Op de dag dat Gouden Dageraad haar versie van de Griekse geschiedenis gaat onderwijzen, wordt in de tweede stad van Griekenland de slachting op de Joden in de stad herdacht.
Thessaloniki heeft eeuwenlang een grote gemeenschap Sephardische Joden gehad, voornamelijk Joden uit Spanje dus, die daar door de Spaanse Inquisitie werden verjaagd. De Joodse gemeenschap zorgde er mee voor dat Thessaloniki een redelijk bloeiende stad was. Tot in de 20ste eeuw. Heel veel Joden uit de stad werden door de nazi’s opgepakt en naar Auschwitz gevoerd. Niemand is terug gekomen.
Dat is ondertussen 70 jaar geleden. De stad Thessaloniki houdt een herdenking dit weekend en de activiteiten beginnen vandaag. Meer informatie op de site van de stad zelf. De slogan van de herdenking is “Nooit meer. Thessaloniki – Auschwitz: 70 jaar na het vertrek van de eerste trein”. Het zou misschien geen slecht idee zijn om schoolkinderen eens naar die herdenking te sturen.
Bruno,afschuwelijk en indrukwekkend deze reportage.
Mijn vraag aan jou is,doen ze in Griekenland ook iets aan de herdenking tweede wereldoorlog op lagere en middelbare scholen zoals hier in Nederland.Hier in het Friesland weet ik dat de kinderen 1 keer per jaar naar Westerbork gaan en ook vanaf de basisschool onderwijs krijgen over deze vreselijke oorlog.
Groet Margaritha
Voor zover ik weet niet, Margaritha. Het is een beetje vreemd: Griekenland herdenkt dat het mee in de Tweede Wereldoorlog werd gezogen (op 28 oktober – tijdens Ochi-dag), maar ik heb nog geen herdenking geweten van het einde van een oorlog. Er wordt natuurlijk wel les gegeven over de beestachtigheden die de nazi’s hier uitgehaald hebben, maar er zijn geen pedagogische uitstappen. Heel veel Grieken weten trouwens ook niet eens dat Thessaloniki vroeger een rijke Joodse gemeenschap had.
Ook in Athene zijn nog Joodse sporen, maar bijna niemand weet er van.
Je zou kunnen zeggen dat er iets schort in het onderwijs, maar daarover hebben we het hier al gehad.
wij weten wat ,niet alles. Iakovos Kampanelis heeft een prachtig gedicht geschreven, en ik weet dat Eam Elas heeft de joodse volk gewaarschuwd en gevraagd mee te komen naar de bergen om ze te beschermen.dat prachtig gedicht heeft hij uit zijn eigen ervaringen geschreven , zelf gearresteerd en van 43 tot 45 in Mauthaussen gezeten. ik ken deze al jaren, en deze heeft mij geleid, vele jaren geleden zelf te gaan kijken in Mautahaussen.
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=details&song_id=6168
Bruno,
Ik lees jouw artikelen met graagte. Ben het vrijwel altijd met je eens.Ik woon bijna 12 jaar in Griekenland. Nu echter ben ik het niet met je eens. Schoolkinderen naar een herdenking sturen opzich heeft m.i. geen waarde. Wat wel waarde heeft is geschiedenisles van niveau op school. Daar ontbreekt het zeer aan hier.
@Hans, ik zeg niet dat ze kinderen naar een herdenking moeten sturen. Maar als je in het onderwijs aan het begin van de oorlog meer aandacht hecht dan aan het eind, dan krijg je toch wel een beetje een verwrongen beeld, niet? En god nee, we hebben zeker geen nood aan een herdenking met marcherende scholieren in een uniform.
Bruno, ik lees je blog nog niet zo lang,maar ik vind hier een schat aan informatie. Ook al ben ik het Grieks maar ten dele machtig, de beelden van de reportage waren duidelijk genoeg.En ik lees dat vele Grieken geen weet meer hebben van een vroeger e aanwezigheid van Joden in hun land, vooral in Thessaloniki. Dan schort er wellicht iets aan het ‘collectief geheugen’, het onderwijs etc, maar blijkbaar was dit al voorwerp van vroeger debat.En sporen van Joodse aanwezigheid in Griekenland moeten toch talrijk zijn. Onlangs nog zag ik een foto van een oude inscriptie met een Joodse kandelaar, op een rots op Syros.
Er zijn inderdaad over heel Griekenland nog getuigen van de Joodse aanwezigheid. En er zijn natuurlijk nog steeds Joden in Griekenland (ik tel er 2 in mijn vriendenkring), maar het is maar een fractie van wat het ooit is geweest.
In de Witte Toren in Thessaloniki (permanente tentoonstelling) is een verdieping gewijd aan de Joodse aanwezigheid. Ook de toeristische dienst heeft wel hier en daar aandacht voor Joodse overblijfselen/monumenten in de stad. Overigens elke noemenswaardige (post-)Byzantijnse handelsstad had een Joodse buurt. Die van Kastoria bijvoorbeeld is nog steeds mooi geconserveerd.
@Lina: Syros had vroeger ook een bloeiende, invloedrijke en gerespecteerde joodse gemeenschap.
Het joodse verleden van Griekenland is inderdaad erg weinig gekend. Wat nog minder gekend is, is de mate waarin de joden tijdens de oorlog geholpen werden door niet-joodse Grieken. Op enkele notoire uitzonderingen na (bv. op Kerkyra), werden de nazi’s zwaar tegengewerkt door de Griekse Kerk (Abp. Damaskinos verstopte de hoofdrabbi zelfs bij hem thuis), de politie (die de joden vaak waarschuwde), de communisten (die bijna alle joden in Thessalië opvingen), en alles wat daar tussen zit. Vooral de “romaniotes” (Griekstalige joden”) waren erg goed in de Griekse maatschappij geïntegreerd, wat het voor de Duitsers moeilijk maakte om hen te ontmaskeren. Omdat de Sefardim Ladino spreken, vielen die voor de nazi’s veel gemakkelijker op. De Thessalonicenzer joodse notabelen waren ook vrij naïef, of op zich tenminste minder bewust van het gevaar, waardoor ze teveel vitale informatie hebben doorgegeven. Dat is elders niet gebeurd, wat het grote verschil in overlevenden tussen Thess enerzijds en de andere joodse gemeenschappen elders verklaart.
Griekenland was ook het enige land waar de Kerk en de academische wereld openlijk de jodenvervolging veroordeelden (enkel het Bulgaarse parlement deed iets gelijkaardig).
De wikipediapagina http://en.wikipedia.org/wiki/Jews_of_Greece#World_War_II_and_the_Holocaust is een goede start voor meer.
Sporen van het Griekse jodendom vind je overal, soms openlijk, zoals de synagogen op Kos (de begraafplaats is er wel overwoekerd) of Rhodos, maar vaak verstopt, of in herinneringen.
Zo hoor je in oude verhalen dat er soms reizigers strandden in Thessaloniki, omdat er niet gewerkt werd op de sabbat. Tot het begin van de joodse migraties naar Palestina vormden de Joden er namelijk de meerderheid! Helaas is er net in Thessaloniki weinig tastbaar van over, op een wat verborgen museum na. De nazi’s hebben alle sporen er namelijk heel grondig uitgewist, in het bijzonder de enorme joodse begraafplaats. Daar werden later de Aristotelesuniversiteit en de expo (waar de roemruchte DETh word georganiseerd) op gebouwd.
@Christos: de oude joodse wijk van Veria is naar verluidt ook volledig intact bewaard, al moet je volgens de Michelingids een speciale toestemming vragen om hem te mogen bezoeken.
dat eam heeft ze nadrukkelijk gevraagd de berg op te gaan om zich zelf te reden dat weten wij.en ze waren en ze zijn nog steeds en ze zorgen best voor hun belangen, niks er op tegen.
mij moeder heeft altijd de familie Allatini gesteund zo als veel griekse families dat ook hebben gedaan, en Pasok heeft ze ook , he Ηλια Μοσιαλε;;