur van oregano en lavendel, dikke kindjes met bolle wangen onder de platanen; de 21ste eeuw is te ingewikkeld voor de Grieken, te veeleisend, te snel – er zijn nu dan ook veel reactionaire krachten aan het werk om daarop in te spelen: zowel extreemlinks als extreemrechts, en ook de ‘diepe PASOK’, waarvan een journalist onlangs terecht zei dat ze liever een dorre, arme socialistische staat hebben dan hun macht verliezen; met de drachme is er geen enkele barriere meer tegen de albanisering van het land… – en dat zou zo jammer zijn voor al die duizenden die nu op Syntagma staan te hopen voor iest beters; laten we hopen dat ze niet misleid worden).

  8. Zeer interessante theorieën met een grote grond van waarheid ! Ik juich elke theorie toe die ook in de praktijk effectief werkt (en die het liefst direct toepasbaar is) en die het heil van de mens en onze aardbol tot doel heeft.

    Maar daar wringt nu net het schoentje : het kapitalistisch systeem heeft zijn plafond bereikt en begint nu ook in West-Europa zijn grote , lelijke kantjes te tonen.

    De staat , onze politici (onze vertegenwoordigers die zouden moeten opkomen voor onze belangen) zijn meelopers en narren geworden (dat hebben ze voor een groot deel aan zichzelf te danken).
    Mens en milieu zijn vogelvrij verklaard.
    Banken die in de kapitalistische maatschappij regulerend en verantwoordelijk zouden moeten optreden , zijn volledig ontspoord en sleuren de staten , die hun torenhoge schulden afwentelen op de belastingbetalers , met zich mee.

    Van Athene tot Amman , van Brussel tot Beijing , overal zit men naar een werkbaar maatschappijmodel te zoeken omdat onze huidige modellen en systemen niet meer werkbaar zijn in onze geglobaliseerde wereld met een bevolking die alsmaar (o.a. door het internet) slimmer en beter geïnformeerd is.

    Ik vrees , net als @Martin Hopman , dat Hellas als eerste naar de haaien zal gaan. Omdat de graaicultuur er de spuigaten uitloopt en omdat de banken en de financiële wereld (Gordon Sachs) er echt misdadig te werk is gegaan. Maar ik weet wel zeker , als dat gebeurt , dat er vele andere landen meegesleurd zullen worden. Ook in Washington en China volgt men de Europese crisis met argusogen.

    Bij mijn raadpleging van allerlei artikels over de Eurocrisis ben ik al heel wat namen van denktanken tegengekomen die hun licht laten schijnen op de economische en financiële wereld. Denkers die zich toespitsen op de sociale gevolgen en die met nieuwe , werkbare , sociaal-economische modellen buiten de lijntjes durven kleuren , durven in deze historische , cruciale tijden , hun stem blijkbaar niet laten horen.
    ‘It’s the economy , stupid’ is al wat je te horen krijgt tegenwoordig. Sinds wanneer is de mens uitgevonden voor de economie en is het niet andersom ?

    ‘Homo homini lupus est’ , om het met een ‘De Weverke’ uit te drukken. Om dit fenomeen tegen te gaan hebben we een staat en samenlevingssystemen nodig. In Griekenland dreigen alle systemen uit elkaar te vallen.
    Hopelijk slaagt er iemand dringend in de samenleving te beschermen want anders zijn we binnenkort toe aan een nieuwe (rechtse)dictatuur , vrees ik.

    Ik ben niet ‘gehinderd’ door enige theoretische kennis of universitaire diploma’s en zoals ooit eerder vermeld heb ik nogal veel fantasie , maar als ik zoals Elytis al rokend naar de zee zit te staren , is het dat wat die zee mij influistert.

    PS. Ik vind het ook schandalig dat de internationale pers zo weinig aandacht schenkt aan het Griekse , geweldloze maar massale protest. Volgens mij laten de Europese machthebbers misschien hun invloed op de pers gelden omdat ze bang zijn zelf in anarchie te belanden. Of omdat het nu eenmaal niet ‘bon ton’ is om nu ook eens een verhaal te vertellen waarin de Grieken er wél goed uitkomen , dat kan ook natuurlijk.

  9. @Bruno,
    GLOBalisering is een WERELD-marktgegeven.
    Net zoals in de sportwereld haalt de sterkste het.
    Op korte termijn zouden aldus, in Europa, de verschillen tussen rijk en arm groter worden.
    Op middellange termijn zouden de BRICS-landen zich versterken en Europa zou verzwakken.
    Zou…
    Wanneer begint de economische oorlog?

  10. We hebben het hier inderdaad over een WERELDPROBLEEM.Dus in wezen over het handelen van de USA, dat tot nu toe hun structurele overbestedings-catastrophe aardig over de wereld heeft weten te globaliseren.Maar dat houdt een keer op.Reeds in mei 2009 kopieerde ik het volgende artikeltje.Het wordt met de dag realistischer.Ik sla hierbij de crisis in Griekenland en Europa maar even over.Die is in wezen minor en slechts volger in de USA-meltdown.

    “Bailout Bubble is de ultieme zeepbel”
    “Dit is de moeder aller zeepbellen, en wanneer hij klapt”, waarschuwt Gerard Celente, directeur van The Trends Research Institute, “zal er een einde komen aan de cyclus van zeepbellen die de economische activiteit in de ontwikkelde wereld heeft gekarakteriseerd.”

    Moeder aller zeepbellen
    “De grootste financiële zeepbel wordt voor ons aller ogen opgeblazen”, aldus Celente. “De media, Washington en Wall Street kunnen of willen de zeepbel niet zo noemen, maar beschrijven de enorme uitgaven van de overheid aan reddingspakketten, prikkels, opkopingen en overnames als noodmaatregelen die een zeer beschadigde economie moeten redden.”

    Zeepbel
    “Deze terminologie is econo-jargon,” zegt Celente. “Zoals je marteling ook ‘ondervraging met geavanceerde technieken’ kunt noemen. Washington is de grootste zeepbel ooit aan het opblazen: de ‘Bailout Bubble’. Deze is veel groter dan de Dot.com- en onroerend goed-zeepbellen, die vooral speculanten, investeerders en financiers troffen. Hoe verwoestend de gevolgen van het uiteenspatten van deze bellen voor de werkgelegenheid, spaartegoeden en productiviteit ook waren, de structuur van de Free Market Capitalist bleef intact. Maar wanneer de ‘Bailout Bubble’ uiteenspat, wordt het systeem meegesleurd.”

    Het economische stelsel van de Verenigde Staten is geherstructureerd. Het federale interventionistische beleid heeft gezorgd dat de overheid aandelen, uitvoerende machten en managementcontrole kreeg over voorheen particuliere bedrijven. Om deze opkopingen, reddingen en prikkels te financieren – in plaats van failliete bedrijven, banken en makelaardijen failliet laten gaan – zijn biljoenen dollars geïnjecteerd in de getroffen economie.

    Fantoomdollars

    Fantoomdollars die, gedrukt uit het niets en ondersteund door niets, niets produceren, definiëren de ‘Bailout Bubble’. Evenals de andere zeepbellen zal ook deze uiteenspatten. Maar anders dan bij de Dot.com- en onroerend goed-zeepbellen zal noch de president, noch de Federal Reserve de fiscale of monetaire middelen hebben om nog een zeepbel op te blazen.

    Wanneer er geen enorme economische zeepbellen meer opgeblazen kunnen worden, zullen ze zich richten op grotere doelwitten. “Gezien het patroon van overheden om grote fouten in kolossale fouten te veranderen, is het de klassieke trend om, wanneer de rest faalt, een oorlog te beginnen”, observeert Celente.

    Onheilspellend

    Omdat de ‘Bailout Bubble’ nooit zeepbel wordt genoemd of als zodanig wordt herkend, zal het plotselinge uiteenspatten ervan zorgen voor chaos. Paniekerige burgers zullen het alibi van Washington/Wall Street/de media accepteren dat de schuld van deze ramp weghaalt bij de beleidsmakers en neerlegt bij een zondebok.

    “Op dit moment voorzien we geen oorlog. Maar de trends zijn onheilspellend,” concludeerde Celente. “We kunnen niet precies het moment aanwijzen waarop de ‘Bailout Bubble’ uiteen zal spatten, maar we zijn er zeker van dat het gaat gebeuren. Wanneer het gebeurt, kan er dus een grote oorlog volgen.”

  11. @Martin Hopman,
    Jouw prachtige column getuigt van een grondig inzicht. Zeer duidelijk verwoord.

  12. de film ‘zeitgeist’ is een UITERST boeiende documentaire/film die je zeker moet zien als je wilt meepraten over de globalisering.

    Zeitgeist: Moving Forward is het derde deel in de documentaire reeks waarvan de eerst twee delen gezamenlijk meer dan 150 miljoen keer bekeken werden en hiermee een nieuw record vestigden als meest bekeken internet documentaires in de geschiedenis.

    De film zal gegarandeerd je blik op het verleden, heden en de toekomst voorgoed veranderen!

    http://www.zeitgeistmovingforward.nl/

  14. @Martin Hopman
    Laat ik me vandaag maar weer even aan de ouzo wagen. Bedankt voor je erg verhelderende maar ook onheilspellende bijdrage!

  15. @Sakis: Zeitgeist toch maar met wat zout nemen hoor! Ik ben beginnen kijken naar een stuk waar het over het oude Egypte ging, maar daar werden zoveel onjuistheden en fouten opgedist, dat ik blauw werd van ergernis. Als je ziet dat “historisch besef” in de scholen systematisch werd afgebouwd, moet het niet verbazen dat die klinkende nonsens er als zoete koek ingaan. Hoe wil men dan trouwens leren uit het verleden? Of belangrijker: fouten uit het verleden voorkomen?! En Sisyfus, hij rolde voort.

  16. ik denk dat Martin stiekem naar Mimis Androulakis luister iedere vrijdag ochtend.

  17. ik zou dat best willen @tzimis. maar ‘k weet niet hoe!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *