Een paar weken geleden heeft een Facebook-vriendin (ja, sociale media heeft zijn heel goede kanten) een kleine bestelwagen vol spullen uit België meegebracht en aan mij gegeven om verder te verdelen. Ze heeft samen met haar man ook een aantal mensen in de buurt van Patras verder geholpen met heel wat spullen. U heeft hier een tijdje geleden al kunnen lezen dat een groot deel van het materiaal ook voor Yiannis bedoeld was. Jammer genoeg pasten de broeken niet voor hem. Door de slechte kwaliteit van eten (Yiannis eet heel veel conserven en pasta, want dat is het goedkoopst), is hij dik geworden, of heeft hij althans een dikke buik gekregen. De spullen die niet pasten, heeft hij dan ook aan andere hulpbehoevenden geschonken. Hij kent genoeg mensen in dezelfde situatie als hemzelf. De meeste van de spullen zijn naar alleenstaande moeders gegaan.

De spullen zijn afgeleverd

Een heel aantal ander spullen zijn naar de organisatie gegaan die bij mij om de hoek zit: Solidariteit Piraeus. Die hebben zeep, shampoo, schoolmateriaal voor de kinderen, en medicijnen gekregen. Solidariteit Piraeus lijkt in niets meer op wat het een jaar geleden was. Ten eerste zijn er veel meer families bij gekomen die moeten zien rond te komen met nul euro inkomen. De beweging breidt dus uit. Maar de organisatie krijgt meer bekendheid, en terwijl ik bij hen was in het lokaal dat ze ter beschikking hadden gekregen, kwamen er voortdurend mensen voorbij die dingen schonken. Het lokaal, waar ze gratis mogen blijven, zelf heeft ook een metamorfose ondergaan. Er zijn nieuwe vloer gelegd, de muren zijn geverfd, er is een nieuwe PC waar ze al hun activiteiten registreren en zo meer.

De doos met medicijnen gaat naar de sociale kliniek die de organisatie pas heeft opgericht. Er zijn dokters uit Piraeus bereid gevonden om de mensen gratis te helpen, want langdurig werklozen hebben in Griekenland geen recht meer op een ziekteverzekering, zoals u weet. Maar verder experimenteert Solidariteit Piraeus ook met een virtuele munt. Initiatiefnemer Kostas wilde me nog niet veel vertellen, “maar je zult versteld staan”, vertrouwde hij me toe.

Het lokaal bulkt van de kledij die wordt geschonken. Ondertussen proberen de leden van Solidariteit Piraeus in de mate van het mogelijke ook nog eens de vluchtelingen te helpen, die bijna dagelijks met de ferry in de haven aankomen. Dat zijn 2500 mensen per dag die door de stad moeten.

De organisatie lijkt een model te gaan worden voor soortgelijke initiatieven in andere landen. Ik heb er een tijdje geleden 5 jonge artsen van “Geneeskunde voor het Volk” er langs gebracht, en toen was er al een journalist uit Oostenrijk die de organisatie volgde om er een reportage over te maken. Er zijn mensen uit Firenze en zelfs Chicago langsgekomen om inspiratie op te doen. Want het lijkt er hoe langer hoe meer op dat solidariteit, in al zijn aspecten, een van de weinige mogelijkheden biedt om te overleven in de huidige omstandigheden. In Italië en de Verenigde Staten, zie je vergelijkbare situaties met Griekenland.

Voorbereidingen voor het koken

Toen ik de spullen langs bracht, maakten de leden van de organisatie zich overigens net klaar om te beginnen koken op het kleine pleintje voor hun lokaal. Dat doen ze 3 keer per week. Je zag de daklozen van Piraeus rond het pleintje treuzelen. Velen durven niet op het plein zelf te wachten; ze zijn te beschaamd voor hun situatie. Ik zag mensen een weggegooid plastic bakje uit een vuilnisbak vissen om daar alvast het eten in op te scheppen. Want Solidariteit Piraeus mag dan al wel eten koken voor mensen die het nodig hebben, eigen borden kunnen ze er niet altijd bij geven, want daarvoor zijn er geen fondsen.

Ik vroeg hen of er iets veranderd is, sinds in januari SYRIZA de verkiezingen heeft gewonnen. En allen waren het eens: SYRIZA is er in ieder geval in geslaagd om duidelijk te maken dat er in Griekenland niet enkel een economische crisis heerst, maar ook een humanitaire crisis. Praktisch zorgt dat natuurlijk niet meteen voor veel verandering, behalve dan dat de werklozen ondertussen, op vertoon van hun werkloosheidskaart, gratis met het openbaar vervoer mogen rijden.

Schuchter wachten tot het eten klaar is…

Ik ontmoette Tassos, een 62-jarige zachtmoedige man, die een nerveuze tic aan zijn ogen heeft. Tassos heeft een paar jaar geleden zijn zaak moeten sluiten: hij vervoerde bloemen. Door de crisis gingen de zaken sowieso niet goed, maar het feit dat hij ook problemen had met zijn gezondheid, zorgde er voor dat hij de boeken moest dicht doen. Sindsdien is hij werkloos en moet hij zien te overleven met 0 euro. Want hij heeft geen recht op een werkloosheidsvergoeding, omdat hij zaakvoerder was. Tassos laat me de foto’ s van zijn kleinkinderen zien op een oude telefoon. De jongste is 2 maanden, de oudste 26 maanden. “Ik kan niets voor hen kopen”, zegt hij me met een stem vol emotie. “Weet je hoe moeilijk het is, als je als grootvader niet eens een cadeautje voor je kleinkind kunt kopen?”. Aan zijn enige zoon wil hij geen hulp vragen, want die heeft nu een eigen gezin en moet proberen zijn leven te zien opbouwen.

Het leven van Tassos is erg moeilijk geworden. Voor hij zijn zaak sloot, had hij bij de bank nog een lening afgesloten om zijn huis te renoveren, want er waren heel wat reparaties nodig. Hij kan die lening nu niet afbetalen. Voorlopig wordt hij nog beschermd door de Griekse wetgeving, maar als de nieuwe maatregelen worden ingevoerd, dan mag de bank hem uit zijn huis zetten. Hij zegt nu al dat hij dan misschien in zijn auto zal moeten gaan wonen. Die staat nog voor de deur, maar Tassos heeft geen geld voor de verzekering. Omdat de wagen nog steeds op zijn naam staat. wordt die als een “tekmirio” gezien, een bewijs voor de staat dat je inkomsten hebt. Ondanks het feit dat hij geen inkomen heeft, wordt hij met 1500 euro per jaar belast. Geld dat hij ook niet heeft, waardoor hij dus ook in het rood staat bij de fiscus.

Binnen 5 jaar maakt hij kans op een pensioen, zegt hij me, maar hij weet niet of hij zo lang zal kunnen overleven. Hij heeft al een paar keer overwogen om uit het leven te stappen, maar het is geen oplossing. Dat weet hij zelf ook. Hij heeft een goede vriend van hem, die in de zelfde situatie zat, zelfmoord weten plegen. Trouwens, zelfs al zou hij het die 5 jaar kunnen volhouden, dan is hij nog niet zeker of hij met dat pensioen zal kunnen overleven. Gezien hij geen volledige loopbaan heeft volgemaakt, zal hij wellicht niet eens aan de 300 euro komen.

Tassos ziet het zwart in, maar is wel dankbaar voor Solidariteit Piraeus. De organisatie geeft hem heel wat psychologische steun, maar een langdurige oplossing is het niet. Hij vraagt me of ik in België niemand ken die een baan voor hem heeft. Hij is een manusje van alles; hij heeft zelfs nog een tijdje als loodgieter en elektricien gewerkt.

En zo kom ik toch weer steeds met een dubbel gevoel thuis van bij Solidariteit Piraeus. Enerzijds ben ik blij dat ik wat kan helpen, en vind ik het een mooi initiatief. Anderszijds word ik er zo moedeloos van om te zien dat er steeds maar meer mensen bij komen die de touwtjes niet meer aan elkaar kunnen knopen. Hoe kun je die mensen nog verder helpen? Het is niet gemakkelijk.